Szczegóły ebooka

Choroba - ciało - dusza w literaturze i kulturze

Choroba - ciało - dusza w literaturze i kulturze

red. Justyna Tymieniecka-Suchanek

Ebook

Projekt konferencji, jak również prezentowany czytelnikom tom jest pierwszą tego typu publikacją w Polsce, która podejmowała zagadnienie językowych/tekstualnych/kulturowych praktyk choroby, analizowała kontekstualizacje ciała chorego w odmiennych dyskursach niż paradygmatyczne critiques/clinique Gilles’a Deleuze’a czy Michela Foucaulta. Publikacja nie ma odpowiednika w literaturze krytycznej: derekonstruuje diagnozowaną przez filozofów, historyków, kulturoznawców, socjologów ciała zmianę paradygmatów kulturowych,  kondycję nowoczesnego, ponowoczesnego, ucieleśnionego podmiotu, matryce nieobecnego-i-obecnego ciała chorego, jego artykulacje, mediacje w Ja-Podmiocie-Pisma-Ciała-Literatury, a jego symptomatologia pozwoliła diagnozować problematykę relacji ciała biologicznego i ciała tekstu, somatyczności i semiologii, symbolologii, tropologii, narracje sôma-sema Kultury (-r)/Literatury (-r), pisalności – konstruować projekt krytyki somatycznej, somatoestetycznej, modalności piszącego się ja w autoperformatywnych (subwersywnych) strategiach wytwarzania. Krytyka somatoestetyczna jest pluralistyczna, multiplikuje domeny konceptualne, operatory konstrukcyjne wielu dyscyplin, tworząc konglomerat wielu języków krytycznych (lingwistyki, komparatystyki, psychoanalizy, semioanalizy, feminizmu, gender, queer, culture stadies, pragmatyzmu).

Performatywne reprezentacje Ja-Podmiotu-Pisma-Ciała-Literatury sondowane w odmiennych językach analitycznych pozwoliły kontekstualizować transkulturową, interdyscyplinarną, krytyczną mapę tekstualnych narracji, historii, skryptów sympto-/symbo-/semio-/troplogii choroby (m. in. gruźlicy, anoreksji, bulimii, depresji, uzależnień, chorób nowotworowych, syndromu stresu pourazowego) w somatoestetycznych domenach konceptualnych. Uczestnicy konferencji wypracowali tekstualną nozologię nowoczesnych i ponowoczesnych somatogennych modeli, ich artykulacje w Ja-Podmiocie-Piśmie-Ciała; kreślili heterotopie miejsc, przestrzeni kontroli (społeczno-politycznych i prywatnych) nadzorujących, wykluczających, represjonujących ciało: szpitala, domu (łazienki, kuchni, sypialni) rewaloryzowanych jako szczególne miejsca transgresji: życia/śmierci, zdrowia/choroby, nadmiaru/braku wolności, potwierdzając i wzmacniając stany zdekonstytuowanego podmiotu. Somatyczne doświadczenie aktualizowane przez piszące ciała autorów, mówiące, histeryzujące poetek/pisarek nie były konceptualizowane przez badaczy wyłącznie w dyskursach medycznych, systemie jednostek chorobowych, deskrypcji zespołu objawów, patologii. Autorzy wystąpień konsekwentnie poddawali krytycznemu czytaniu autoperformatywność, transgresywność tekstualnych chorób, matryce cielesnych identyfikacji czytającego/piszącego/oglądającego się podmiotu, interpretowali subwersywne praktyki ja. Autosomalna choroba Pisma – nałóg wytwarzania się, odciskania śladów Ja-Ciała w Alfabecie; egzystencjalna konieczność reprodukowania, kopiowania, kliszowania, multiplikowania się, wpisywania/przepisywania siebie-z-siebie wskazywała na uzależnienie od nieprzechodniego czasownika pisać się, sygnifikować się w procesie stymulacji pragnienia, pożądania Innego. Nadmiar wchłoniętych i niestrawionych słów wywoływał bulimiczne mdłości lub ich brak powodował permanentny, anorektyczny głód wyrażalności, konstruując autoperformatywne praktyki. Ponowoczesność formatowała strategie somatycznego doświadczenia podmiotu generowanego przez idiomatyczną fizjologię/symptomologię Ja.

Ideologema chorego organizmu jest wyjątkowo labilna i operatywna: umożliwia rewaluacje autobiograficznych skryptów, deskrypcje modyfikacji podmiotów; diagnozuje problemy identyfikacyjne (zmienną markerów antropologicznych), pozwala prześledzić mapę zmian stratyfikacji społecznej, penetrować transformacje polityk państw (asymilacji/wykluczenia) adaptujących i kooptujących migrujące komórki do wewnątrz ciała społeczno-politycznego: nacje, kultury, systemy filozoficzne, religijne, a metaforyzowana kategoria mikrobiologicznej homeostazy w wielu projekcjach staje się surogatem marzeń o wolności jednostek, równości obywateli w demokratycznym systemie.

Kontekstualizacje i dyskursywizacje tekstualnych reprezentacji i artykulacji choroby, ciała chorego w angielskiej, polskiej, romańskich i słowiańskich literaturach, filozoficznych tekstach, pismach współczesnych oświeconych, kodach amerykańskiej kultury filmowej prowokujące projekt krytyki somatoestetycznej generowanej subwersywnymi praktykami Ja-Podmiotu-Pisma-Ciała-Literatury-Filozofii-Kultury.

 

Tom pokonferencyjny Choroba – ciało – dusza w literaturze i kulturze rewaluuje skrypt (-y) ciała chorego, tekstualne matryce chorób, reprezentacje doświadczeń ucieleśnionego podmiotu, restytuując projekt (-y) poetyki (-k)/krytyki (-k) somatoestetycznej. Interdyscyplinarne ramy somaestetyki Richarda Shustermana eksplorujące wiele dziedzin warunkują pluralny wymiar krytyczny dyscyplin doświadczenia ciała w wymiarze teoretycznym, jak i praktycznym, ustanawiając etyczną odpowiedzialność podmiotów za autoreprezentację, warunki i jakość egzystencji przeciw opresji przygodności; dostarczają matryc do świadomych konstrukcji tożsamości; strategii do jego odpowiedzialnych modyfikacji – kulturę/filozofię self-help, która pozwoli neutralizować ideologiczne technologie corps, doktryny władzy-wiedzy, przemieścić polityki konsumpcjonizmu.

Melioracyjne doświadczenie somatoreceptora łączące teorię z praktyką urasta do postprojektu ponowoczesnej filozofii życia, która przełamuje konstrukty estetyzacji generowane przez filozofów subersji/transgresji Pisma (ekstremistów: Michela Foucaulta, Gilles’a Deleuze’a; radykałów Rolanda Barthes’a Jacques’a Derridę), wyzwala ja w akcjach wywrotowych indywidualnego praktykowania ciała derekonstruującego, derewaloryzującego ideologemy piękna narzucone przez translacyjną kulturę – stosowalna somatotropia przeciw zawłaszczającym dyskursom.

Somaestetyka mapuje zagadnienie relacji człowiek-maszyna, problematyzując idee techné generującego postestetykę, jako że współczesny człowiek jest udoskonalany przez protezy, implantacje, przeszczepy – w coraz większym stopniu pozostaje zależny od maszyn, a inżynierowie-robotycy nieustannie pracują nad projektami transformacji human body, działania których antycypują kolejny cultural turns. Shusterman wysunął hipotezę, że relacyjność biologicznego/technologicznego jest jednym z paradygmatów kulturowych i pozostaje w autozwrotnym/autosymetrycznym warunkowaniu, jednak pozostaje otwartym pytanie o konsekwencje bioetyczne dla cywilizacji (życia), które wymagają czujnej rewaloryzacji. W wymiarze indywidualnym, jak i społecznym ponowoczesna tożsamość operuje cyfrowo-analogowym ciałem: nawet tak oczywistej i powszechnie dostępnej przestrzeni komunikacji jaką jest skype – w aktach wirtualizacji, symulacji biologicznego ciała, wizualnym i oralnym współwytwarzaniu podmiotów – autoperformatywne konstruowanie świadomego leib stanowi filtr ochronny przeciw wydziedziczeniu z siebie, jeśli w taki sposób czytać idee Shustermana.

Spis treści

 

Wprowadzenie | 9

 

Ciało drżące / przemocy / subwersji

 

Stefano Redaelli: Niewerbalny język szaleństwa w powieści Fratelli Carmelo Samonà | 17

 

Barbara Kornacka: Choroba to inny — patologie bliskości w młodej literaturze włoskiej końca XX wieku na przykładzie opowiadań Simony Vinci | 35

 

Joanna Janusz: Choroba ciała, choroba społeczeństwa w Pamiętniku Albina Paola Volponiego | 49

 

Aneta Chmiel: Afazja i teriomorfizm. Doświadczenie melancholii w powieści Vincenza Consolo Nottetempo, casa per casa | 65

 

Wiesława Kłosek : Kryzys tożsamości a koncepcja zdrowia i choroby w powieściach Itala Sveva | 81

 

Ciało zawłaszczone

 

Małgorzata Rygielska: „Krwiopuszczare, purgare, klisterisare”. O Chorym z urojenia Moliera | 101

 

Katarzyna Kotowska: Anoreksja/bulimia a tekst. Przypadek Amélie Nothomb | 117

 

Ciało autob i okopii

 

Maciej Michalski: W poszukiwaniu „ja”. Henryk Elzenberg, Stanisław Brzozowski i Karol Ludwik Koniński wobec choroby, bólu i cierpienia | 133

 

Monika Ładoń: „Jasny uśmiech gruźlika”. Wokół Opowiadania szwajcarskiego Jarosława Iwaszkiewicza | 148

 

Katarzyna Szopa: „Thinspirations”. Choroba, literatura i kobiecość | 162

 

Ciało negowane / wypierane

 

Dorota Żygadło‑Czopnik: Nieznośny ciężar ciała. K moři Petry Soukupovej | 177

 

Marzena Maciulewicz: Choroba jako doświadczenie istnienia. Egzystencjalistyczna proza Vladana Desnicy | 185

 

Ciało polityczne

 

Maciej Paprocki: Choroba jako obcy w metaforze ciała politycznego. Rozwój strategii kooptacji i adaptacji „chorego” elementu społecznego — analiza na podstawie tekstów kultury anglosaskiej XVII i XXI wieku | 197

 

Mateusz Świetlicki: Problemy ukraińskiego maskulinizmu. Choroba alkoholowa w Moscoviadzie Jurija Andruchowycza | 214

 

Ciało (anty)systemu / represji / przemocy

 

Ирина Титова: «Подполье» как болезненное состояние души | 231

 

Наталия Казьмерчак: Художественная феноменология боли в произведениях Льва Толстого и Антона Чехова Смерть Ивана Ильича  Палата № 6 | 246

 

Anna Katarzyna Przybysz: Próba czytania choroby księcia Myszkina w kluczu koncepcji duchowości ciała Alexandra Lowena | 254

 

Paulina Charko‑Klekot: Szaleństwo jako jeden z wyznaczników koncepcji człowieka w twórczości Leonida Andriejewa | 266

 

Justyna Tymieniecka-Suchanek: Arcybaszew, śmierć i mucha. O Sali nieuleczalnie chorych słów kilka | 282

 

Katarzyna Arciszewska: Wampiryzm — choroba — wynaturzenie we współczesnej literaturze rosyjskiej | 290

 

Magdalena Sieklucka: Proces twórczy jako jeden z symptomów PTSD. Studium przypadku — twórczość Marii Arbatowej | 305

 

Andrzej Polak: Dzień oprycznika Władimira Sorokina, czyli o chorej Rosji, która „wyzdrowiała” | 319

 

Marta Niedziela‑Janik: Choroby człowieka współczesnego. Niny Sadur Wieczna zmarzlina | 332

 

Ciało dyskursu

 

Maria Karpińska: Choroba nowotworowa w dobie ponowoczesności | 345

 

Beata Waligórska‑Olejniczak: Postmodernistyczne patologie w socjokulturowych refleksjach końca XX wieku | 362

 

Ciało terapii

 

Anna Gomóła: Chora ludzkość — diagnoza i terapia (propozycja Eckharta Tollego) | 379

 

Ciało obserwowane

 

Agnieszka Nieracka: Moje ciało, tożsamość, choroba. Dyskurs męskości w American Psycho i Podziemnym kręgu | 397

 

Barbara Kita: Szpital jako przestrzeń filmowa | 407

  • Tytuł: Choroba - ciało - dusza w literaturze i kulturze
  • Autor: red. Justyna Tymieniecka-Suchanek
  • ISBN: 978-83-8012-306-9, 9788380123069
  • Data wydania: 2018-07-27
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_0x1m
  • Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego