Деталі електронної книги

Teatr historii lokalnych w Europie Środkowej

Teatr historii lokalnych w Europie Środkowej

red. Ewa Wąchocka

Eлектронна книга

Współczesne teatry — zwłaszcza w mniejszych ośrodkach — coraz częściej angażują się w życie lokalnych społeczności. W proponowanych spektaklach chętnie podejmują tematy związane z historią oraz kulturową i etniczną tożsamością miejsca, w którym działają. Twórcy teatralni poddają refleksji działanie mechanizmów pamięci, przywołują przeżycia indywidualne i zbiorowe, nieuwzględnione w ogólnodostępnej wersji historii. Zazwyczaj jest to tzw. historia lokalna, przyspieszona historia wydarzeniowa, najczęściej powiązana jednak (bo trudno przecież te nurty od siebie oddzielić) z dziejami o ponadlokalnym znaczeniu, które biegły trajektorią wojen, upadku i powstawania mocarstw, kształtowania się politycznych makrostruktur — oglądanymi z pozycji miejscowej społeczności. I jest też historia codzienna, w której czas płynął powoli, w rytmie „długiego trwania”; scena, na której rozgrywały się niezauważalnie procesy zmiany i rozwoju, rodziły się niedostrzegalne zrazu wzorce i praktyki wspólnotowe, nigdy w kronikach nie odnotowane. W rzeczywistości zdominowanej przez procesy globalizacyjne, działalność teatrów — polegająca na odkrywaniu miejscowych legend i budowaniu wspólnotowych narracji — okazuje się istotnym elementem w tworzeniu tożsamości grupy, miejsca czy regionu. W pewnym sensie wpisuje się również w odżywające ideologie narodowościowe. Twórcy teatralni nie tylko podejmują tematy związane z kulturową i etniczną tożsamością miejsca, ale również wprowadzają do teatru problematykę społeczną, ekonomiczną czy polityczną. Tym samym spektakle stają się forum dla mniejszości etnicznych i narodowych. Artyści za pośrednictwem sztuki udzielają głosu grupom marginalizowanym ze względów ekonomicznych czy społecznych. Teatr związany z miejscem zaczyna więc odgrywać istotną rolę w życiu społecznym.

Tej szeroko rozumianej lokalności i związkom teatru z miejscem, w którym funkcjonuje, była poświęcona międzynarodowa konferencja naukowa „Teatr historii lokalnych w Europie Środkowej”, zorganizowana przez Zakład Teatru i Dramatu Instytutu Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Śląskiego we wrześniu 2014 r., której książka jest pokłosiem. Partnerami projektu, wspartego finansowo przez Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki, byli: Instytut Wiedzy Filmowej i Teatralnej Słowackiej Akademii Nauk, Katedra Studiów Teatralnych, Filmowych i Medialnych Uniwersytetu im. Palackiego w Ołomuńcu oraz Węgierskie Muzeum i Instytut Teatru w Budapeszcie.

W rozmowie o współczesnym teatrze, który zajmuje się lokalnością, zaproponowaliśmy zagadnienia związane z teatrem jako formą manifestowania zarówno kultury mniejszości, jak i tożsamości miejsca — w opozycji do mechanizmów globalizacji; poświęcone budowaniu i odzyskiwaniu przez teatr utraconej tożsamości grupy; polityce pamięci i praktykom upamiętniającym, a także formom przywracania pamięci miejsca, ludzi i społeczności, co jednocześnie czyni z teatru archiwum alternatywne do archiwów oficjalnych, pozwalające na rewizję oficjalnej historii wpajanej w procesie edukacji. Ostatnią grupę zagadnień stanowiły zjawiska związane z zaangażowaniem teatru w działalność terapeutyczną oraz jego uwikłaniem w lokalną historię i politykę. (Fragment Wstępu).

Spis treści

 

Słowo wstępne (Dorota Fox, Aneta Głowacka, Ewa Wąchocka) / 9

 

Małgorzata Leyko

Teatralizacja historii lokalnych w formacie R/W / 13

 

Teatr miejsca / pamięć miejsca

 

Dorota Fox

W kopalni i wokół kopalni. Przedsięwzięcia teatralne Sceny Propozycji działającej przy zabrzańskim Stowarzyszeniu „Pro Futuro” / 27

 

Zbigniew Władysław Solski

Niskie Łąki Tymoteusza Karpowicza / 39

 

Jacek Mikołajczyk

Carmen wśród Ruin. Teatr w miejscu odzyskanym / 50

 

Olga Maciupa

Teatr NN jako alternatywne archiwum pamięci o Żydach w Lublinie / 61

 

Mirosława Kozłowska

Odzyskiwanie i oswajanie historii Ziem Odzyskanych. Performatywne kreacje miejsca. Rekonesans / 71

 

Tatjana Lazorčáková

Mentalność i atmosfera miejsca — teatralna autoidentyfikacja Ostrawy i regionu ostrawskiego / 89

 

Kama Pawlicka

„Ten świat jest takim, jakim go czynimy”. Teatr Modrzejewskiej w Legnicy jako medium historii i tożsamości lokalnej / 96

 

Andrzej Buck

Dramat lubuski w kontekście rekonstrukcji historii i przestrzeni lokalnych / 105

 

Joanna Bobula

Próba zachowania i popularyzacji kultury lokalnej w wielopokoleniowym Teatrze Huculskim / 125

 

Mity i antymity lokalności

 

Ewa Bal

Performowanie lokalności / 137

 

Aneta Głowacka

Lokalność w budowaniu porozumienia z publicznością na Górnym Śląsku / 148

 

Piotr Dobrowolski

Przed teatrem historia leży. Opowieści lokalne na scenach poznańskiego Teatru Nowego / 167

 

Małgorzata Andrzejak-Nowara

Tożsamość i doświadczenie postpamięci na przykładzie Dwunastu stacji Mikołaja Grabowskiego z Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu / 181

 

Pola Sobaś-Mikołajczyk

Czego nie słychać w miasteczku na K. lub na S., nawet gdy się to powie ze sceny / 192

 

Kamila Paprocka

Teatr Węgajty/Projekt Terenowy, czyli wielka narracja odzyskana przez narrację litotyczną / 203

 

Anna Korzeniowska-Bihun

Zona czarnobylska we współczesnej dramaturgii ukraińskiej / 212

 

Pola napięć

 

Magdalena Gołaczyńska

„Miasto pęknięte” — legniczanie wobec „swoich Ruskich” / 225

 

Attila Szabó

Strategie teatralnego zaangażowania pamięci kolektywnej jako sposób radzenia sobie z przeszłością w multikulturowej społeczności rumuńskiego miasta Târgu Mureş (Marosvásárhely) / 236

 

Daniel Warmuz

PanoDráma. Węgierski teatr dokumentalny w sprawie mniejszości romskiej / 254

 

Miron Pukan

Teatr im. Aleksandra Duchnowicza w Preszowie jako forma manifestowania kultury mniejszości / 268

 

Miroslav Ballay

Terapeutyczna rola teatru grup marginalizowanych na Słowacji / 281

 

Elena Knopová

Teatr włączenia społecznego jako element kształtowania historii lokalnej / 290

 

Tropy historii

 

Anna Sobiecka

Teatralne remiksowanie historii jako wariant historii lokalnych / 305

 

Paweł Stangret

Metonimia wspólnoty narodowej — przypadek Tadeusza Kantora i duetu Demirski/ Strzępka / 323

 

Dagmar Podmaková

Bohaterowie historii narodowej postaciami współczesnego teatru słowackiego / 334

 

Katarzyna Peplińska

Transformacja ustrojowa na teatralnej scenie badana / 349

 

Jan Ciechowicz

Gombrowicz w Gdyni (wokół Kolibra lotu ostatniego Pawła Huelle) / 359

 

Karolina Prykowska-Michalak, Monika Wąsik

Globalne ambicje — lokalne działania. Sektorowe badania teatru łódzkiego prowadzone metodą danych zastanych / 371

 

Indeks osobowy (oprac. Aneta Głowacka, Dorota Fox) / 389

  • Назва: Teatr historii lokalnych w Europie Środkowej
  • Автор: red. Ewa Wąchocka, Dorota Fox, Aneta Głowacka
  • ISBN: 978-8-3801-2444-8, 9788380124448
  • Дата видання: 2015-11-03
  • Формат: Eлектронна книга
  • Ідентифікатор видання: e_1p38
  • Видавець: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego