Details zum E-Book

U źródeł polskich partykuł. Derywacja funkcjonalna, przemiany, zaniki

U źródeł polskich partykuł. Derywacja funkcjonalna, przemiany, zaniki

Krystyna Kleszczowa

E-book
Monografia kierowana jest głównie do historyków języka, ale też do lingwistów zajmujących się współczesnymi wyrażeniami metatekstowymi (bazą teoretyczną jest Słownik gniazdowy polskich partykuł M. Grochowskiego, A. Kisiel i M. Żabowskiej). Głównym zadaniem autorki jest odsłanianie zasad nominacyjnych klasy partykuł, rozumianych jako metatekstowe operatory otwierające i komentujące remat wypowiedzenia. Zasady nominacyjne partykuł nazywane są derywacją funkcjonalną, chodzi bowiem o pokazanie, jak elementy planu przedmiotowego zmieniają swój status, jak zaczynają funkcjonować w planie metatekstowym. Układ i kolejność rozpatrywanych zasad nominacyjnych dyktował materiał językowy. Ich opis otwierają partykuły powstałe na bazie przysłówków, potem pokazane są partykuły, których bazą był czasownik, a na końcu – omawiane są partykuły odzaimkowe. Prezentowane w monografii analizy mają walor wyjaśniający, a nie idiograficzny. Opisowość sprowadzana jest do gromadzenia materiału niezbędnego do konstruowania faktu historycznego (językowego procesu). Argumentem na prawdziwość wysuwanych tez jest seryjność zjawiska. Okazuje się, że materiał historyczny w znacznym stopniu rozszerza bazę przykładową (odnotowano ponad 70 wygasłych już polskich partykuł).

Spis treści

 

Wprowadzenie / 7

 

I. Kręte ścieżki studiów historycznoleksykalnych / 9

1. Główny cel pracy / 12

2. Tekst a słownik / 16

3. Rozumienie terminu metatekst / 21

 

II. Partykuły w perspektywie historycznej / 25

1. Definicja partykuły / 26

2. Kształt partykuły / 30

3. Wachlarz przyczyn generujących partykuły / 35

 

III. Od przysłówka do partykuły / 37

1. Przysłówek versus partykuła / 40

2. Zerowanie składników autoreferującej parentezy / 47

3. Zerowanie dublowanej predykacji / 55

4. Wiązanie przysłówka przez partykułę / 60

5. Podsumowanie / 64

 

IV. Czasownik bazą dla partykuły / 67

1. Zerowanie struktur bezpodmiotowych / 68

2. Quasi-partykuły typu mówię / 75

 

V. Partykuły odzaimkowe / 81

 

VI. Zrywanie więzi z planem przedmiotowym / 87

1. Fonetyczne i fleksyjne przyczyny zrywania więzi z planem przedmiotowym / 89

2. Słowotwórcze przyczyny zrywania więzi z planem przedmiotowym / 90

3. Zrywanie więzi z planem przedmiotowym wskutek zmian składniowych / 92

4. Zrywania więzi z planem przedmiotowym wskutek zmian na poziomie leksykalnym / 98

 

VII. Wariantywność postaci partykuł / 107

 

VIII. Przemiany w klasie polskich partykuł / 113

1. Pozorne zmiany znaczenia partykuł / 114

2. Znaczenie a łączliwość partykuły / 121

3. Partykuła versus spójnik / 125

4. Partykuła versus dopowiedzenie / 128

5. Zmiany ilościowe w historii polskich partykuł / 129

 

Zakończenie / 137

 

Literatura / 139

Źródła materiału językowego wraz ze skrótami / 144

Indeks omawianych partykuł / 145

 

Summary / 149

Резюме / 151

  • Titel: U źródeł polskich partykuł. Derywacja funkcjonalna, przemiany, zaniki
  • Autor: Krystyna Kleszczowa
  • ISBN: 978-8-3801-2675-6, 9788380126756
  • Veröffentlichungsdatum: 2016-02-17
  • Format: E-book
  • Artikelkennung: e_1p7h
  • Verleger: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego