Przez zaśnieżony las jedzie troje podróżnych. W ich rozmowie mieszają się języki polski i rosyjski. Para siedząca z tyłu to małżeństwo, a powozi ich piętnastoletni syn, Tadeusz. Marzy o wstąpieniu do wojska, co kojarzy mu się z możliwością poznania świata. Wreszcie docierają do dostatniej zagrody. Przyjezdni i goście rozmawiają o codziennych obowiązkach, wzmiankują o starszych synach, którzy zostali zawezwani do wojska. Pojawia się także wątek młodego Polaka, który miał pomagać gospodarzom w ich zajęciach. Nieznajomy ciężko zachorował, prawdopodobnie umrze. Pozostawił niewielką książkę Regulamin musztry" datowaną na 1912 rok. Wojna jeszcze powróci na karty powieści...

Realistyczna opowieść o życiu polskiej rodziny, która zamieszkuje w głębi Rosji. Galeria wyczerpująco oddanych bohaterów, malarskie opisy przyrody, drobiazgowe odtworzenie realiów życia codziennego. Na szczególną uwagę zasługuje epizod wojenny, w którym dwaj bracia toczą walkę po przeciwnych stronach.

Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacji historycznej, ukazującej postawy i tendencje charakterystyczne dla czasów z których pochodzi. W niniejszej publikacji zachowano oryginalną pisownię.