Spis treści

 

Wprowadzenie (Magdalena Pastuch i Mirosława Siuciak) / 11

 

I. Dylematy metodologiczne współczesnego językoznawstwa diachronicznego

 

Stanisław Borawski: Synteza dziejów polszczyzny a możliwości integracji badań / 17

 

Magdalena Pastuch: Metoda czy metodologia? Współczesne potrzeby historii języka / 32

 

Joanna Przyklenk: Pytając o zmianę językową. Językoznawstwo historyczne a socjolingwistyka / 44

 

Mirosława Siuciak: Nowe perspektywy i zadania historii języka polskiego / 55

 

Bogdan Walczak: Historia języka polskiego – subdyscyplina polimetodologiczna / 65

 

Maria Wojtak: Genologia historyczna – stan, perspektywy, konteksty / 74

 

II. Badania historycznojęzykowe a uniwersalne problemy lingwistyki

 

Aleksandra Janowska: Między stałością a zmiennością. Translokacje elementów kategorii językowych / 89

 

Bronisława Ligara: Badania bilingwizmu (i wielojęzyczności) wybitnych nosicieli języka w przestrzeni języka polskiego: nowa subdomena historii języka? / 97

 

Tomasz Lisowski: Intelektualizacja i jej pochodne: standaryzacja oraz grafizacja jako czynniki kształtujące polszczyznę literacką w początkach ery typograficznej / 109

 

III. Źródła w badaniach diachronicznych

 

Renata Bronikowska, Aldona Przyborska-Szulc: Elektroniczny korpus tekstów polskich XVII i XVIII wieku (do 1772 roku) / 129

 

Anna Just, Monika Opalińska: Rękopis w warsztacie historyka języka, filologa i wydawcy – reguła czy wyjątek? / 136

 

Ewelina Kwapień: Wykorzystywanie elektronicznych baz danych do badań nad dziejami słownictwa / 154

 

Magdalena Majdak: Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku IJP PAN / 176

 

Krzysztof Maćkowiak: O źródłach metajęzykowych w badaniach nad zwerbalizowaną świadomością językową minionych epok / 183

 

Jolanta Migdał, Agnieszka Piotrowska-Wojaczyk: Słowniki jako źródło do badań historycznojęzykowych / 199

 

Jadwiga Waniakowa: Rola źródeł historycznojęzykowych we współczesnych badaniach etymologicznych / 208

 

IV. Leksykologia i leksykografia

 

Ewa Deptuchowa: Warsztat współczesnego leksykografa historycznego / 219

 

Włodzimierz Gruszczyński, Dorota Adamiec, Magdalena Majdak, Wiesław Morawski: Wybrane problemy semantyki historycznej. Definiowanie znaczeń w słowniku dawnej polszczyzny / 229

 

Anna Grzeszak: O oryginalności polskiego działu słownika Lodereckera z 1605 roku / 243

 

Joanna Kamper-Warejko: Kształtowanie się specjalistycznej odmiany języka na przykładzie leksyki z poradnika Piotra Krescencjusza / 247

 

Dorota Kondratczyk-Przybylska: Analiza porównawcza pola leksykalno-semantycznego ‘kobieta w relacji seksualnej’ w dobie staropolskiej i współczesności / 259

 

Dorota Kozaryn: Odkrywanie znaczenia w tekstach dawnych / 270

 

Beata Kuryłowicz: Słownik historyczny jako źródło do rekonstrukcji dawnych sposobów myślenia o świecie / 277

 

Agnieszka Piela: Polskie tradycjonalizmy / 287

 

Lidia Przymuszała: O potrzebie badań nad frazeologią historyczną / 299

 

Beata Raszewska-Żurek: Metaforyzacja wartości w dawnej polszczyźnie – konwencjonalność ujęć na przykładzie metafory pojęcie to roślina wyrażonej leksemem kwiat (z derywatami) / 312

 

Piotr Sobotka: Jednostka opisu języka dawnego / 325

 

Urszula Sokólska: Terminologia „motylowa” w „motylniczych” dziełach naukowych XIX wieku / 337

 

V. Polszczyzna regionalna i dialekty

 

Katarzyna Konczewska: Archaizmy leksykalne współczesnej polszczyzny grodzieńskiej (socjolektu szlacheckiego) / 355

 

Joanna Kulwicka-Kamińska: Cechy archaiczne i regionalne w odnalezionym fragmencie rękopisu filomackiego przekładu Koranu na język polski / 368

 

Błażej Osowski: Gwara i dialekt w perspektywie historycznej / 381

 

Halina Pelcowa: Diachroniczny aspekt badań regionalnych / 393

 

Maciej Rak: Między historią języka a dialektologią – słownictwo testamentów góralskich z XVII i XVIII wieku / 402

 

Katarzyna Sicińska: Dylematy interpretacyjne badacza dawnej polszczyzny południowokresowej / 415

 

Bogusław Wyderka: O nowej syntezie rozwoju polszczyzny na Śląsku / 436

 

VI. Komunikacja. Genologia. Stylistyka

 

Renata Bizior: Perspektywa badawcza w pracy nad kazaniami 2. połowy XIX wieku / 451

 

Małgorzata Dawidziak-Kładoczna: Stan badań nad prawnoustrojową i retoryczną odmianą komunikacji politycznej w I Rzeczypospolitej / 466

 

Józef Kość: Projekty wzorcowej komunikacji językowej w sądach miejskich XVI wieku / 479

 

Leonarda Mariak: Korespondencja prywatna jako przyczynek do badań języka osobniczego (na podstawie listów prywatnych Henryka Sienkiewicza) / 489

 

Joanna Okoniowa: O kształtowaniu się stylu popularnonaukowego na przykładzie XVII-wiecznego dzieła Erazma Sykstusa O cieplicach we Śkle / 507

 

Danuta Ostaszewska: O kierunkach genologicznych transformacji – w poszukiwaniu zmian w przestrzeni kształtowania się komunikacji społecznej / 517

 

Artur Rejter: Onomastyka literacka wobec tekstologii i teorii dyskursu – perspektywa historyczna / 533

 

Agnieszka Szczaus: O trudnościach interpretacyjnych tekstów naukowych i technicznych doby średniopolskiej / 546

 

VII. Wiedza historycznojęzykowa w kształceniu uniwersyteckim

 

Marcin Maciołek: W trosce o skuteczne nauczanie gramatyki historycznej języka polskiego / 559

 

Barbara Mitrenga: O relacji mistrz – uczeń w kształceniu historycznojęzykowym / 574

 

Ewa Oronowicz-Kida, Agnieszka Myszka: „Na tropach przeszłości języka” – czy gramatyka historyczna może być interesująca dla podejmujących studia polonistyczne / 589

 

Kinga Wąsińska: Język jako archiwum kulturowe – konteksty śląskiej dydaktyki polonistycznej (na przykładzie „Dworzanina polskiego” Łukasza Górnickiego) / 599

 

Ewa Woźniak: Nowy wybór tekstów do historii języka w dydaktyce uniwersyteckiej / 605

 

Komunikaty

 

Leszek Bednarczuk: Polski słownik etymologiczny Profesora Witolda Mańczaka / 615

 

Tomasz Mika, Agnieszka Słoboda: Wyrażenia funkcyjne w średniowiecznej polszczyźnie z perspektywy składniowej / 628

 

Pokłosie dyskusji panelowych

 

Krystyna Kleszczowa, Tomasz Mika: Wyzwania badawcze i metodologiczne lingwistyki historycznej. Refleksje po dyskusji / 639

 

Stanisław Borawski, Bernadetta Niesporek-Szamburska: Dyskusja panelowa. Nauczycielskie zadania historyków języka wobec narodowej wspólnoty komunikatywnej dawniej i obecnie / 653

 

Magdalena Jurewicz-Nowak: Głos pierwszy… Nauczycielskie powinności historyka języka względem wspólnoty narodowej / 657

 

Stanisław Koziara: Głos drugi… Jest wiele możliwości ocalania wiedzy historycznojęzykowej… / 660

 

Jolanta Klimek-Grądzka: Głos trzeci… Kształcenie historycznojęzykowe na studiach edytorskich / 663

 

Dorota Szagun: Głos czwarty… Nauczać dziejów języka polskiego… / 666

 

Mirosława Wronkowska-Dimitrowa: Głos piąty… Rola nauczycieli polonistów w rozwijaniu zainteresowań historycznojęzykowych uczniów, w ich wychowaniu ku łączeniu przeszłości z teraźniejszością – także w języku ojczystym / 669

 

Helena Synowiec: Głos szósty… Problemy przeszłości językowej w edukacji polonistycznej w szkole (spojrzenie dydaktyka) / 673

 

Waldemar Podkidacz: Głos siódmy… Historia języka polskiego w szkole. Refleksje praktyka / 678

 

Irmina Kotlarska: Głos ósmy… Odświeżać kanony tekstów dawnych… / 682

 

Iwona Pałucka-Czerniak: Głos dziewiąty… Samokształcenie w pracy historyka języka polskiego / 685

 

Uroczystości nadania Instytutowi Języka Polskiego imienia Ireny Bajerowej Sympozjum Non omnis moriar

 

Wprowadzenie (Magdalena Pastuch i Mirosława Siuciak) / 691

 

Wystąpienia okolicznościowe / 693

Leonard Neuger: Występne przyjemności uczonego / 693

Mateusz Turlej: Miejsca pamięci Zenona Klemensiewicza / 698

Aleksandra Niewiara: Wesół był Polak. Z rozważań nad pojęciami kluczowymi kultury polskiej. Antonimia i pojęcia spolaryzowane / 703

 

Głosy wspomnieniowe / 714

Profesor Stanisław Borawski / 714

Profesor Krystyna Heska-Kwaśniewicz / 715

Profesor Jadwiga Puzynina / 716

Profesor Henryk Wróbel / 718

Profesor Stefan Zabierowski / 719

Profesor Jadwiga Zieniukowa / 721

• Title: Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy
• Author: red. Magdalena Pastuch, Mirosława Siuciak, współudz. Kinga Wąsińska, Wioletta Wilczek
• ISBN: 978-83-226-3138-6, 9788322631386
• Date of issue: 2018-12-05
• Format: Ebook
• Item ID: e_0zr6
• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego