Ur.

26 kwietnia 121 w Rzymie

Zm.

17 marca 180 w Vindobonie (Wiedeń)

Najważniejsze dzieła:

Rozmyślania

Marek Aureliusz (łac. Marcus Aurelius Antoninus), cesarz rzymski, filozof stoicki. Po śmierci ojca w roku 130 jako 11-latek został adoptowany przez swego dziadka, trzykrotnego konsula, prefekta Rzymu i przyjaciela cesarza Hadriana. Otrzymał staranne, wszechstronne wykształcenie, pobierając nauki u najlepszych nauczycieli. Zgodnie z wolą Hadriana w roku 138 został razem z Lucjuszem Werusem usynowiony przez swego wuja Antonina Piusa, którego cesarz wyznaczył na swojego następcę. Od roku 161 do 180 jako następca Antonina Piusa był cesarzem rzymskim, sprawując rządy wspólnie ze swoim przybranym bratem aż do jego śmierci w roku 169, następnie od roku 177 wspólnie ze swoim synem Kommodusem. Za panowania Marka Aureliusza imperium rzymskie pokonało na wschodzie odrodzone państwo Partów, lecz powracające wojska rozniosły wielką, trwającą kilkanaście lat zarazę. Wykorzystując osłabienie Rzymian, wasalne dotąd plemiona germańskie i sarmackie przekroczyły granicę na Dunaju i wdarły się głęboko na terytorium państwa rzymskiego. Marek Aureliusz wyparł najeźdźców, po czym podjął decyzję o podboju ich ziem w kotlinie karpackiej i przyłączeniu jako nowych prowincji. Zwycięską wojnę z Markomanami, Kwadami i Jazygami o tereny dzisiejszych Węgier, Moraw i Słowacji przerwała nagła śmierć cesarza w Vindobonie, obecnym Wiedniu.

Marek Aureliusz był stoikiem, autorem zbioru prywatnych notatek znanych pod tradycyjnym tytułem Rozmyślania. Głosił w nich potrzebę panowania nad emocjami, odrzucenia pogoni za bogactwem, przyjemnościami i sławą, odnoszenia się do innych ludzi z życzliwością, pracowitości i sumienności w wypełnianiu obowiązków. W swoich zapiskach dawał wyraz poczuciu odpowiedzialności związanej ze sprawowaniem władzy, pojmowanej jako służba społeczeństwu.