Wstęp  11

 

1. Podstawowa terminologia    37

1.1. Dydaktyka  37

1.1.1. Interdyscyplinarny charakter dydaktyki          38

1.2. Metodyka  38

1.2.1. Dylematy (po)nowoczesnej metodyki            40

1.3. Uczenie się                42

1.4. Nauczanie  44

1.5. Kształcenie                46

1.5.1. Samokształcenie       47

1.6. Wychowanie            49

1.6.1. Wychowanie bezstresowe   51

1.6.2. Wychowanie patriotyczne    52

 

2. Uczeń              65

2.1. Podmiotowość ucznia, potrzeby i formy aktywności             66

2.1.1. Podmiotowość ucznia             66

2.1.2. Potrzeby ucznia         70

2.1.3. Rodzaje aktywności ucznia na lekcji  73

2.1.4. Style uczenia się        78

2.1.5. Wykorzystanie teorii inteligencji wielorakiej                81

2.2. Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, niepowodzenia szkolne 83

2.2.1. Uczeń zdolny              83

2.2.2. Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE)           86

2.2.3. Niepowodzenia szkolne         90

2.2.3.1. Przyczyny niepowodzeń szkolnych  92

2.3. Uczeń (w) Sieci        97

2.3.1. Nowe technologie w pracy z uczniem: blog  103

2.3.2. E-portfolio jako forma dokumentowania osiągnięć   104

 

3. Podstawa programowa i program nauczania                109

3.1. Podstawa programowa       109

3.2. Preambuła do podstawy programowej       110

3.3. Podstawa programowa a program nauczania            118

3.4. Program nauczania jako dokument               118

3.5. Konstruowanie i budowa programu nauczania         119

 

4. Lekcja              125

4.1. Zarys teorii lekcji     125

4.1.1. Definicja        125

4.1.2. Cechy specyficzne i niespecyficzne   126

4.1.3. Ogniwa lekcyjne        127

4.1.4. Struktura lekcji           128

4.1.5. Wpływ szkoły Herbartowskiej i Deweyowskiej na współczesną lekcję            129

4.1.6. Typologie lekcji          130

4.1.7. Lekcja kreatorska      135

4.2. Lekcja języka polskiego       137

4.2.1. Typy lekcji języka polskiego  137

4.2.2. Wymiary języka polskiego jako przedmiotu nauczania            140

 

5. Dialog lekcyjny i zadania dla ucznia  145

5.1. Rodzaje pytań stawianych na lekcji                147

5.2. Cechy pytań dydaktycznych              152

5.3. Sytuacja dialogu na lekcji    154

 

6. Cele lekcji języka polskiego  161

6.1. Cele kształcenia ogólnego  161

6.2. Polonistyczne cele nauczania i wychowania               163

6.3. Cele dydaktyczne lekcji       168

6.3.1. Tradycyjny podział celów: poznawcze, kształcące, wychowawcze     169

6.3.2. Operacjonalizacja celów kształcenia 172

6.3.3. Taksonomia celów kształcenia            176

 

7. Tematy lekcji języka polskiego           179

7.1. Podawanie uczniom i zapisywanie tematu 179

7.2. Językowe ujęcia i funkcje tematu lekcji       181

7.3. Cechy dobrego tematu        184

7.4. Zasady formułowania tematów lekcji           187

 

8. Metody ogólnodydaktyczne w kształceniu polonistycznym                 189

8.1. Metody asymilacji wiedzy (strategia A)        194

8.1.1. Pogadanka   196

8.1.2. Opowiadanie pedagogiczne 199

8.1.3. Wykład informacyjny              200

8.1.4. Praca eksploracyjna 202

8.1.5. Anegdota      205

8.2. Metody nauczania problemowego (strategia P)      205

8.2.1. Heureza         206

8.2.2. Metoda problemowa              209

8.2.3. Rozmowa dydaktyczna           211

8.2.4. Dyskusja        213

8.2.5. Debata oksfordzka – sztuka argumentacji i dyskusji 214

8.2.5.1. Dlaczego warto uczyć debatowania?               214

8.2.5.2. Tradycja debaty oksfordzkiej i jej aplikacja na grunt polski   216

8.2.5.3. Istota i zasady debaty oksfordzkiej  217

8.2.5.4. Uczestnicy debaty    218

8.2.5.5. Organizacja i przebieg debaty             220

8.2.5.6. Ustalanie i prezentacja wyników debaty       222

8.2.5.7. Tezy na debaty oksfordzkie w szkole podstawowej 225

8.2.5.8. Tezy na debaty oksfordzkie w szkole ponadpodstawowej   226

8.2.6. Metoda drzewka decyzyjnego           227

8.2.7. Burza mózgów            231

8.2.8. Wykład problemowy               232

8.3. Metody operacyjne (strategia O)   233

8.3.1. Metoda ćwiczeń praktycznych            233

8.3.2. Metoda projektu      235

8.3.2.1. Charakterystyka metody projektu   237

8.3.2.2. Fazy wykonywania zadań projektowych       239

8.3.3. WebQuest jako cyfrowa wersja metody projektu     242

8.4. Metody waloryzacyjne (strategia E)              247

8.4.1. Metody ludyczne      247

8.4.2. Film  248

8.4.3. Drama jako metoda nauczania i wychowania               250

8.4.3.1. Charakterystyka metody      250

8.4.3.2. Cele edukacyjne dramy         252

8.4.3.3. Klasyfikacja technik i strategii dramowych    253

8.4.3.4. Przygotowanie lekcji dramy 261

8.5. Multimedialne moduły tematyczne jako przykład metody autonomicznej 265

 

9. Zasady nauczania w kształceniu polonistycznym        269

9.1. Definicje i klasyfikacje zasad nauczania        269

9.2. Charakterystyka zasad nauczania    272

9.2.1. Zasada poglądowości              272

9.2.2. Zasada stopniowania trudności          274

9.2.3. Zasada świadomego i aktywnego udziału uczniów w kształceniu       276

9.2.4. Zasada systematyczności       278

9.2.5. Zasada trwałości wiedzy uczniów      280

9.2.6. Zasada operatywności wiedzy uczniów          281

9.2.7. Zasada wiązania teorii z praktyką       282

9.2.8. Zasada indywidualizacji w procesie nauczania-uczenia się     283

9.2.9. Zasada uspołecznienia w procesie nauczania-uczenia się       285

 

10. Formy organizacyjne pracy uczniów na lekcji            287

10.1. Praca indywidualna             288

10.2. Praca zbiorowa      290

10.3. Praca grupowa      291

 

11. Środki dydaktyczne                297

11.1. Funkcje środków dydaktycznych  297

11.2. Typologie środków dydaktycznych              300

11.3. O wpływie środków dydaktycznych na ucznia        303

11.4. Środki dydaktyczne na lekcji języka polskiego        304

 

12. Organizacja pracy domowej               307

12.1. Cele pracy domowej          307

12.2. Organizacja pracy domowej – współpraca z rodzicami       308

12.3. Prace domowe z języka polskiego               310

12.4. Zadawanie pracy domowej             313

12.5. Kontrola i ocena pracy domowej  317

 

13. Przygotowanie nauczyciela języka polskiego do lekcji          319

13.1. Planowanie pracy dydaktycznej    319

13.2. Rozkład materiału               320

13.3. Planowanie lekcji 325

13.4. Przygotowanie do lekcji    326

13.5. Konspekt i scenariusz lekcji             328

13.6. Zamknięcie przygotowań do lekcji               341

 

14. Kontrola i ocena szkolna w procesie kształcenia      343

14.1. Dylematy nazewnicze        343

14.2. Sprawdzanie osiągnięć szkolnych 344

14.2.1. Cele sprawdzania osiągnięć         345

14.2.2. Funkcje sprawdzania osiągnięć  346

14.2.3. Formy (metody) sprawdzania osiągnięć uczniów              347

14.3. Ocena i ocenianie w procesie kształcenia 351

14.3.1. Funkcje i cechy oceny szkolnej     352

14.3.2. Cele oceny szkolnej           354

14.3.3. Formy oceny szkolnej       354

14.3.4. Kryteria oceny szkolnej    357

14.4. Wewnątrzszkolny system oceniania           358

14.5. Przedmiotowy system oceniania  358

14.6. Ocenianie kształtujące      361

 

15. Podręczniki. Budowa, typy i funkcje              365

15.1. Typy podręczników do nauczania języka polskiego              367

15.2. Funkcje podręcznika          368

15.3. Komponenty podręcznika               373

15.4. E-podręcznik          374

15.4.1. Typy e-podręcznika            377

15.4.2. Wdrożenia e-podręczników do języka polskiego  379

 

16. Nauczyciel: osobowość, kompetencje, style pracy                 381

16.1. Nauczyciel a społeczeństwo           381

16.2. Cechy nauczyciela                382

16.3. Osobowość nauczyciela    384

16.4. Kompetencje nauczyciela                386

16.4.1. Kompetencje merytoryczne          387

16.4.2. Kompetencje dydaktyczne             389

16.4.3. Kompetencje wychowawcze         389

16.4.4. Kompetencje psychologiczne        390

16.5. Style pracy nauczyciela      391

16.6. Style pracy polonisty          393

16.7. Autorytet nauczyciela        395

 

17. Tadeusz Czapczyński – polonista na miarę współczesności 399

17.1. Lekcje literatury    400

17.2. Kształcenie językowe        403

17.3. Metodyczny warsztat polonisty    405

17.4. Polonista-wychowawca    408

 

Aneks   413

Bibliografia        453

Indeks pojęć     485

Indeks osobowy              493

Spis schematów i tabel                501

• Tytuł: Polonistyczna dydaktyka ogólna
• Autor: Jolanta Fiszbak
• ISBN: 978-83-8142-322-9, 9788381423229
• Data wydania: 2019-12-30
• Format: Ebook
• Identyfikator pozycji: e_1et7
• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego