Szczegóły ebooka

Społeczeństwo Królestwa Polskiego wobec patologii społecznych w latach 1864-1914

Społeczeństwo Królestwa Polskiego wobec patologii społecznych w latach 1864-1914

Aneta Bołdyrew

Ebook

Przemiany społeczno-ekonomiczne w Królestwie Polskim w latach 1864–1914, obok pozytywnych konsekwencji, niosły ze sobą polaryzację społeczeństwa, eskalację biedy i zjawisk dewiacyjnych. Niniejsza publikacja jest poświęcona rozwijającym się w tym czasie patologiom społecznym, które w badanym okresie i współcześnie są uważane za szczególnie groźne: alkoholizmowi, prostytucji, „handlowi żywym towarem”, dzieciobójstwu, porzucaniu dzieci, aborcji, krzywdzeniu i zaniedbywaniu dzieci prowadzącemu do powstania grupy „dzieci ulicy” oraz demoralizacji i przestępczości nieletnich. Analizie poddano opinie i poglądy społeczeństwa Królestwa Polskiego na temat uwarunkowań tych zjawisk, ich przejawów i konsekwencji. Równolegle przedmiot badań stanowiły inicjatywy społeczne o charakterze profilaktycznym, edukacyjnym i opiekuńczo-wychowawczym na rzecz osób najuboższych, opuszczonych, zaniedbanych, wykazujących zachowania patologiczne. Celem pracy było także określenie skuteczności owych działań i ich znaczenia w modernizacji życia społecznego na przełomie XIX i XX w.
Metodologię badań historyczno-pedagogicznych starano się połączyć z metodami badań idei, myśli i praktyk pedagogicznych. Złożoność podejmowanego zagadnienia spowodowała, że zasadne było sięgnięcie do ustaleń specjalistów z pokrewnych dyscyplin naukowych – pedagogów, historyków społecznych, historyków prawa i medycyny, literaturoznawców. Wzbogaciło to pracę, będącą monografią o charakterze historyczno-pedagogicznym, o interdyscyplinarną refleksję nad badanymi zjawiskami.
 

Wstęp 7

Rozdział I. Położenie ludności w Królestwie Polskim w latach 1864–1914 21
1. Przemiany społeczne w dobie industrializacji i zmian pouwłaszczeniowych 21
2. Warunki socjalno-bytowe 27
3. Zdrowotność mieszkańców i stan opieki medycznej 35
4. Dostęp do oświaty i nauki 40

Rozdział II. Ideowe podstawy zainteresowania problematyką patologii społecznych w XIX i na
początku XX w 47
1. Pozytywizm 47
2. Socjalizm i nacjonalizm 51
3. Społeczna nauka Kościoła 56
4. Od dobroczynności do polityki społecznej 60
5. Ruch higieniczny i eugenika 66
6. Nowe koncepcje pedagogiczne 71

Rozdział III. Opinia publiczna wobec przyczyn, przejawów oraz społecznych i wychowawczych konsekwencji alkoholizmu 81
1. Obyczajowe uwarunkowania pijaństwa 81
2. Alkoholizm – skala zjawiska i jego przyczyny 92
3. Zdrowotne i społeczne skutki alkoholizmu 96
4. Kongresy, wystawy, odczyty jako forma popularyzacji wiedzy o alkoholizmie 106
5. Działalność organizacji społecznych na rzecz propagowania trzeźwości 116
6. Spożywanie alkoholu przez dzieci i młodzież jako problem społeczno-wychowawczy 132

Rozdział IV. Prostytucja jako przedmiot dyskusji społecznej i działań opiekuńczo-wychowawczych 145
1. Problem prawnych regulacji prostytucji 145
2. Uwarunkowania i skutki prostytucji 152
3. Prostytucja nieletnich i przemoc seksualna wobec dzieci i młodzieży 166
4. Działalność organizacji społecznych na rzecz pomocy prostytutkom i kobietom zagrożonym prostytucją 176
5. Wychowanie seksualne jako środek zapobiegania prostytucji 192

Rozdział V. Opinie i poglądy dotyczące dzieciobójstwa i porzucania dzieci oraz formy zapobiegania tym patologiom 205
1. Dzieciobójstwo jako naruszenie ładu społecznego 205
2. Przyczyny dzieciobójstwa i porzucania dzieci 214
3. Formy zapobiegania dzieciobójstwu 225
4. Opieka nad porzuconymi dziećmi 240
5. Aborcja jako forma dzieciobójstwa 251

Rozdział VI. Postawy społeczne oraz obszary działań profilaktycznych i opiekuńczo-wychowawczych wobec dzieci opuszczonych, zaniedbanych i zaburzonych przestępczo 259
1. Problem „dzieci ulicy” w dyskursie publicystycznym i aktywności organizacji społecznych 259
2. Działania opiekuńczo-wychowawcze wobec dzieci osamotnionych i najuboższych jako forma przeciwdziałania demoralizacji 271
3. Inicjatywy społeczne w zakresie działań profilaktyczno-wychowawczych na rzecz dzieci ubogich i zagrożonych dewiacjami społecznymi 309
4. Działalność resocjalizacyjna wobec dzieci i młodzieży 326

Zakończenie 339
Wykaz skrótów 343
Bibliografia 345
Od Redakcji 369

  • Tytuł: Społeczeństwo Królestwa Polskiego wobec patologii społecznych w latach 1864-1914
  • Autor: Aneta Bołdyrew
  • ISBN: 978-8-3796-9862-2, 9788379698622
  • Data wydania: 2016-06-08
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_05u3
  • Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego