E-book details

Ku afirmacji życia. Pedagogiczne podstawy pomyślnej egzystencji

Ku afirmacji życia. Pedagogiczne podstawy pomyślnej egzystencji

Alicja Żywczok

Ebook
Książka zatytułowana Ku afirmacji życia. Pedagogiczne podstawy pomyślnej egzystencji wyraża troskę autorki o zachowanie miłości życia i sympatii dla świata w trudnych warunkach rozwoju neoutylitarnej i technocentrycznej cywilizacji współczesnej. Autorka obszernie uzasadnia, że afirmacja życia stanowi podstawę teorii i praktyki wychowania, a zarazem warunek pomyślnej egzystencji człowieka. Afirmacja życia – rozumiana tu jako wartość witalno-moralna, postawa egzystencjalna, składnik atmosfery i sytuacji wychowawczej, a także jako cel, zasada, metoda i środek wychowania – jest fundamentem jakości procesu wychowania. Z punktu widzenia współczesnych osiągnięć pedagogicznych autorka polemizuje z głównymi założeniami hedonizmu etycznego i psychologicznego oraz przedstawia oryginalne sposoby realizacji takich jakości idealnych, jak: godność, autentyczność, odwaga, sprawiedliwość i wielkoduszność. Charakteryzuje również deontyczne oraz diagnostyczne, profilaktyczne i terapeutyczne znaczenie afirmatywnych doświadczeń życiowych człowieka.
Merytoryczną oraz metodologiczną warstwę pracy mogą konstruktywnie spożytkować przedstawiciele środowiska naukowego pedagogów, filozofów, psychologów i socjologów, podejmujący w swych badaniach problematykę kształtowania pomyślnej egzystencji ludzkiej (dobrego życia). W treści książki można odnaleźć liczne inspiracje dla nauczycieli i pedagogów szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, a nawet nauczycieli akademickich. Na uwagę nauczycieli zasługują zagadnienia prakseologiczne wskazujące afirmację życia jako twórczą postawę człowieka, ważną potrzebę ludzką, przywilej i zobowiązanie, a także budulec pedagogicznego autorytetu. Publikacja może być również adresowana do reprezentantów innych gałęzi nauki, np. kulturoznawców, lekarzy, prawników, ekonomistów i architektów. Inspiracje naukowe połączone z wezwaniem do nieinstrumentalnego traktowania natury ożywionej i nieożywionej mogą odnaleźć w książce także przedstawiciele nauk przyrodniczych. Rodzice pragnący wychować swoje dzieci w szacunku dla najgłębszych tajemnic istnienia, a zarazem w atmosferze afirmowania życia, będą mieli okazję skorzystać z wielu zawartych w niej treści.

Spis treści

 

Wprowadzenie / 15

Wyjaśnienia terminologiczne: afirmacja życia, wychowanie do afirmacji życia, szczęście, pomyślność, radość, egzystencja (15) • Stan wiedzy z zakresu prezentowanej problematyki, eksploatacja źródeł (20) • Znaczenie podjętych badań z „pogranicza” antropologii filozoficznej i teorii wychowania dla rozwoju nauk humanistycznych (26) • Felicytologia pedagogiczna — współczesny nurt wychowania (31) • Szczegółowa struktura rozprawy (35) • Słowa wdzięczności (44)

 

1. Poznanie duchowych fenomenów eudajmonologii — założenia metodologiczne badań własnych / 47

1.1. Przedmiot badań, problemy badawcze, główne tezy i cele badań / 49

1.2. Uzasadnienie wyboru metod badania fenomenu afirmacji życia / 52

1.3. Dyskusja nad pedagogicznym a priori — próba przezwyciężenia sceptycyzmu poznawczego / 59

1.3.1. Fenomenologiczne badanie wartości, idei i ideałów wychowania / 63

1.3.2. Postawa miłości, pokory i samoopanowania — fenomenologiczny styl pracy naukowej / 66

1.3.3. Poszukiwanie podstawy pewności wiedzy a afirmacja ludzkiego poznania / 69

1.3.4. Fenomenologiczna rekonstrukcja sensu a sens wychowania / 70

1.4. Hermeneutyczna jedność poznania i rozumienia — struktura autorefleksji i uzasadniania w nauce / 72

1.5. System jako konsekwencja fenomenologicznej ścisłości metodologicznej / 76

1.5.1. Pedagogika normatywna — przeciw redukcji sensu życia ludzkiego i sensu wychowania / 78

1.5.2. Pułapki scjentystycznego modelu pedagogiki / 81

1.6. Felicytologiczny mikrosystem wychowania / 83

1.7. Afirmacja życia — społeczny, kulturowy i biologiczny fenomen ludzkiej egzystencji / 90

1.7.1. Afirmacja życia jako fenomen społeczny / 90

1.7.2. Afirmacja życia — kulturowy fenomen. Kultury i społeczności afirmujące życie / 94

1.7.3. Afirmacja życia — fenomen biologiczny. Natura afirmacji życia / 98

1.7.4. Ontogenetyczna względna stałość ludzkiej radości życia / 101

1.8. Konstytucja świadomości czasu uczuć ludzkich — afirmacja życia a czasoprzestrzeń / 108

1.8.1. Wewnętrzna świadomość czasu życia uczuciowego człowieka w wymiarze fenomenologicznym / 110

1.8.2. Czasowy byt afirmacji życia oraz życiowej radości / 111

1.8.3. Czas psychicznego dobrostanu — wieczny niedosyt i niepokój w dążeniu do zaspokojenia / 112

1.8.4. Czasoprzestrzenna rzeczywistość eudajmonicznych fenomenów przeżyciowych / 114

1.8.5. Współczesne samozatarcie pogodnej przestrzeni życiowej / 116

1.8.6. Nerwica a percepcja czasu / 117

 

2. Polemika z hedonizmem etycznym i psychologicznym / 121

2.1. Niejednorodność eudajmonologii jako teorii kształtowania życia szczęśliwego / 122

2.1.1. Demokrytejska euthymia — pierwowzór eudajmonologii / 126

2.1.2. Arystypowa teoria hedonizmu i szkoła cyrenajska / 128

2.1.3. Sokratejskie i Platońskie pojmowanie szczęścia / 129

2.1.4. Cnota — szczęście w ujęciu Zenona z Kition a stoicki spokój / 131

2.1.5. Plutarcha pogoda ducha / 133

2.1.6. Epikurejska ataraksja — pochwała życia w roztropnym pokoju ducha / 134

2.2. Grecka eudaimonia i chrześcijańska pogoda ducha — filary europejskiej kultury afirmacji życia / 137

2.2.1. Arystotelesowska doktryna „środka”, czyli pochwała doskonałego zharmonizowania człowieka / 137

2.2.2. Franciszkańskie poważanie dla natury / 139

2.3. Nihilizm hedonistycznej postawy życiowej / 147

2.3.1. Krytyka hedonizmu osobistego / 148

2.3.2. Niedomogi eudajmonizmu społecznego, czyli tak zwanego utylitaryzmu / 152

2.3.2.1. Eudajmonika Jeremy’ego Benthama / 152

2.3.2.2. Utylitaryzm Johna Stuarta Milla / 157

2.3.3. Zasadnicze zarzuty wobec teorii utylitarystycznej / 158

2.3.4. Kierunki spożytkowania dyskursu nad hedonizmem w praktyce pedagogicznej / 163

2.4. Wyzwolenie radości życia spod hegemonii hedonizmu — ekspiacja niektórych kategorii felicytologii / 166

 

3. Realizacja jakości idealnych w procesie wychowania / 173

3.1. Struktura interakcji między wartościami ludzkiej aksjosfery / 174

3.1.1. Symbiotyczne powiązania jakościowe w obrębie systemu wartości / 175

3.1.2. Stosunek szczęścia do moralności / 180

3.1.3. Relacja szczęścia do frustracji / 182

3.2. Życie jako własność konstytutywna i podstawa urzeczywistniania innych wartości / 182

3.2.1. Sakralność życia w etyce chrześcijańskiej / 184

3.2.2. Wychowanie jako kształtowanie stosunku człowieka do wartości życia / 185

3.3. Radość związana z poszanowaniem godności człowieka / 188

3.3.1. Funkcja pojęcia godności w etyce i pedagogice / 189

3.3.2. Godność — naturalne wyposażenie osoby ludzkiej / 191

3.3.3. Godność osoby ludzkiej a prawa człowieka / 192

3.3.4. Złożona semantyka pojęcia „godność” / 196

3.3.5. Poszanowanie godności człowieka jako afirmacja wartości osoby ludzkiej / 197

3.3.6. Nauka człowieczeństwa przez wychowanie / 198

3.3.7. Wychowanie jako doświadczanie aksjologicznej wielkości człowieka / 200

3.3.8. Godność i honor — etapy introcepcji wartości osobistej człowieka / 202

3.3.9. Godność osobista a społeczne otoczenie człowieka — zachowanie godności w społecznościach ludzkich / 202

3.3.10. Uznanie godności ucznia i nauczyciela w szkole / 203

3.3.11. Korelacja między godnością a afirmacją życia / 206

3.3.12. Współczesny kryzys człowieczeństwa czy permanentna niedoskonałość człowieka? / 207

3.3.13. Potrzeba uszanowania człowieczeństwa — źródło integratywnych dążeń społecznych / 207

3.3.14. Felicytologia pedagogiczna w służbie człowiekowi / 209

3.3.15. Poważanie dla prawdy — podstawa doświadczania osobistej godności / 210

3.4. Autentyzm radości życia / 212

3.4.1. Być sobą oznacza być osobą — autentyczność jako forma wierności ludzkiej naturze / 213

3.4.2. Autentyczność a spontaniczność / 214

3.4.3. Zadowolenie z pozostawania sobą i „ciężar” nieautentyczności / 216

3.4.4. Zaprzeczenia kultury autentyczności — nihilistyczne wzorce kulturowe / 218

3.4.5. Technocentryzm i los idei autentyczności / 220

3.4.6. Autentyczne więzi międzyludzkie — fundament afirmacji życia / 221

3.4.7. Rola społeczna a postawa defensywna wobec samego siebie / 222

3.4.8. Autentyczność a życiowa pomyślność / 224

3.4.9. Utrata radości życia — koszt niepowodzeń człowieka w dążeniu do bycia sobą / 225

3.4.10. Prawdziwość instytucji społecznych — wychowanie do autentyczności w szkole i na uniwersytecie / 226

3.4.11. Wewnętrzna zgodność — rdzeń poczucia godności i ostoja akceptacji życia / 228

3.4.12. Między pierwotną naturalnością a prawdziwością wtórną — pedagogika autentyczności przeżyć / 232

3.5. Immanentna pogoda odwagi i etycznej dzielności / 233

3.5.1. Związek aretologii z naukami pedagogicznymi / 235

3.5.2. Ludzka odwaga — syntonia afirmacji życia i autodeterminacji / 238

3.5.3. Odwaga a strach i lęk / 240

3.5.4. Dzieje ludzkiej odwagi / 241

3.5.5. Odwaga wychowania / 243

3.5.6. Odwaga a autorytet pedagogiczny / 245

3.5.7. Aprobatywne wychowanie w odwadze / 246

3.5.8. Wypaczenia idei odwagi, pozory męstwa / 247

3.5.9. Pokonywanie tchórzostwa i innych zachowań lękowych w szkolnym środowisku wychowującym / 250

3.5.10. Kształtowanie odwagi cywilnej w rodzinie / 252

3.5.11. Wybrane klasyfikacje odwagi ludzkiej — ujęcie szerokie / 253

3.5.12. Odmiany odwagi ludzkiej — ujęcie analityczne / 257

3.5.12.1. Odwaga cywilna / 258

3.5.12.2. Odwaga mądrości / 258

3.5.12.3. Odwaga — niespecyficzna postać nadziei na zwycięstwo zewnętrzne i moralne / 260

3.5.12.4. Odwaga bycia szczęśliwym oraz przejawiania afirmacji życia / 260

3.5.12.5. Odwaga bycia sobą — dzielność zachowywania własnej autentyczności / 262

3.5.12.6. Odwaga bezkompromisowości i rozsądnego konformizmu / 263

3.5.12.7. Odwaga istnienia i męstwo bycia / 263

3.5.12.8. Odwaga znoszenia cierpień i trudów życia / 264

3.5.12.9. Odwaga przezwyciężania rozpaczy, beznadziei i negacji życia / 265

3.5.12.10. Odwaga godziwego życia / 265

3.5.12.11. Odwaga transgresji, samorozwoju i autokreacji / 266

3.6. Sprawiedliwość i afirmacja życia / 267

3.6.1. Wartość sprawiedliwości w procesie wychowania / 269

3.6.2. Sprawiedliwość — fundament etycznej dzielności człowieka / 270

3.6.3. Typy sprawiedliwości ludzkiej cenione w wychowaniu i ich kwalifikacja / 272

3.6.4. Spór semiotyczny o istotę sprawiedliwości / 276

3.6.5. Sprawiedliwa opieka i wychowanie do sprawiedliwości / 279

3.6.6. Postawa miłosiernej sprawiedliwości — implikacje etyczne i pedagogiczne / 281

3.6.7. Sprawiedliwość — „pierwsza cnota społecznych instytucji” / 282

3.6.8. Szkolna sprawiedliwość — respektowanie normy sprawiedliwości przez nauczycieli i uczniów / 285

3.6.9. Sprawiedliwość czy niesprawiedliwość placówek opiekuńczo-wychowawczych? / 287

3.7. Nadzieja wielkoduszności / 288

3.7.1. Dobro ontologiczne jako doświadczenie afirmacji życia / 289

3.7.2. Dobro moralne — nadzieja na utrzymanie się w szczęśliwym istnieniu / 292

3.7.3. Zachowanie wielkoduszne jako czyn supererogacyjny / 294

3.7.4. Miłość ludzkiej duchowości — antyteza małoduszności w wychowaniu / 295

3.7.5. Wielkoduszna hojność bytu a kształtowanie postawy wielkoduszności w procesie wychowania / 297

3.7.6. Wielkoduszność — doskonała forma życia szczęśliwego / 299

 

4. Afirmatywny sens twórczości ludzkiej / 301

4.1. Afirmacja życia a twórcza identyczność człowieka / 302

4.1.1. Dialektyka i tajemnica procesu twórczego / 303

4.1.2. Sens życia — twórcze przezwyciężenie nonsensu / 304

4.1.3. Deontyczny wymiar ludzkiej kreatywności / 306

4.1.4. Indeterminatywny wymiar kreacji człowieka / 307

4.1.5. Ontologiczny wymiar twórczości / 309

4.1.6. Wysiłek zachowania potrzeby tworzenia w cywilizacji informatycznej / 309

4.2. Felicytologia pracy naukowej / 312

4.2.1. Epistemiczny sceptycyzm — tonizacja niebezpieczeństw hiperoptymizmu / 314

4.2.2. Pokorna negacja zastanego — optymistyczne „wejście” w obszar prawdy naukowej / 316

4.2.3. Osobliwe wydarzenia psychiki ludzkiej — rodowód nauki / 318

4.2.4. Ontologiczne zdziwienie — składowa afirmacji życia jako „prapoczątek” nauki / 319

4.2.5. Entuzjazm jako nadprzyrodzony pierwiastek w człowieku / 320

4.2.6. Pasjonująca jedność różnorodnych nauk / 323

4.2.7. Praca twórcza — samodzielne pokonanie samotności / 325

4.2.8. Wierność ludzi nauki — wytrwałość w zadowalającej aktywności / 326

4.2.9. Autonomia uniwersytetu a kultura afirmacji życia / 328

4.2.10. Dostojeństwo uniwersytetu / 331

4.2.11. Ufność i zaufanie w życiu uczonych / 332

4.2.12. Satysfakcja wysiłku moralnego i intelektualnego twórców kultury / 333

4.2.13. Nauka — sposób trwania przy życiu / 335

4.2.14. Ideał współczesnego uczonego — wyspecjalizowany mędrzec i pogodny humanista / 339

4.2.15. Radość i odpowiedzialność w pracy naukowej / 341

4.2.16. Nadzieja konceptualizowania, procesu tworzenia oraz rezultatu, czyli dzieła / 343

4.2.17. Zobowiązania uczonych względem przyjemności życia umysłowego / 344

4.3. Praktykowanie teorii w ethosie nauki. Optymizm teoriopraktyki / 346

4.3.1. Komplementarność nauk teoretycznych i praktycznych / 348

4.3.2. Benedyktyńska praca nad zniesieniem barier między teorią a empirią / 350

4.3.3. Episteme i phronesis we współczesnej scholiologii / 351

4.3.4. Uniwersytet jako zinstytucjonalizowana teoria naukowa / 353

4.3.5. W obronie „bezproduktywnej” teorii / 355

4.3.6. Konsekwencje rozdarcia między pragmatofobią i symbolomanią a pragmatomanią i symbolofobią w naukach pedagogicznych / 357

4.3.7. Rodzaje powiązań teorii z praktyką — dyskurs Immanuela Kanta z Christianem Garvem / 359

4.3.8. Absurdy teorii i klęski praktyki / 362

4.3.9. Pedagogika, czyli system teoretyczno-praktyczny / 364

4.4. Afirmacja potencjalności człowieka w procesie edukacyjnym / 366

4.4.1. Natura optymalności człowieka / 367

4.4.2. Rozwój struktur epistemicznych oraz intuicji szczęścia / 369

4.4.3. Tożsamość bytu osobowego i jego psychiczno-duchowa integracja / 370

4.4.4. Mechanizmy transgresji i transcendencji / 371

4.4.5. Deontologizacja człowieka w procesie wychowania / 372

4.4.6. Język — pole emanacji człowieczeństwa / 372

4.4.7. Ewolucja pierwotnych afektów i emocji w uczuciowość „wyższą” / 373

4.4.8. Śmiech i uśmiech — przejawy afirmatywnej więzi człowieka z bytem / 374

4.4.9. Wolność, wolna wola i inne wolitywne struktury ludzkiego charakteru / 375

4.4.10. Ludzkie sumienie a konstruowanie sensu życia / 376

4.4.11. Doskonałe wychowanie — istota ludzkiego geniuszu / 377

4.4.12. Od aktualizacji zamiłowań do rozkwitu ludzkiego talentu — ujęcie prakseologiczne / 378

 

5. Felicytologia pedagogiczna wobec ludzkiego szczęścia i nieszczęścia / 381

5.1. Współczesny „podbój” szczęścia — zagrożenie afirmacji życia w cywilizacji technicznej / 382

5.1.1. Utopia hiperoptymizmu związanego z facylitacją życia / 383

5.1.2. Przyspieszenie tempa życia a afirmowanie istnienia / 385

5.1.3. Zmęczenie industrialne i przeciążenie sensoryczne — utrudnienia w ekspresji radości życia / 386

5.1.4. Regenerujące oddziaływanie środowiska naturalnego a ekspansja technosfery / 389

5.1.5. Urzeczowienie człowieczeństwa i rozrost mentalności „kupieckiej” — inercja akceptacji życia / 390

5.1.6. „Zoperowane” nieszczęście — mikrochirurgiczne manipulacje systemem afektywnym człowieka / 391

5.1.7. Wypieranie niepokoju egzystencjalnego przez niepokój konsumpcyjny / 392

5.1.8. Atrofia ludzkiej uczuciowości „wyższej” — syndrom zanikania „życia żarliwego” / 394

5.1.9. Nowe odmiany lęku cywilizacyjnego — zaburzenia chęci życia / 394

5.2. Niedobory afirmacji życia jako źródło różnych form ludzkiego ubóstwa / 398

5.2.1. Ubóstwo materialne — powszechny los ludzkości / 399

5.2.2. Zubożenie i przepych — specyficzne zakłócenia między istnieniem a posiadaniem / 401

5.2.3. Integracyjne powołanie felicytologii pedagogicznej / 403

5.2.4. Zubożenie duchowych odniesień międzyludzkich / 405

5.2.5. Od etyki globalnej odpowiedzialności do wychowania w afirmatywnej odpowiedzialności zbiorowej / 405

5.2.6. Deficyty afirmacji życia a patogeneza niedostosowania społecznego / 408

5.2.7. Radykalne zło — największe nieszczęście ludzkości / 409

5.2.8. Ubóstwo obcowania społecznego / 411

5.2.9. Ubóstwo uniwersytetów i społeczna marginalizacja nauki / 412

5.3. Niepełnosprawność jako egzemplifikacja heroicznej drogi ku afirmacji życia / 415

5.3.1. Człowiek z niepełnosprawnością a rozwój naukowych specjalizacji / 416

5.3.2. Człowiek — osoba „niepełnosprawna” / 416

5.3.3. Radość życia i cierpienie — sensotwórcze budulce osobowości / 418

5.3.4. Zdolność do samowychowania i autoterapii — przejaw psychospołecznego zdrowia osoby niepełnosprawnej / 420

5.4. Schyłek indywidualnego życia człowieka — wtórna radość życia / 423

5.4.1. Sublimacja lęku przed upływem czasu i śmiercią / 424

5.4.2. Sublimacja lęku przed samotnością / 428

5.4.3. Sublimacja lęku przed cierpieniem i chorobą / 430

5.4.4. Tonizacja lęku metafizycznego / 432

5.4.5. Wola życia — chęć życia przedsięwzięta wobec możliwego braku bytu / 433

5.4.6. Wtórna afirmacja życia — w obrębie systemu decyzyjnego osoby dorosłej / 434

5.4.7. Autoafirmacja odrębności i intymności indywidualnego istnienia / 435

5.4.8. Nadzieja osób starzejących się jako radość cierpliwego oczekiwania / 437

5.4.9. Pogoda ducha — rezultat czci dla wszelkiego życia / 443

5.4.10. Pokój wewnętrzny jako alternatywa dla egzystencjalnego niepokoju / 446

5.4.11. Ontogenetyczna i filogenetyczna względna stałość vs zmienność ludzkiej radości życia — spojrzenie ewolucyjne / 447

5.4.12. Domy „spokojnej starości” — społeczne instytucje smutku / 450

5.4.13. Młodość uniwersytetów trzeciego wieku i klubów seniora / 451

5.4.14. Tajemnica pogodnego starzenia się / 453

5.5. Satysfakcja, ambiwalencja i dekadencja pracy ludzkiej / 455

5.5.1. Praca — przejaw szczególnej nadziei człowieka / 455

5.5.2. Praca jako siła etyczna / 457

5.5.3. Satysfakcjonujący trud ludzkiej pracy / 458

5.5.4. Praca — czynnik pokonania nihilizmu / 460

5.5.5. Oświata jako radosny dar pracy umysłowej / 461

5.5.6. Ambiwalencja ludzkiej pracy / 462

5.5.7. Dekadencja współczesnej pracy człowieka, czyli fatalizm procesu pracy / 464

5.6. Nihilistyczne wzorce kulturowe w społeczeństwie globalnym / 468

5.6.1. Natura pesymizmu i innych odmian negacji życia / 469

5.6.2. Ofensywa antywartości — „śmierć” wewnątrz procesu życia / 472

5.6.3. Terroryzm jako aberracja aksjologiczna współczesnego świata / 476

5.6.4. Totalitaryzm — tyrania bez cienia optymizmu / 478

5.6.5. Satanizm — uderzenie w deontyczną strukturę człowieka / 481

 

6. Wychowanie jako doświadczanie uprawnionej etycznie afirmacji życia / 483

6.1. Noetyczne i prakseologiczne atrybuty afirmacji życia / 484

6.1.1. Teleologiczny wymiar ludzkiego dążenia do szczęścia — afirmacja życia jako kryterium celów wychowania / 485

6.1.2. Afirmacja życia — noetyczna wartość wychowawcza / 489

6.1.3. Afirmacja życia jako idea, składowa współczesnego ideału wychowania, tworzywo wzorca i wzoru osobowego / 490

6.1.4. Zasada afirmacji życia i metoda wychowania przez radość życia / 493

6.1.5. Rozwój postawy afirmacji życia w kontekście sytuacji wychowawczej i atmosfery wychowania / 494

6.1.6. Egzystencjalna postawa radości życia — rezultat pomyślnego procesu wychowania / 497

6.1.7. Wychowanie jako proces zorganizowania ludzkich zjawisk afektywnych w postawy wobec życia / 498

6.1.8. Wychowanek afirmujący życie — identyfikacja i oddziaływanie pedagogiczne / 502

6.2. Afirmacja życia jako budulec pedagogicznego autorytetu / 505

6.2.1. Kryzys autorytetów czy kryzys terminu „autorytet”? / 505

6.2.2. Autorytety rzeczywiste i rzekome w wychowaniu człowieka / 508

6.2.3. Relacje między autorytetem kompetencyjnym i autorytetem moralnym / 513

6.2.4. Społeczny i pedagogiczny sens budowania postaw autorytatywnych / 516

6.2.5. Znaczenie klaryfikacji zakresów pojęć: „wychowanie autorytatywne”, „wychowanie autokratyczne”, „wychowanie autorytarne” w felicytologii pedagogicznej / 517

6.2.6. Autorytatywność i wychowanie autorytatywne / 519

6.2.7. Zasady autorytatywnego wychowania w afirmacji życia / 520

6.2.8. Autokratyzm jako spotęgowana dyrektywność / 521

6.2.9. Autorytaryzm — dominacja pozbawiona autorytatywności / 524

6.2.10. Autorytet afirmacji życia nauczyciela / 526

6.2.11. Wzbudzanie afirmacji życia w ludzkim otoczeniu — ważny składnik talentu pedagogicznego / 528

6.3. Ludzka potrzeba radości życia — antropologiczne spojrzenie na klasyfikacje potrzeb psychicznych człowieka / 531

6.3.1. Radość życia jako potrzeba psychiczna, czynnik napędowy i motyw działania / 532

6.3.2. Skutki deprywacji potrzeby radości życia we wczesnym dzieciństwie / 533

6.3.3. Dyskurs nad istnieniem ludzkiej potrzeby radości życia / 534

6.3.4. Afirmacja życia — moralne przeznaczenie człowieka i zobowiązanie / 535

6.3.5. Znaczenie potrzeby radości życia w prakseologii pedagogicznej / 537

6.4. Prawo do radości i zobowiązanie do życia szczęśliwego — wychowawczy sens przywilejów i obowiązków / 538

6.4.1. Pakty praw człowieka w walce o ludzkie szczęście / 540

6.4.2. Radość życia — wymóg etyki czy prawa? / 543

6.4.3. Prawo do afirmacji życia i jego modyfikacje / 543

6.4.4. Zobowiązanie do troski o cudze szczęście — cel moralnego życia człowieka / 545

6.4.5. Obowiązek szczęścia, czyli sprawowania pieczy nad własną szczęśliwością / 546

6.5. Epistemologia a dywergencyjna afirmacja życia / 548

6.6. Diagnostyczne, profilaktyczne i terapeutyczne znaczenie afirmatywnych doświadczeń życiowych / 554

6.6.1. Diagnostyczne różnicowanie postaw afirmacji i negacji życia / 554

6.6.2. Profilaktyczne atrybuty afirmacji życia / 556

6.6.3. Terapeutyczne znaczenie radości życia / 557

6.6.4. Felicytologiczna terapia afirmacją życia / 559

 

7. Wychowanie do afirmacji życia w środowisku wychowawczym / 565

7.1. Rodzinne wychowanie do radości życia / 566

7.1.1. Radość macierzyństwa i ojcostwa / 567

7.1.2. Udział młodego pokolenia w radościach innych członków rodziny / 569

7.1.3. Destruktywne formy doznawania przyjemności — wypaczenie atmosfery radości życia w rodzinie / 572

7.1.4. Diagnostyka pogodnej atmosfery życia w rodzinie / 573

7.2. Profilaktyka pesymizmu i negacji życia w wychowaniu szkolnym — kultura afirmowania życia w szkole / 574

7.2.1. Powaga, strach i znudzenie jako wyróżniki autorytarnej ideologii szkoły / 576

7.2.2. Szkolne bariery wychowania w radości życia / 579

7.2.3. Renesansowa szkoła entuzjazmu dla wysiłku umysłowego / 581

7.2.4. Progresywizm a szkolne kształtowanie życia szczęśliwego wychowanków / 583

7.2.5. Pogodne wychowanie do zacności życia w szkole indyjskiej / 585

7.2.6. Duchowa wolność sprzymierzeńcem ludzkiego zadowolenia i satysfakcji / 586

7.2.7. Szkoła — miejsce „leczenia” dzieci i młodzieży z nieszczęścia / 588

7.3. Dziecięce i młodzieżowe wspólnoty śmiechu — radość i duma przynależności do grupy rówieśniczej / 590

7.3.1. Fenomenologiczne spojrzenie na afirmatywne więzi społeczne / 591

7.3.2. Więź koleżeńska jako forma sympatii dla ludzkiego otoczenia / 592

7.3.3. Przyjaźń i afirmacja życia / 593

7.3.4. Sensotwórcze atrybuty więzi miłości / 596

7.3.5. Pedagogiczne implikacje rozwoju afirmatywnych więzi międzyludzkich / 598

7.4. Niektóre rodzaje placówek opiekuńczo-wychowawczych jako przestrzeń zakłóconej afirmacji życia człowieka / 599

7.5. Praktykowanie idei afirmacji życia w środowisku wychowawczym (sugestie dotyczące autorskich programów wychowania do afirmacji życia) / 604

 

Zakończenie / 613

 

Bibliografia / 621

Indeks osobowy / 651

 

Summary / 663

Zusammenfassung / 667

  • Title: Ku afirmacji życia. Pedagogiczne podstawy pomyślnej egzystencji
  • Author: Alicja Żywczok
  • ISBN: 978-8-3801-2653-4, 9788380126534
  • Date of issue: 2015-11-02
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_1p33
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego