Człowiek z piasku

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann

„Człowiek z piasku” (inny tytuł „Piaskun”) – jest to opowiadanie E.T.A. Hoffmanna w tradycji bajki czarnego romantyzmu, opublikowane w 1817 roku. Utwór ukazał się anonimowo w Berlinie i był pierwszym dziełem składającym się na zbiór „Opowieści nocne”. Jest to jedna z najważniejszych prac autora, otwierająca przed czytelnikiem wiele możliwości interpretacji, tak iż w przedmowie wydawnictwa Reclam pojawia się stwierdzenie, że „ich liczba w ostatnich latach przybrała takie rozmiary, że zdają się one tworzyć osobną dziedzinę literaturoznawczą, w którą zaangażowani są przedstawiciele wszystkich kierunków metodologicznych”. W opowiadaniu Hoffmanna opisana jest postać z folkloru niemieckiego, zwana Piaskunem, która miałaby rzucać piaskiem w oczy małych dzieci, pomagając im zasnąć.

Diable eliksiry

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann

Powieść jest fikcyjną autobiografią. Urodzony w Świętej Lipce Protagonista Medard, po okresie szczęśliwego dzieciństwa, wstępuje do klasztoru. Napotyka na swojej drodze wiele spokrewnionych z nim osób, sam jednak z początku nie jest tego świadom. Dorasta za jego murami, a ponieważ podąża ścieżką powołania w sposób wzorowy, dostępuje zaszczytu sprawowania dwóch ważnych funkcji: zarządza komnatą z relikwiami, w której podług legendy spisanej przez św. Antoniego, znajdują się diable eliksiry, oraz zaczyna głosić kazania. Jego talent oratorski sprowadza go jednak na złą drogę. Pewnego razu oświadcza, że sam jest św. Antonim, wskutek czego traci przytomność i swój dar. Szybko go jednak odzyskuje, pijąc z butelek diablich eliksirów. Kiedy młoda kobieta imieniem Aurelie, łudząco przypominająca św. Rozalię, zwierza mu się z miłości do niego, Medard postanawia opuścić klasztor. Przeor, który spostrzega niepokój mnicha, wysyła go w podróż do Włoch. Podczas swej wyprawy spotyka mężczyznę, śpiącego w pobliżu przepaści i zagrożonego upadkiem w otchłań. Gdy mnich próbuje go zbudzić, ten wpada w przerażenie i spada. Przez pomyłkę wszyscy biorą Medarda za owego nieszczęśnika, dzięki czemu zostaje on przyjęty do zamku jako książę Viktorin. Tam jest uwikłany w związek z macochą Aurelii, Euphemią... (za Wikipedią) A żeby się dowiedzieć, jak się potoczyły dalsze dzieje naszego bohatera, należy przeczytać książkę. I będzie to zdecydowanie dobra i przyjemna lektura. Polecamy! Przeł. Ludwik Eminowicz

Don Juan diaboliczny kochanek

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Prosper Mérimée

Opowiadanie pierwsze: Czyśćcowe dusze, czyli wstrząsająca opowieść o życiu i śmierci Don Juan de Marana. Bohater jest oczekiwanym synem księcia, Don Carlosa de Marana, który chce zeń uczynić dzielnego rycerza, podczas gdy jego matka pragnie, by syn został człowiekiem pobożnym. Chłopiec wychowuje się w zbytku i luksusie. W latach młodzieńczych zwraca uwagę na obraz Moralesa przedstawiający męki dusz czyśćcowych, znajdujący się w oratorium jego matki. W wieku osiemnastu lat Don Juan, wykształcony religijnie i w posługiwaniu się bronią, zostaje wysłany na uniwersytet w Salamance. Zawiera tam znajomość ze studentem, który nazywa siebie Don Garcją i podaje się za syna przyjaciela jego ojca. Don Garcja bierze młodzieńca pod swoje skrzydła. Obydwaj mężczyźni postanawiają wspólnie zalecać się do sióstr doi Fausty i doi Teresy de Ojeda. Dnie spędzają na biesiadach, pijatykach i grze, a noce pod balkonami swych wybranek. Pewnego wieczoru zalotników atakuje ich konkurent, don Crisotval (za Wikipedią). Co było dalej można się dowiedzieć po wysłuchaniu całego audiobooka. Opowiadanie drugie: Don Juan. Z dziennika podróżującego entuzjasty. W interpretacji Hoffmanna Don Juan to osobowość demoniczna, nadczłowiek powstający przeciw światu małych ludzi. Wyposażony we wszelkie przymioty ludzkiej natury, zamiast dążyć do wyższych wartości, walcząc z namiętnościami, próbuje dojść do szczęścia poprzez niebiańską rozkosz połączenia się z kobietą. Nieustannie doznający rozczarowania i stale spodziewając się, że wreszcie dosięgnie ideału szczęścia, zaczyna w końcu odczuwać coraz głębsze znużenie i pogardę dla ludzi. Jego kolejne podboje nie są już poszukiwaniem rozkoszy, ale rodzajem obelgi i wyzwania dla ludzi wiodących płaskie, mieszczańskie życie, o tyle niższe od jego horyzontów. Łamiąc szczęście kochanków odnosił tryumf nad naturą i jej Stwórcą. Pragnie przekroczyć wszelkie granice i runąć w przepaść. (za Wikipedią).

Dziwna historia Piotra Schlemichla i inne opowieści fantastyczne

Antoni Pietkiewicz, Adalbert von Chamisso, Ernst Theodor Amadeus Hoffmann

Znakomity zbiorek opowieści fantastycznych trzech mistrzów pióra, klasyków gatunku przypomnianych przez Wydawnictwo Armoryka. Obowiązkowa lektura wszystkich fanów tego gatunku. Fragment: Znasz mię Stefanie. Dziwiłeś się nieraz zbyt nagłym odmianom mojego humoru, który czasami aż do szalonej wesołości dochodził - czasami w niedocieczonym smutku mię pogrążał - albo też i marzeń krainę, w krainę lubego dumania unosił. Lecz jeślibyś, jakimkolwiek sposobem, potrafił przeniknąć moje dziwaczne marzenia; jeśliby one nagle się ukształtowały w obrazy widzialne dla oka, zlały się w dźwięki, które by ucho pochwycić zdołało: o, wtenczas byś pewno szaleńcem twórcę ich nazwał. Nic nie ma na świecie, aby, w marzeniach moich, dla mnie do spełnienia niepodobne było. W obłąkaniu moim, uważam siebie za jakieś bóstwo, za Czarnoksiężnika, któremu orszak Geniuszów posługuje, którego czarodziejska laska tłum dziwów skinieniem tworzy. Świat cały przede mną ugina kolana; anioły i czarty, niebiosa i piekło - na moje rozkazy!

Historia o Dziadku Do Orzechów i o Królu Myszy

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann

Dziadek do Orzechów (inny tytuł Dziadek do orzechów i Król Myszy, niem. Nussknacker und Mäusekönig) opowiadanie dla dzieci autorstwa E.T.A. Hoffmanna, wydane po raz pierwszy w Berlinie w 1816 roku. Książka, utrzymana w baśniowej, fantastycznej konwencji, opowiada o przygodach małej Klary w świecie, w którym zabawki ożywają, a księciem ich królestwa zostaje tytułowy Dziadek do Orzechów. (http://pl.wikipedia.org/wiki/Dziadek_do_Orzechów) Nußknacker und Mausekönig ist eine Erzählung von E.T.A. Hoffmann, erschienen 1816 in Berlin. In diesem Kunstmärchen aus der Sammlung Die Serapionsbrüder porträtiert der Autor in den Märchenkindern Marie und Fritz die Kinder Friedrich und Clara seines Freundes Hitzig. Auch Hitzigs ältere Tochter Eugenie kommt als ältere Schwester Luise im Märchen vor. Auf einer späteren Bearbeitung dieses Stoffes durch Alexandre Dumas d. Ä. basiert Tschaikowskis weltberühmtes Ballett Der Nussknacker. (http://de.wikipedia.org/wiki/Nußknacker_und_Mausekönig)

Majorat. Das Majorat. Le Majorat

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann: Majorat - Das Majorat - Le Majorat - tekst: polski / deutsch / français. Przełożył Józef Pracki. Traduit par Henry Egmont. Książka w 3 wersjach językowych polskiej, niemieckiej i francuskiej. Fragmenty tekstu tego znakomitego, po mistrzowsku napisanego powiadania z dreszczykiem: Niedaleko od brzegów morza Bałtyckiego stoi zamek dziedziczny rodziny Her...., który zowią Her... burg. Okolica jest surowa i pustynna. Zaledwie tu i ówdzie na piaszczystym gruncie dostrzeżesz garści trawy. Zamiast tych ogrodów, jakie zazwyczaj zdobią siedziby pańskie, ponad gołym murem widać tylko jakiś nędzny gaj sosnowy, którego żałoba ponura i nieustanna zda się lekceważyć uśmiechniętą szatę wiosny. W tym lasku, zamiast wesołego świergotu ptasząt, słychać tylko monotonne krakanie kruków albo świst mew zapowiedź burzy. Dem Gestade der Ostsee unfern liegt das Stammschloß der Freiherrlich von R..schen Familie, R..sitten genannt. Die Gegend ist rauh und öde, kaum entsprießt hin und wieder ein Grashalm dem bodenlosen Triebsande, und statt des Gartens, wie er sonst das Herrenhaus zu zieren pflegt, schließt sich an die nackten Mauern nach der Landseite hin ein dürftiger Föhrenwald, dessen ewige, düstre Trauer den bunten Schmuck des Frühlings verschmäht, und in dem statt des fröhlichen Jauchzens der zu neuer Lust erwachten Vögelein nur das schaurige Gekrächze der Raben, das schwirrende Kreischen der sturmverkündenden Möwen widerhallt. Non loin des bords de la mer Baltique est situé le vieux château seigneurial des barons de R*** quon appelle R....sitten. La contrée qui lentoure est déserte et sauvage. peine voit-on verdir par-ci par-l quelques brins dherbe au milieu de cette plage couverte de sable amoncelé; la place dun jardin dagrément, tel quil sen trouve de contigu partout ailleurs une habitation de ce genre, un mur nu, élevé du côté des terres, sert dappui un méchant bois de pins attristé dun deuil éternel. Jamais sa sombre verdure ne revtit la robe émaillée du printemps; et ses échos, au lieu de résonner des joyeux concerts des petits oiseaux célébrant leurs plaisirs au lever de laurore, ne sont frappés que du croassement sinistre des corbeaux, et des cris de la mouette précurseurs de lorage.

Narożne okno - Des Vetters Eckfenster

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann

"Narrator poszukuje w Berlinie swojego kuzyna, schorowanego pisarza. Zgryźliwy inwalida nie jest w stanie opuścić swojego mieszkania, jednak z narożnego okna ma widok na cały plac teatralny i obserwuje razem z jego gościem zgiełk na rynku. Z dialogu kuzynów rysują się sylwetki niektórych znajdujących się tam aktorów. Okazjonalnie dochodzi również do dyskusji na temat stosunku inwalidy do przemysłu literackiego. Chory chce przybliżyć cieszącemu się dobrym zdrowiem narratorowi ideę przejrzenia sztuki, jednego z elementów pisarstwa. Znane berlińskie ulice jak Charlottenstraße i Unter den Linden znajdują się w pobliżu mieszkania schorowanego pisarza. Opowiadanie jest częścią biografii ciężko chorego E.T.A. Hoffmanna. (http://pl.wikipedia.org/wiki/Narożne_okno) In Berlin sucht der Ich-Erzähler seinen Vetter, einen kranken Schriftsteller, auf. Der Vetter, der durch eine hartnäckige Krankheit den Gebrauch seiner Füße gänzlich verloren hat, kann seine Wohnung nicht mehr verlassen, doch von seinem Eckfenster aus übersieht er den Theaterplatz und beobachtet gemeinsam mit dem Besucher das Markttreiben unterm Fenster. In einem Dialog der Vettern werden Beobachtungen und Geschichten zu einigen Marktleuten und Besuchern des Markttages ausgetauscht. Bei der Gelegenheit kommt u.a. das Verhältnis des Kranken zur Literatur zur Sprache. Dabei will der Kranke seinem jungen Besucher die Kunst zu schauen, eine der Grundlagen der Schriftstellerei, nahebringen. Berlin: Gendarmenmarkt um 1815. (http://de.wikipedia.org/wiki/Des_Vetters_Eckfenster)"

Panna de Scudery. Das Fräulein von Scuderi. Mademoiselle de Scudéry

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann

"Ernst Theodor Amadeus Hoffmann: Panna de Scudéry. Opowiadanie z czasów Ludwika XIV. Das Fräulein von Scuderi. Erzählung aus dem Zeitalter Ludwig des Vierzehnten. Mademoiselle de Scudéry. Chronique du rgne de Louis XIV. Edycja trójjęzyczna: polska, niemiecka i francuska. Akcja książki umiejscowiona jest w Paryżu w roku 1680. 73-letnia panna de Scudery jest poważaną pisarką, zna też osobiście króla Ludwika XIV. W tym czasie w Paryżu ma miejsce seria morderstw, a ofiary uśmiercane są poprzez pchnięcie sztyletem prosto w serce. Wszystkie morderstwa są popełniane według tej samej zasady. Ofiarami są zawsze mężczyźni pochodzenia szlacheckiego, będący w drodze do ich ukochanych i podążający z prezentem w postaci biżuterii. We wszystkich przypadkach klejnoty znikają bez śladu. Mieszkańcy żądają więc interwencji i znalezienia mordercy... (http://pl.wikipedia.org/wiki/Panna_de_Scudery) Hoffmanns Novelle spielt im Jahre 1680. Das 73-jährige Fräulein von Scuderi ist eine angesehene Hofdichterin am Hof von König Ludwig XIV. Zu dieser Zeit geschehen in Paris viele Morde, deren Opfer durch einen Dolchstich mitten ins Herz getötet werden. Alle folgen dem gleichen Prinzip: Immer sind die Opfer adlige Männer, die mit einem Schmuckgeschenk auf dem Weg zu ihrer Geliebten sind, und immer wird dieses Schmuckstück gestohlen. Man wendet sich nun hilfesuchend an den König. Dieser berät sich mit Fräulein von Scuderi. Sie quittiert die Angelegenheit leichthin mit dem Bonmot Un amant qui craint les voleurs, nest point digne damour (Ein Liebhaber, der Diebe fürchtet, ist der Liebe nicht würdig), was den amüsierten König veranlasst, die Ermittlungen nicht weiter zu verschärfen... (http://de.wikipedia.org/wiki/Das_Fräulein_von_Scuderi) L'édition de 1819 reçoit aussitôt un accueil trs favorable, tant de la part de la critique que du public, permettant Hoffman de devenir un auteur populaire et bien payé1. La nouvelle est, encore aujourd'hui, considérée comme l'une des meilleures de l'auteur, non seulement du fait de son intrigue pleine de tension dramatique, de sa description de la vie, des lieux et des gens du Paris de la fin du XVIIe sicle, mais aussi du fait des différents niveaux d'interprétation qu'elle permet... (http://fr.wikipedia.org/wiki/Das_Fräulein_von_Scuderi)"