Details zum E-Book

Społeczne znaczenie miejskich przestrzeni publicznych

Społeczne znaczenie miejskich przestrzeni publicznych

Krzysztof Bierwiaczonek

E-book
Punktem wyjścia do rozważań zawartych w książce jest spostrzeżenie, że jeśli współcześnie chce się mówić o mieście jako czymś więcej niż strukturze administracyjnej, demograficznej i gospodarczej, to konieczne jest istnienie przestrzeni publicznych, w których mieszkańcy mogą doświadczać zarówno obecności innych osób, jak i samej przestrzeni miejskiej. Interesującym przedmiotem badań jest zatem sposób konfrontowania się mieszkańców miast z przestrzenią publiczną. Jest to proces wielowymiarowy, związany z codziennym funkcjonowaniem w przestrzeni oraz z refleksją nad jej znaczeniem dla miasta czy rolą w kształtowaniu tożsamości miejskiej i jednostkowej. Wymienione zjawiska związane są z różnorodnymi sposobami doświadczania i definiowania miejskiej przestrzeni publicznej. Doświadczanie miejskiej przestrzeni publicznej było głównym przedmiotem badań. W ich realizacji przyjęto klasyczną w socjologii perspektywę kulturalistyczną, która zakłada analizę rzeczywistości społecznej z perspektywy jednostek. W takiej perspektywie zdefiniowano miejską przestrzeń publiczną jako obszar w mieście, który jest dostępny, przyciągający, umożliwiający konfrontację z innymi użytkownikami miasta, estetyczny, w którym ludzie chcą się spotykać, działać i czują się bezpiecznie. Analizowane w tekście badania przeprowadzono w 2012 roku w trzech śląskich miastach: Jastrzębiu-Zdroju, Tychach i Żorach. W sumie za pomocą techniki wywiadu kwestionariuszowego przebadano 982 osoby. W książce dla celów porównawczych przywołano też wcześniejsze wyniki badań prowadzonych w Gliwicach i Katowicach. Ich wykorzystanie wraz z głównymi badaniami pozwala na wyciąganie wniosków o bardziej ogólnym charakterze, wykraczającym poza studia przypadków. Zebrany materiał badawczy pozwolił na sformułowanie kilku wniosków związanych ze społecznym doświadczaniem miejskiej przestrzeni publicznej. W każdym mieście istnieją przestrzenie bez większych problemów identyfikowane przez mieszkańców jako takie, które są przykładami dobrych przestrzeni publicznych. Najczęściej są to miejskie rynki lub place zlokalizowane w centrach miast, atrakcyjne przestrzenie rekreacyjne lub parki. Z perspektywy mieszkańców miast i użytkowników przestrzeni publicznych szczególnie istotna jest ich wielofunkcyjność, umożliwiająca podejmowanie różnorakich aktywności.

Spis treści

 

Wprowadzenie / 7

 

Rozdział 1

Miasto i przestrzeń publiczna w perspektywie kulturalistycznej / 15

Miasto / 16

Miejska przestrzeń publiczna / 20

Dostępność przestrzeni publicznej / 21

Przestrzeń przyciągająca / 25

Estetyka przestrzeni / 28

Konfrontacja z innymi w przestrzeni miejskiej / 31

Przestrzeń działań i aktywności / 33

Poczucie bezpieczeństwa / 38

Własność – cecha kluczowa czy nieistotna? / 41

Definicja i typologia miejskiej przestrzeni publicznej / 42

Kilka refleksji wokół pojęcia miejskiej przestrzeni publicznej / 44

Przestrzeń publiczna – perspektywa instytucjonalna / 47

 

Rozdział 2

Doświadczanie miejskiej przestrzeni publicznej / 51

Zmysłowe doświadczanie przestrzeni / 52

Poznawanie przestrzeni i jego konsekwencje / 55

Doświadczanie przestrzeni w wybranych tekstach polskiej socjologii kulturalistycznej / 70

 

Rozdział 3

Zagadnienia metodologiczne pracy / 77

Doświadczanie przestrzeni publicznej jako problem badawczy / 78

Wywiad kwestionariuszowy jako technika w badaniach kulturalistycznych / 82

Dobór i charakterystyka próby badawczej / 83

Dygresja o wytwarzaniu przestrzeni publicznych w badanych miastach / 87

Jastrzębie-Zdrój / 88

Tychy / 93

Żory / 100

Wykraczając poza studia przypadków / 108

 

Rozdział 4

Społeczna identyfikacja najistotniejszych przestrzeni publicznych / 113

 

Rozdział 5

Aktywności w miejskiej przestrzeni publicznej i ich kulturowe uwarunkowania / 131

Chaos zorganizowany – normatywne uwarunkowania aktywności w miejskiej przestrzeni publicznej / 132

Sposoby społecznego użytkowania wybranych miejskich przestrzeni publicznych / 139

Między festynem, procesją religijną a absentyzmem obywatelskim / 149

Potrzeby zaspokajane przez miejską przestrzeń publiczną / 154

 

Rozdział 6

Przestrzeń publiczna jako wartość przestrzenna / 163

 

Rozdział 7

Miejsce a przestrzeń publiczna / 175

 

Rozdział 8

Tożsamość przestrzenna / 197

 

Zakończenie. Społeczne znaczenie miejskich przestrzeni publicznych / 219

 

Bibliografia / 229

Nota bibliograficzna / 247

Indeks nazwisk / 249

 

Summary / 253

Zusammenfassung / 255

 

Spis fotografii, rysunków, tabel i wykresów / 257

  • Titel: Społeczne znaczenie miejskich przestrzeni publicznych
  • Autor: Krzysztof Bierwiaczonek
  • ISBN: 978-8-3801-2957-3, 9788380129573
  • Veröffentlichungsdatum: 2017-01-26
  • Format: E-book
  • Artikelkennung: e_0fqe
  • Verleger: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego