E-book details

Unijna polityka współpracy na rzecz rozwoju. Zagadnienia prawne

Unijna polityka współpracy na rzecz rozwoju. Zagadnienia prawne

Katarzyna Cichos

Ebook

Celem monografii było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, na ile unijne regulacje prawne, przyjęte w prawie pierwotnym i wtórnym (w tym dotyczące celów, zasad, obszarów udzielania pomocy, instrumentów, mechanizmów oraz procedur unijnej polityki współpracy na rzecz rozwoju), umożliwiają UE realizację celu wskazanego w art. 3 i 21 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 208 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), tj. eliminacji ubóstwa. Drugim celem była próba wskazania regulacji prawnych uniemożliwiających efektywną realizację pomocy i wskazanie nowych, odpowiednich rozwiązań.

Dokonując analizy aktów prawnych UE, została udowodniona teza, że jakość i efektywność unijnej pomocy rozwojowej są uzależnione od jakości i przejrzystości stanowionego prawa. Niespójne regulacje prawne negatywnie wpływają na efektywność podejmowanych działań oraz uniemożliwiają realizację celu polityki współpracy na rzecz rozwoju, jakim jest likwidacja ubóstwa. 

W ramach monografii zostały omówione takie obszary badawcze, jak: zakres przedmiotowy i podmiotowy unijnej polityki współpracy na rzecz rozwoju, źródła prawa oraz hierarchia aktów prawnych w zakresie regulacji unijnej polityki rozwojowej, zakres kompetencji instytucji realizujących unijną politykę rozwojową, obszary działań, które obejmuje unijna polityka rozwojowa, mechanizmy kontroli efektywności i skuteczności współpracy na rzecz rozwoju.

Spis treści

 

Wykaz skrótów / 9

 

Wprowadzenie / 13

 

Rozdział pierwszy

Zagadnienia wprowadzające / 17

1. Pojęcie unijnej polityki współpracy na rzecz rozwoju / 17

1.1. Polityka rozwojowa sensu largo i sensu stricto / 19

1.2. Formy i rodzaje pomocy rozwojowej / 21

1.3. Koncepcje rozwoju / 23

1.3.1. Rozwój w znaczeniu ekonomicznym / 23

1.3.2. Rozwój przez zaspokajanie potrzeb / 24

1.3.3. Zrównoważony rozwój / 25

1.3.4. Rozwój ludzki / 27

2. Geneza polityki współpracy na rzecz rozwoju / 29

3. Cele polityki współpracy na rzecz rozwoju / 31

3.1. Cel główny / 31

3.2. Cele pośrednie / 34

4. Zasady polityki współpracy na rzecz rozwoju / 36

4.1. Zasada solidarności / 38

4.2. Zasady własności oraz dostosowania koncepcji rozwojowych / 40

4.3. Zasada wzajemnej odpowiedzialności / 41

4.4. Zasada harmonizacji działań / 42

4.5. Zasada zarządzania opartego na rezultatach / 43

5. Zakres podmiotowy polityki współpracy na rzecz rozwoju / 44

6. Zakres przedmiotowy polityki współpracy na rzecz rozwoju / 45

7. Prawo do rozwoju jako zobowiązanie na rzecz likwidacji ubóstwa / 48

8. Wyodrębnienie unijnej polityki współpracy na rzecz rozwoju / 53

8.1. Współpraca na rzecz rozwoju a kategorie kompetencji UE / 53

8.1.1. Zasada kompetencji przyznanych / 53

8.1.2. Kategorie kompetencji / 54

8.2. Polityka współpracy na rzecz rozwoju a inne wybrane polityki UE / 58

8.2.1. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa / 58

8.2.2. Europejska Polityka Sąsiedztwa / 59

8.2.3. Pomoc humanitarna / 59

8.2.4. Wspólna polityka handlowa / 60

8.2.5. Europejska polityka rozszerzenia / 62

9. Podsumowanie / 65

 

Rozdział drugi

Powstanie i ewolucja unijnej polityki rozwojowej / 67

1. Okres 1946—1969 — pomoc jako element handlu / 68

1.1. Okres przed powołaniem Wspólnot / 68

1.2. Deklaracja Schumana (1950) / 69

1.3. Traktat rzymski (1957) / 70

1.4. Konwencja wykonawcza do traktatu rzymskiego (1957) / 71

1.5. Umowy z AKP z Yaoundé (1963 i 1969) / 73

2. Okres 1970—1985 — pierwsze reformy / 75

2.1. Memorandum Komisji (1971) / 76

2.2. Umowy z Lomé (1975 i 1979) / 77

2.3. Memorandum Komisji (1982) / 79

2.4. Umowa z Lomé (1984) / 81

3. Okres 1986—2001 — nadanie ram traktatowych / 82

3.1. Jednolity Akt Europejski (1986) / 82

3.2. Traktat z Maastricht (1992) / 83

3.3. Rezolucja Rady o prawach człowieka i rozwoju (1991) / 84

3.4. Umowy z Lomé (1989 i 1995) / 86

3.5. Traktat z Amsterdamu (1997) / 88

3.6. Traktat z Nicei (2001) / 89

4. Okres 2001—2008 — ukształtowanie współczesnych standardów / 90

4.1. Milenijne Cele Rozwoju (2000) w konkluzjach Rady Europejskiej / 90

4.2. Umowa z Kotonu (2001) / 93

4.3. Zrównoważony rozwój w konkluzjach RE w Göteborgu (2001) / 97

4.4. Deklaracja paryska (2005) i efektywność pomocy w konkluzjach RE / 100

4.5. Konsensus europejski (2005) / 102

4.6. Unijny kodeks postępowania w sprawie komplementarności i podziału pracy w ramach polityki na rzecz rozwoju (2007) / 104

5. Okres po 2009 r. — zwieńczenie procesu reform / 105

5.1. Traktat o Unii Europejskiej i Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (2009) / 105

5.2. Program działań na rzecz zmian (2011) / 107

5.3. Rozporządzenie ustanawiające Instrument Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju (2014) / 109

6. Podsumowanie / 111

 

Rozdział trzeci

Struktura instytucjonalna Unii Europejskiej w kontekście realizacji polityki rozwojowej / 113

1. Zasady instytucjonalne / 115

1.1. Zasada jednolitych ram instytucjonalnych / 115

1.2. Zasada autonomii instytucjonalnej / 116

1.3. Zasada równowagi instytucjonalnej / 116

1.4. Zasada lojalnej współpracy / 117

1.5. Zasada pomocniczości / 119

1.6. Zasada otwartości / 120

2. Instytucje UE realizujące politykę rozwojową / 121

2.1. Rada Europejska / 122

2.2. Rada / 123

2.2.1. Rada do spraw Zagranicznych / 124

2.2.2. Komitet Stałych Przedstawicieli / 125

2.2.3. Prezydencja / 126

2.3. Parlament Europejski / 129

2.3.1. Komisja Spraw Zagranicznych / 131

2.3.2. Komisja Rozwoju (DEVE) / 132

2.3.3. Delegacje / 133

2.4. Komisja Europejska / 134

2.4.1. Komisarz i dyrekcje generalne do spraw współpracy międzynarodowej i rozwoju / 136

2.4.2. Wysoki Przedstawiciel UE do spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa / 138

2.4.2.1. Służba do spraw Instrumentów Polityki Zagranicznej (FPI) / 140

2.4.2.2. Europejska Służba Działań Zewnętrznych / 141

2.5. Trybunał Sprawiedliwości UE / 145

2.6. Trybunał Obrachunkowy / 147

2.7. Europejski Bank Centralny / 149

3. Podsumowanie / 150

 

Rozdział czwarty

Instrumenty unijnej polityki rozwojowej / 151

1. Instrumenty prawne / 151

1.1. Akty prawa pierwotnego / 151

1.2. Akty prawa wtórnego / 152

1.2.1. Akty ustawodawcze / 152

1.2.2. Akty nieustawodawcze i nienazwane / 154

1.2.3. Akty polityki zagranicznej / 165

1.3. Umowy międzynarodowe / 168

1.3.1. Umowy stowarzyszeniowe / 169

1.3.2. Umowy z art. 209 TFUE / 172

1.3.3. Umowy z organizacjami międzynarodowymi / 176

2. Instrumenty finansowe / 178

2.1. Instrumenty wskazane w budżecie i WRF UE / 178

2.1.1. Instrument Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju / 181

2.1.2. Inne / 183

2.2. Europejski Fundusz Rozwoju / 185

3. Instrumenty wdrażania pomocy rozwojowej / 188

3.1. Bezpośrednia pomoc rozwojowa / 188

3.2. Pośrednia pomoc rozwojowa / 191

3.2.1. Projekty rozwojowe / 192

3.2.2. Zamówienia publiczne / 193

4. Instrumenty kontrolne / 195

4.1. Ewaluacja projektów pomocy rozwojowej / 195

4.2. Kontrola spójności / 200

4.3. Kontrola finansowa / 204

5. Podsumowanie / 206

 

Rozdział piąty

Obszary udzielania unijnej pomocy rozwojowej / 209

1. Terytorialna alokacja pomocy rozwojowej / 210

2. Przedmiotowa alokacja pomocy rozwojowej / 214

2.1. Rozwój społeczny / 214

2.1.1. Zdrowie / 214

2.1.2. Edukacja / 217

2.1.3. Zatrudnienie i ochrona socjalna / 220

2.1.4. Równość kobiet i mężczyzn / 221

2.1.5. Dzieci i młodzież / 223

2.2. Dobre rządzenie / 224

2.2.1. Prawa człowieka i demokracja / 226

2.2.2. Społeczeństwo obywatelskie i władze lokalne / 230

2.2.3. Bezpieczeństwo / 232

2.3. Żywność, energia i obszary wiejskie / 234

2.3.1. Środowisko / 234

2.3.2. Dostęp do wody / 236

2.3.3. Walka z głodem, rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich / 238

2.3.4. Energia / 240

3. Podsumowanie / 243

 

Wnioski końcowe / 245

 

Bibliografia / 251

Publikacje / 251

Wykaz źródeł / 266

 

Summary / 295

Résumé / 296

  • Title: Unijna polityka współpracy na rzecz rozwoju. Zagadnienia prawne
  • Author: Katarzyna Cichos
  • ISBN: 978-83-226-3005-1, 9788322630051
  • Date of issue: 2016-11-04
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_0b2b
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego