Spis treści

Wstęp / 7

1. Niepełnosprawność w ujęciu teoretycznym i praktycznym / 11

1.1. Niepełnosprawność w ujęciu historycznym – wybrane aspekty / 11

1.2. Koncepcje niepełnosprawności i jej definicje / 13

1.3. Orzecznictwo jako prawna i społeczna forma ukonstytuowania się niepełnosprawności / 17

1.3.1. Polskie orzecznictwo skutkujące statusem prawnym / 17

1.3.2 Orzecznictwo do celów edukacyjnych / 20

1.4. Osoba niepełnosprawna w społeczeństwie – statystyka, tożsamość, jakość życia, system prawnego wsparcia / 21

1.4.1. Niepełnosprawność w ujęciu demograficznym i statystycznym / 21

1.4.2. Tożsamość osób niepełnosprawnych / 24

1.4.3. Jakość życia osób niepełnosprawnych / 25

1.4.4. Prawny system pomocy i wsparcia dla osób niepełnosprawnych – założenia i regulacje / 28

2. Zjawisko wykluczenia społecznego / 35

2.1. Pojęcie „wykluczenie społeczne” w naukach społecznych / 35

2.2. Wykluczenie społeczne – paradygmaty, koncepcje, definicje / 36

2.3. Zjawiska współwystępujące w syndromie wykluczenia: nierówności społeczne, marginalizacja, dyskryminacja, ubóstwo / 42

2.3.1. Nierówności społeczne / 42

2.3.2. Marginalizacja społeczna / 43

2.3.3. Dyskryminacja / 44

2.3.4. Ubóstwo / 46

2.4. Przyczyny i wskaźniki wykluczenia społecznego / 48

2.5. Grupy wykluczone i narażone na wykluczenie / 53

2.6. Przegląd dotychczasowych badań i stanowisk wobec wykluczenia społecznego i marginalizacji osób niepełnosprawnych / 57

2.6.1. Osoby niepełnosprawne – ich dochody i jakość życia / 58

2.6.2. Aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych a ich wykluczenie z rynku pracy / 58

2.6.3. Badania nad wykluczeniem osób niepełnosprawnych w Polsce / 60

2.7. Przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych / 65

2.7.1. Działania zapobiegające procesowi wykluczenia społecznego i marginalizacji / 65

2.7.2. Edukacja jako narzędzie przeciw wykluczeniu / 69

2.7.3. Strategie polityczne / 70

3. Kapitał społeczny i kapitał ludzki w kreowaniu rzeczywistości osób niepełnosprawnych / 73

3.1. Koncepcje kapitału w naukach społecznych / 73

3.1.1. Kapitał społeczny / 74

3.1.2. Kapitał ludzki / 80

3.2. Przestrzeń terytorialna i instytucjonalna przestrzenią dla kapitału społecznego / 83

3.2.1. Instytucje i organizacje wobec spraw i interesów osób niepełnosprawnych na terenie jednostek samorządowych / 84

3.3. Przestrzeń lokalna dla kapitału – pogranicze: Śląsk Cieszyński a powiat cieszyński / 89

3.3.1. Istota pogranicza i specyfika Śląska Cieszyńskiego / 89

3.3.2. Powiat cieszyński – ujęcie statystyczne / 91

4. Metodologiczne podstawy badań własnych / 95

4.1. Przedmiot i cel oraz rodzaj badań / 95

4.2. Problem i problematyka badań / 98

4.3. Hipotezy, zmienne i wskaźniki / 100

4.4. Zastosowane metody, techniki oraz narzędzia badawcze / 101

4.5. Organizacja badań własnych: teren badań oraz procedura doboru grupy badanej / 107

5. Wykluczenie społeczne osób niepełnosprawnych na terenie powiatu cieszyńskiego w świetle badań własnych / 111

5.1. Organizacja i przebieg badań empirycznych, struktura badanych grup / 111

5.2. Specyfika kapitału społecznego w powiecie cieszyńskim wobec zjawiska wykluczenia społecznego osób niepełnosprawnych / 114

5.2.1. Struktura instytucji i organizacji rządowych / 115

5.2.2. Struktura organizacji pozarządowych w powiecie cieszyńskim / 125

5.2.3. Programy i działania przeciw wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych na terenie gmin powiatu cieszyńskiego / 133

5.2.4. Relacje sąsiedzkie osób niepełnosprawnych / 139

5.3. Specyfika wykluczenia społecznego osób niepełnosprawnych na terenie powiatu cieszyńskiego / 140

5.3.1. Subiektywna ocena dostępu do dóbr, usług i udziału w życiu społecznym według osób niepełnosprawnych / 141

5.3.2. Sytuacja osób niepełnosprawnych na terenie powiatu cieszyńskiego w perspektywie profesjonalistów / 151

5.3.3. Sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy w powiecie cieszyńskim / 162

5.4. Osobisty wymiar wykluczenia społecznego – analiza fenomenologiczno-hermeneutyczna biografii indywidualnych przypadków / 166

6. Propozycja spójnej koncepcji przeciwdziałania ekskluzji społecznej osób niepełnosprawnych w badanym środowisku lokalnym – powiat cieszyński / 179

Zakończenie / 185

Bibliografia / 187

Summary / 213

Zusammenfassung / 215

Spis tabel / 217

Spis wykresów i rysunków / 219

• Назва: Wykluczenie społeczne osób z niepełnosprawnością w środowisku lokalnym
• Автор: Ilona Fajfer-Kruczek
• ISBN: 978-8-3801-2378-6, 9788380123786
• Дата видання: 2015-12-01
• Формат: Eлектронна книга
• Ідентифікатор видання: e_1p4k
• Видавець: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego