Details zum E-Book

Unijna polityka współpracy na rzecz rozwoju. Zagadnienia prawne

Unijna polityka współpracy na rzecz rozwoju. Zagadnienia prawne

Katarzyna Cichos

E-book

Celem monografii było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, na ile unijne regulacje prawne, przyjęte w prawie pierwotnym i wtórnym (w tym dotyczące celów, zasad, obszarów udzielania pomocy, instrumentów, mechanizmów oraz procedur unijnej polityki współpracy na rzecz rozwoju), umożliwiają UE realizację celu wskazanego w art. 3 i 21 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 208 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), tj. eliminacji ubóstwa. Drugim celem była próba wskazania regulacji prawnych uniemożliwiających efektywną realizację pomocy i wskazanie nowych, odpowiednich rozwiązań.

Dokonując analizy aktów prawnych UE, została udowodniona teza, że jakość i efektywność unijnej pomocy rozwojowej są uzależnione od jakości i przejrzystości stanowionego prawa. Niespójne regulacje prawne negatywnie wpływają na efektywność podejmowanych działań oraz uniemożliwiają realizację celu polityki współpracy na rzecz rozwoju, jakim jest likwidacja ubóstwa. 

W ramach monografii zostały omówione takie obszary badawcze, jak: zakres przedmiotowy i podmiotowy unijnej polityki współpracy na rzecz rozwoju, źródła prawa oraz hierarchia aktów prawnych w zakresie regulacji unijnej polityki rozwojowej, zakres kompetencji instytucji realizujących unijną politykę rozwojową, obszary działań, które obejmuje unijna polityka rozwojowa, mechanizmy kontroli efektywności i skuteczności współpracy na rzecz rozwoju.

Spis treści

 

Wykaz skrótów / 9

 

Wprowadzenie / 13

 

Rozdział pierwszy

Zagadnienia wprowadzające / 17

1. Pojęcie unijnej polityki współpracy na rzecz rozwoju / 17

1.1. Polityka rozwojowa sensu largo i sensu stricto / 19

1.2. Formy i rodzaje pomocy rozwojowej / 21

1.3. Koncepcje rozwoju / 23

1.3.1. Rozwój w znaczeniu ekonomicznym / 23

1.3.2. Rozwój przez zaspokajanie potrzeb / 24

1.3.3. Zrównoważony rozwój / 25

1.3.4. Rozwój ludzki / 27

2. Geneza polityki współpracy na rzecz rozwoju / 29

3. Cele polityki współpracy na rzecz rozwoju / 31

3.1. Cel główny / 31

3.2. Cele pośrednie / 34

4. Zasady polityki współpracy na rzecz rozwoju / 36

4.1. Zasada solidarności / 38

4.2. Zasady własności oraz dostosowania koncepcji rozwojowych / 40

4.3. Zasada wzajemnej odpowiedzialności / 41

4.4. Zasada harmonizacji działań / 42

4.5. Zasada zarządzania opartego na rezultatach / 43

5. Zakres podmiotowy polityki współpracy na rzecz rozwoju / 44

6. Zakres przedmiotowy polityki współpracy na rzecz rozwoju / 45

7. Prawo do rozwoju jako zobowiązanie na rzecz likwidacji ubóstwa / 48

8. Wyodrębnienie unijnej polityki współpracy na rzecz rozwoju / 53

8.1. Współpraca na rzecz rozwoju a kategorie kompetencji UE / 53

8.1.1. Zasada kompetencji przyznanych / 53

8.1.2. Kategorie kompetencji / 54

8.2. Polityka współpracy na rzecz rozwoju a inne wybrane polityki UE / 58

8.2.1. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa / 58

8.2.2. Europejska Polityka Sąsiedztwa / 59

8.2.3. Pomoc humanitarna / 59

8.2.4. Wspólna polityka handlowa / 60

8.2.5. Europejska polityka rozszerzenia / 62

9. Podsumowanie / 65

 

Rozdział drugi

Powstanie i ewolucja unijnej polityki rozwojowej / 67

1. Okres 1946—1969 — pomoc jako element handlu / 68

1.1. Okres przed powołaniem Wspólnot / 68

1.2. Deklaracja Schumana (1950) / 69

1.3. Traktat rzymski (1957) / 70

1.4. Konwencja wykonawcza do traktatu rzymskiego (1957) / 71

1.5. Umowy z AKP z Yaoundé (1963 i 1969) / 73

2. Okres 1970—1985 — pierwsze reformy / 75

2.1. Memorandum Komisji (1971) / 76

2.2. Umowy z Lomé (1975 i 1979) / 77

2.3. Memorandum Komisji (1982) / 79

2.4. Umowa z Lomé (1984) / 81

3. Okres 1986—2001 — nadanie ram traktatowych / 82

3.1. Jednolity Akt Europejski (1986) / 82

3.2. Traktat z Maastricht (1992) / 83

3.3. Rezolucja Rady o prawach człowieka i rozwoju (1991) / 84

3.4. Umowy z Lomé (1989 i 1995) / 86

3.5. Traktat z Amsterdamu (1997) / 88

3.6. Traktat z Nicei (2001) / 89

4. Okres 2001—2008 — ukształtowanie współczesnych standardów / 90

4.1. Milenijne Cele Rozwoju (2000) w konkluzjach Rady Europejskiej / 90

4.2. Umowa z Kotonu (2001) / 93

4.3. Zrównoważony rozwój w konkluzjach RE w Göteborgu (2001) / 97

4.4. Deklaracja paryska (2005) i efektywność pomocy w konkluzjach RE / 100

4.5. Konsensus europejski (2005) / 102

4.6. Unijny kodeks postępowania w sprawie komplementarności i podziału pracy w ramach polityki na rzecz rozwoju (2007) / 104

5. Okres po 2009 r. — zwieńczenie procesu reform / 105

5.1. Traktat o Unii Europejskiej i Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (2009) / 105

5.2. Program działań na rzecz zmian (2011) / 107

5.3. Rozporządzenie ustanawiające Instrument Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju (2014) / 109

6. Podsumowanie / 111

 

Rozdział trzeci

Struktura instytucjonalna Unii Europejskiej w kontekście realizacji polityki rozwojowej / 113

1. Zasady instytucjonalne / 115

1.1. Zasada jednolitych ram instytucjonalnych / 115

1.2. Zasada autonomii instytucjonalnej / 116

1.3. Zasada równowagi instytucjonalnej / 116

1.4. Zasada lojalnej współpracy / 117

1.5. Zasada pomocniczości / 119

1.6. Zasada otwartości / 120

2. Instytucje UE realizujące politykę rozwojową / 121

2.1. Rada Europejska / 122

2.2. Rada / 123

2.2.1. Rada do spraw Zagranicznych / 124

2.2.2. Komitet Stałych Przedstawicieli / 125

2.2.3. Prezydencja / 126

2.3. Parlament Europejski / 129

2.3.1. Komisja Spraw Zagranicznych / 131

2.3.2. Komisja Rozwoju (DEVE) / 132

2.3.3. Delegacje / 133

2.4. Komisja Europejska / 134

2.4.1. Komisarz i dyrekcje generalne do spraw współpracy międzynarodowej i rozwoju / 136

2.4.2. Wysoki Przedstawiciel UE do spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa / 138

2.4.2.1. Służba do spraw Instrumentów Polityki Zagranicznej (FPI) / 140

2.4.2.2. Europejska Służba Działań Zewnętrznych / 141

2.5. Trybunał Sprawiedliwości UE / 145

2.6. Trybunał Obrachunkowy / 147

2.7. Europejski Bank Centralny / 149

3. Podsumowanie / 150

 

Rozdział czwarty

Instrumenty unijnej polityki rozwojowej / 151

1. Instrumenty prawne / 151

1.1. Akty prawa pierwotnego / 151

1.2. Akty prawa wtórnego / 152

1.2.1. Akty ustawodawcze / 152

1.2.2. Akty nieustawodawcze i nienazwane / 154

1.2.3. Akty polityki zagranicznej / 165

1.3. Umowy międzynarodowe / 168

1.3.1. Umowy stowarzyszeniowe / 169

1.3.2. Umowy z art. 209 TFUE / 172

1.3.3. Umowy z organizacjami międzynarodowymi / 176

2. Instrumenty finansowe / 178

2.1. Instrumenty wskazane w budżecie i WRF UE / 178

2.1.1. Instrument Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju / 181

2.1.2. Inne / 183

2.2. Europejski Fundusz Rozwoju / 185

3. Instrumenty wdrażania pomocy rozwojowej / 188

3.1. Bezpośrednia pomoc rozwojowa / 188

3.2. Pośrednia pomoc rozwojowa / 191

3.2.1. Projekty rozwojowe / 192

3.2.2. Zamówienia publiczne / 193

4. Instrumenty kontrolne / 195

4.1. Ewaluacja projektów pomocy rozwojowej / 195

4.2. Kontrola spójności / 200

4.3. Kontrola finansowa / 204

5. Podsumowanie / 206

 

Rozdział piąty

Obszary udzielania unijnej pomocy rozwojowej / 209

1. Terytorialna alokacja pomocy rozwojowej / 210

2. Przedmiotowa alokacja pomocy rozwojowej / 214

2.1. Rozwój społeczny / 214

2.1.1. Zdrowie / 214

2.1.2. Edukacja / 217

2.1.3. Zatrudnienie i ochrona socjalna / 220

2.1.4. Równość kobiet i mężczyzn / 221

2.1.5. Dzieci i młodzież / 223

2.2. Dobre rządzenie / 224

2.2.1. Prawa człowieka i demokracja / 226

2.2.2. Społeczeństwo obywatelskie i władze lokalne / 230

2.2.3. Bezpieczeństwo / 232

2.3. Żywność, energia i obszary wiejskie / 234

2.3.1. Środowisko / 234

2.3.2. Dostęp do wody / 236

2.3.3. Walka z głodem, rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich / 238

2.3.4. Energia / 240

3. Podsumowanie / 243

 

Wnioski końcowe / 245

 

Bibliografia / 251

Publikacje / 251

Wykaz źródeł / 266

 

Summary / 295

Résumé / 296

  • Titel: Unijna polityka współpracy na rzecz rozwoju. Zagadnienia prawne
  • Autor: Katarzyna Cichos
  • ISBN: 978-83-226-3005-1, 9788322630051
  • Veröffentlichungsdatum: 2016-11-04
  • Format: E-book
  • Artikelkennung: e_0b2b
  • Verleger: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego