Spis treści

Wstęp / 9

Rozdział 1. Powieść jako gatunek sekularny / 21

Lektura wielkanocna / 22

Praktyczna przeszłość wielkanocnej wędliny / 28

Powieść i sekularyzacja etyki (i Boy) / 32

Powieść jako wyparty inny religii / 36

Podstępne zastępowanie / 41

Nowoczesne epifanie – w stronę doświadczenia / 42

Fikcja nie-do-wiary / 44

Zmierzch bogów, czyli trudna dojrzałość powieści (Lukács) / 48

Narodziny powieści z ducha sekularyzacji (Frye, Watt) / 51

Powieść religijna (Bez oręża) / 56

Doświadczenie religijne / 61

Doświadczenie wewnętrzne a doświadczenie religijne / 67

Bóg-narrator i narrator-przyrodoznawca / 69

Sekularny narrator i religijne pozostałości (Witkacy) / 78

Narracje sekularne / 80

Rozdział 2. Przygody szkolnego umysłu. Sekularyzacja świadomości i historia intelektualna / 85

Wprowadzenie / 85

Nauka i religia: konfrontacja (pierwsze rozpoznanie) / 88, Out of joint / 93, Z duńskiego dworu do galicyjskiego gimnazjum / 97

Lektury / 99

Polska zdziecinniała / 104, Peiper: niedokończona profanacja / 107, Sienkiewicz, czyli Bóg? / 109, Człowiek oczytany i człowiek intelektu / 111, Sienkiewiczowski motłoch / 114, Apokryf nowoczesny / 115, Modlitwa, która nie egzorcyzmuje zmór / 120, W stronę etyki / 121, Sienkiewicz, czyli styl / 125, Posiadanie zmarłego ojca / 129

Instytucje / 131

Rewolucja Gałkiewiczowska / 139, Katecheta, czyli władza świecka i duchowa / 143, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego / 148, Józio Barącz chce zostać księdzem / 151

Nauka i religia: konfrontacje / 160

Przyroda przeciw przyrodoznawstwu / 166, Ptaki / 168, Małpy w szkole / 171, Statyczny porządek nauki / 174, Dynamiczny porządek nauki / 181, Etyka, czyli religia w obrębie samego rozumu / 184, Nauka jako nowa wiara / 186, Generalizacje / 188

Rozdział 3. Narracje sekularne i narracje o sekularyzacji / 193

Czy w szkole dyrektora Piórkowskiego nie uczy się religii (i biologii)? / 194

Szkoła jako religia zsekularyzowana / 198, Ateistyczna powieść i powrót wypartego Boga / 199, Hipotezy / 201

Religijne obrazowanie i sekularyzacja – postrzeganie miasta w Bezrobotny Lucyferze Aleksandra Wata / 203

Potrójne spojrzenie / 203, Sekularyzacja i odczarowanie / 205, Kłopot z obrazowaniem / 209, Miasto nowoczesne, czyli porządek nie do utrzymania / 210

Jak nowoczesność wypierała (się) diabła? Wat, kino, odczarowane i niesamowite / 213

Człowiek faustyczny i człowiek odczarowany / 213, Lucyfer, który jest Mefistofelesem / 216, Powrót wypartego / 219, Faust i widmowe media / 221, Przemysł kulturalny / 224

Doświadczenie religijne i dwie fantazmatyczne role kobiece / 225

Czy religia ma płeć? / 225, Męskie sprawy i kobiece role / 226, Religia jest kobietą / 233

Powieść jako pole doświadczeń – religia w Pożegnaniu jesieni Stanisława Ignacego Witkiewicza / 238

Realizm w stronę metafizyki / 238, Z powrotem do materiału historycznego / 241, Religia z uczucia metafizycznego / 242, Religia w Pożegnaniu jesieni / 244, Wyprztyk, czyli instytucja / 245, Hela, czyli doświadczenie / 248, Atanazy, czyli język i kulturowa determinacja / 252

„Garaż Męki Pańskiej”. Sekularyzacja jako kategoria socjologiczna w Pasjach błędomierskich Jarosława Iwaszkiewicza / 254

Fabuła i kategorie nowoczesności / 257, Ubogi duch kapitalizmu / 259, Żart marksistki / 260, Bohaterowie i zmierzch bogów / 262, Narracja i tradycja / 264, Garaż Męki Pańskiej, czyli język przeciwko sekularyzacji / 265

Zakończenie. Tropy sekularyzacji / 267

Bibliografia / 271

Summary / 279

Zusammenfassung / 281

• Titel: Tropy sekularyzacji w prozie dwudziestolecia międzywojennego
• Autor: Ryszard Knapek
• ISBN: 978-8-3801-2764-7, 9788380127647
• Veröffentlichungsdatum: 2016-06-13
• Format: E-book
• Artikelkennung: e_05yn
• Verleger: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego