Południe

Tomasz Stegliński

"Południe" to z jednej strony klasyczna książka drogi, opowiadająca o trwającej rok samotnej wyprawie, której zwieńczeniem jest zaplanowane dotarcie do pustyni. To symboliczne miejsce bez historii, pełni tutaj rolę widzialnego serca człowieka, źródła jego samowiedzy. Z drugiej strony, podróż geograficzna stanowi tylko metaforę doświadczenia o charakterze introspekcji, które jest udziałem głównego bohatera. Żeby je mieć, nie musi nawet ruszać z miejsca, chyba że dzięki samym myślom. Oglądane przez niego zmiany pejzażu przedstawiają kolejne sekwencje przekształceń jego samoświadomości i samookreślenia. Obietnica ukonstytuowania siebie, kończy się jednak pozostawieniem człowieka bez odpowiedzi. Relacja między nim i pustynią jest alegoryczną rozmową jednostki z Bogiem, który jest małomówny. Odpowiada On pielgrzymowi, że ten jest ziarnkiem piasku, które o własnych siłach odnosi siebie na miejsce. Jest jeszcze coś - i to najważniejszego - dla samej filozofii. "Południe" wyraża większość zrealizowanych postulatów, jakie największa hiszpańska myślicielka, Maria Zambrano (1904-1991), postawiła tej dziedzinie, mającej przyjąć ostatecznie postać literatury, zwłaszcza powieści. Antropologia Zambrano polega na tym, żeby człowiek stał się osobą w czasie, który wykradnie temu, co historyczne". Tak pozyskany moment jest okresem prywatnym, wiecznością, która całą inspirację czerpie z tego, co się danej jednostce przyśni. Bohater "Południa", tuż przed swoją śmiercią, we śnie ogląda życie, które zawsze pragnął mieć. Podróżuje, a po dotarciu do celu, dokonuje żywota, stając się osobą, która zdążyła cofnąć zegary przybliżające ją do końca jej historii, w której człowiek miał pozostać nienazwany. Książka podejmuje tematykę wolności, samostanowienia, roli sztuki i kultury w dostarczaniu treści wypełniających prawdziwe ludzkie życie. Napisana jest w wymaganym przez metodę Zambrano języku rozumu poetyckiego.