E-book details

Biskup Józef Gawlina jako opiekun Polaków na emigracji

Biskup Józef Gawlina jako opiekun Polaków na emigracji

Damian Bednarski

Ebook

W prezentowanej monografii autor postawił sobie zadanie ukazania roli bp. Józefa Gawliny, duchowego przywódcy Polaków na emigracji po drugiej wojnie światowej. Duchowny, wywodzący się z diecezji katowickiej, przedwojenny biskup polowy Wojska Polskiego, który podczas II wojny światowej towarzyszył polskim żołnierzom poza Polską, po 1945 roku pozostał na emigracji i mieszkając w Rzymie koordynował życie polskich katolików, którzy z różnych względów znaleźli się poza Ojczyzną. Zgodnie z papieską nominacją przez piętnaście lat (1949–1964) pełnił urząd Protektora Polskiej Emigracji. Opierając się na źródłach już publikowanych oraz innych dotychczas jeszcze nieznanych, odkrytych w archiwach krajowych oraz zagranicznych, autor wyjaśnia i precyzuje zasięg jurysdykcji kościelnej hierarchy w kolejnych latach jego posługi oraz prezentuje jego wkład w duszpasterstwo emigracyjne, akcentując nadanie mu specyficznego rysu. Wielką zasługą bp. Gawliny było rozwinięcie struktur polskiego duszpasterstwa emigracyjnego po II wojnie światowej. Stąd znaczący fragment monografii został poświęcony temu odcinkowi jego działalności: tworzeniu placówek Polskich Misji Katolickich, ustanawianiu ich rektorów i koordynacji ich pracy. Przedstawiona pozycja jest pierwszą próbą całościowego ujęcia roli bp. Józefa Gawliny w porządkowaniu struktur organizacyjnych duszpasterstwa Polaków zagranicą oraz kształtowaniu modelu pracy polskiego duchowieństwa wśród emigrantów po drugiej wojnie światowej. Atutem monografii jest zaprezentowanie po raz pierwszy wyjątkowo cennych materiałów źródłowych: Dzienników bp. Gawlina oraz dokumentów z archiwum Centralnego Ośrodka Emigracyjnego w Rzymie.

Książka jest adresowana do historyków, zajmujących się dziejami Polski i Polaków okresu II wojny światowej i czasów powojennych. Zainteresuje zwłaszcza badaczy polskiego środowiska emigracyjnego. To cenna pozycja dla wzbogacenia wiedzy na temat dziejów Kościoła katolickiego w Polsce.

SPIS TREŚCI

 

SŁOWO KSIĘDZA ARCYBISKUPA WIKTORA SKWORCA / 21

 

WYKAZ SKRÓTÓW / 25

 

WSTĘP / 29

 

Rozdział I

DUSZPASTERSTWO PRZEDWOJENNE, EMIGRACJA I OPIEKA NAD CYWILAMI OD 1939 ROKU / 45

1. Praca w diecezji katowickiej / 45

2. Biskup polowy Wojska Polskiego / 50

3. Poszerzona jurysdykcja biskupa polowego / 53

4. Jurysdykcja w Wielkiej Brytanii po 1945 roku / 61

5. Ordynariusz Polaków w Niemczech i Austrii / 70

6. Biskup Gawlina w Rzymie / 80

7. Kwestia powrotu bp. Gawliny do Polski po II wojnie światowej / 98

 

Rozdział II

INSTYTUCJA PROTEKTORA POLSKIEGO WYCHODŹSTWA / 109

1. Emigracja i protektorat od XIX wieku / 109

2. Pełniący obowiązki protektora (od 1945 roku) i protektor (od 1949 roku) / 118

3. Papież i kuria rzymska a duszpasterstwo emigracyjne / 135

4. Kontakty z hierarchią zagraniczną / 145

5. Relacje z kard. Stefanem Wyszyńskim / 157

 

Rozdział III

STRUKTURY DUSZPASTERSTWA EMIGRACYJNEGO I POLSKIE MISJE KATOLICKIE / 169

1. Rektorzy PMK – bezpośredni współpracownicy bp. Józefa Gawliny w terenie / 169

2. Polskie Misje Katolickie przejęte po prymasie Auguście Hlondzie / 176

2.1. Francja / 176

2.2. Belgia186

2.3. Holandia / 192

2.4. Wielka Brytania / 197

3. Polskie Misje Katolickie utworzone przez bp. Józefa Gawlinę i wybrane misje sąsiednie / 208

3.1. Szwajcaria / 208

3.2. Skandynawia / 213

3.3. Półwysep Iberyjski / 226

3.4. Ameryka Łacińska / 231

3.5. Kraje Ameryki Łacińskiej bez struktur PMK / 244

3.6. Ameryka Północna / 248

3.7. Australia i Nowa Zelandia / 254

3.8. Afryka / 263

3.9. Azja / 267

 

Rozdział IV

AKTYWNOŚĆ DUSZPASTERSKA / 275

1. Klerycy i księża / 275

2. Organizacje katolickie i pokrewne / 291

3. Wizytacje i akcje duszpasterskie / 301

4. Wystąpienia publiczne / 313

5. Wydawnictwa / 320

 

Rozdział V

GŁÓWNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU DUSZPASTERSKIEGO BISKUPA POLONIJNEGO / 325

1. Rodzina i pokrewne / 325

2. Sprawy narodowe i patriotyczne / 333

3. Inne zagadnienia / 344

 

ZAKOŃCZENIE / 347

ANEKS / 351

FOTOGRAFIE / 373

DOKUMENTY ŹRÓDŁOWE / 385

BIBLIOGRAFIA / 515

INDEKS OSOBOWY / 539

INDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH / 551

Summary / 561

Sommario / 563

Zusammenfassung / 565

  • Title: Biskup Józef Gawlina jako opiekun Polaków na emigracji
  • Author: Damian Bednarski
  • ISBN: 978-83-226-3657-2, 9788322636572
  • Date of issue: 2020-02-07
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_1fhi
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego