Stefan Żeromski przedstawia panoramiczny obraz epoki walk napoleońskich. W szerokiej perspektywie ukazuje życie ówczesnego społeczeństwa i kształtowanie się świadomości narodowej. Pomagają w tym fikcyjne losy bohaterów, wywodzących się z różnych warstw społecznych. Ludzie uwikłani w historię niejednokrotnie staną przed trudnymi wyborami moralnymi.

Popioły są efektem pracy Żeromskiego nad archiwaliami z biblioteki rapperswilskiej. Początkowo autor planował wydanie trylogii, której pierwszym tomem miały być Popioły, jednak w późniejszym czasie zaprzestał swojego przedsięwzięcia.