Ur.

6 czerwca 1841 r. w Miłkowszczyźnie

Zm.

18 maja 1910 r. w Grodnie

Najważniejsze dzieła:

Nad Niemnem (1888), Cham (1888), Meir Ezofowicz (1878), Gloria victis (1910), Dobra pani (1873), A...B...C... (1873), Niziny (1885), Dziurdziowie (1885)

Polska pisarka nurtu pozytywizmu znana pod nazwiskiem męża, Piotra Orzeszko, nazwisko rodowe: Korwin-Pawłowska. Publikowała pod pseudonimami: E.O., Bąk, Wa-Lit-No, Li...ka, Gabriela, Litwinka. Pierwszymi jej tekstami były powieści tendencyjne (Marta 1873); cele swojej wczesnej twórczości przedstawiła w rozprawach: Kilka uwag nad powieścią (1866) i Listy o literaturze (1873). Drugim etapem pisarskim Orzeszkowej był realizm (Nad Niemnem), oscylujący niekiedy w kierunku naturalizmu (Dziurdziowie). Teoretycznoliterackie opracowanie założeń powieści realistycznej znalazło się w rozprawie O powieściach T.T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle (1879). Późne utwory noszą cechy prozy modernistycznej (tom Gloria victis). Najsłynniejsza powieść Orzeszkowej, Nad Niemnem, dotyczy tematu tożsamości narodowej, będąc jednocześnie uczczeniem powstania styczniowego, w którym autorka czynnie brała udział. Samo powstanie było bardzo ważną częścią jej życia - w swoim domu ukrywała ostatniego dyktatora tego zrywu narodowego, Romualda Traugutta, osobiście też organizowała zaopatrzenie i pomoc lekarską dla powstańców. Pisarka utrzymywała ścisłe kontakty ze środowiskiem literackim: M. Konopnicka była jej bliską przyjaciółką jeszcze z pensji; ożywiona korespondencja łączyła Orzeszkową z L. Méyetem i Z. Miłkowskim; była związana z tygodnikiem Bluszcz. Nominowana do Nagrody Nobla w 1905 r., przegrała jednak z H. Sienkiewiczem. Twierdziła, że literatura powinna odpowiadać za los społeczeństwa.

• autor: Bartłomiej Sandomierski

Ur.

2 maja 1856 w Krakowie

Zm.

13 lutego 1909 w Warszawie

Najważniejsze dzieła:

Klęska powstania styczniowego w zaborze rosyjskim, Krytyka teatralna w Krakowie, Gałązka jaśminu, Państwo Wackowie, Bzy kwitną, Wicek i Wacek, Dzierżawca z Olesiowa, Dwór we Władkowicach, Z rozwoju polskiego teatru. Antonina Hoffmann

Polski komediopisarz okresu pozytywizmu. Ukończył filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1884 roku przeprowadził się do Warszawy i zaczął pisać do "Słowa" i "Wieku". Od 1878 do 1889 wydawał w Krakowie tygodnik teatralny "Echo". W latach 1894-1896 był dyrektorem teatru lwowskiego, a od 1896 do 1904 teatrzyku ogródkowego w Warszawie.

W swoich utworach rzadko poruszał tematy głębsze; pisywał utwory lekkie, zazwyczaj obrazki sceniczne, które cieszyły się popularnością na scenach polskich, a także czeskich i rosyjskich. Największy sukces odniosła komedia Wicek i Wacek.