Krajobrazy zwyczajne. Krajobrazy zamieszkane. Wizje, teorie, praktyki

Joanna Giecewicz

Tematyką niniejszej monografii jest ewolucja zmieniającej się w czasie i przestrzeni relacji pomiędzy zamieszkiwaniem a stosunkiem zamieszkujących do krajobrazu i natury. Ta nieustanna zmiana jest analizowana na przykładzie obszarów przyrodniczych w metropoliach, gdzie można zaobserwować narastanie pozytywnego postrzegania krajobrazów zwyczajnych współistniejących w codzienności zamieszkiwania, przy jednoczesnym niedocenianiu ich rzeczywistych wartości przyrodniczych, stanowiących o zamieszkiwalności (habitability) obszarów urbanizowanych. Przywołanie XVII-XVIII-wiecznej genezy kształtowania się nowej estetyki krajobrazu zwyczajnego jest kluczem do zrozumienia późniejszych zasadniczych przemian w skali aglomeracji miejskich. We wczesnych XVII-wiecznych propozycjach planistycznych można wyróżnić dwa symboliczne kierunki rozwiązywania konfliktu osadnictwa i natury - prymat zabudowy kosztem przyrody i wielorakie próby ich współistnienia. Rozwój osadnictwa i miast sprzyja dominacji realistów kierunku pierwszego, co stopniowo prowadzi do pogarszania się warunków życia miejskiego. W innych modelach urbanizacji dostrzegane są zalety drugiego typu - koncepcji wizjonerów uwzględniających obecność elementów przyrodniczych i dążących do ich zachowania dla dobra zamieszkujących.