E-book details

Warszawska enklawa. Świat społeczny wyścigów konnych na Służewcu

Warszawska enklawa. Świat społeczny wyścigów konnych na Służewcu

Barbara Bossak-Herbst

Ebook

Książka daje wgląd w życie niewielkiej społeczności mieszkającej w wyodrębnionej przestrzeni, która przez dziesiątki lat w zmieniających się warunkach zewnętrznych wytworzyła własny społeczny mikroświat. Rzuca światło na złożoną codzienność, rozmaite strategie i taktyki mieszkańców osiedla przy Torze służewieckim na Wyścigach. I jest to jej największa wartość – takich publikacji dotychczas nie było. […] z pewnością usatysfakcjonuje szerokie grono czytelników z zakresu nauk społecznych i humanistycznych (socjologów, antropologów, historyków), a także miłośników literatury varsavianistycznej oraz grono pasjonatów wyścigów konnych. Może być to również ważna lektura dla studentów.

                                                                               (Z recenzji Łukasza Smyrskiego)

Książka jest kompletną, interdyscyplinarną monografią opisującą złożone zjawisko społeczne, jakim jest środowisko Wyścigów. […] Od pierwszych stron autorka jak gdyby pisała powieść, a nie poważną monografię naukową, uwodzi czytelnika intelektualnie. Nie chodzi tu o warstwę retoryczną tekstu, ale o oryginalność i empiryczne ugruntowanie przedstawianej rzeczywistości. Każdy krok dokłada kolejną warstwę znaczenia, a wnikliwa socjologiczna interpretacja pozwala, by familiaryzacja czytelnika postępowała sukcesywnie. […] Na polskim gruncie jest to publikacja przełomowa. […] Stanowi równocześnie wzorcowy przykład dobrze przemyślanych i zrealizowanych badań antropologicznych w przestrzeni miejskiej. Autorka staje się jednym z głównych autorytetów w dziedzinie studiów nad ekologią społeczną przestrzeni enklaw poddanych restrukturyzacji.

                                                                             (Z recenzji Macieja Witkowskiego)

Barbara Bossak-Herbst – socjolożka, badaczka, reżyserka. Pracuje jako adiunkt na Wydziale Socjologii (dawniej w Instytucie Socjologii) Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka książki Antropolis. Współczesny Gdańsk w wymiarze symbolicznym (2009), filmu etnograficznego 450 kilo marzeń oraz artykułów, m.in. na łamach „Journal of Urban Affairs”, „Memory Studies” czy „Space and Culture”.

Spis treści

W s t ę p / 11
Rozdział 1
I n s p i r a c j e  t e o r e t y c z n e / 18
Rywalizacja o przestrzeń w ujęciu ekologicznym i kulturalistycznym / 18
Wielogatunkowy świat na Torze Służewiec / 23
Instytucje i światy społeczne / 28
Gra jako część życia i jego metafora / 30
Uwarunkowania (nie)pamięci społecznej o wyścigach konnych / 35
Historia społeczna wyścigów w ujęciu środowiskowych strażników pamięci / 35
Materialne nośniki pamięci na Torze / 40
Społeczne kręgi pamięci na Torze / 43
Centralne treści pamięci w społeczności sąsiedzko-zawodowej i „wspólnot pamięci”/ 45
 
Rozdział 2
M e t o d y b a d a w c z e  i  ź r ó d ł a / 48
Badania terenowe i monografie / 48
Dylematy etyczne / 51
Źródła zastane / 60
Wydawnictwa ciągłe, czasopisma i prasa codzienna / 60
Książki / 62
Archiwalia / 63
Dokumenty urzędowe / 64
Fora, strony internetowe, media społecznościowe / 64
Źródła wywołane / 65
Obserwacja / 65
Wywiady / 70
Wywiady ankietowe w sąsiedztwie Toru / 73
 
Rozdział 3
W y ś c i g i k o n n e  w  s t y l u a n g i e l s k i m — g e n e z a,  p r z e m i a n y  i  d y f u z j a  d o  w y b u c h u  p i e r w s z e j  w o j n y  ś w i a t o w e j / 74
Wielka Brytania  / 76
Wyścigi na terenie Wielkiej Brytanii do 1740 roku / 76
Przejęcie przez ziemiaństwo. Wyścigi konne po roku 1740 / 79
Po 1776 roku. Między tradycjonalizacją a komercjalizacją / 82
Dyfuzja wyścigów w stylu angielskim na świecie / 87
Francja / 89
Stany Zjednoczone / 91
Północ i Południe / 91
Po wojnie secesyjnej / 93
Imperium Rosyjskie / 96
W minionych wiekach na terenach Polski / 98
Uwagi i zastrzeżenia / 98
Ślady dawnych zwyczajów / 99
W kręgu wpływów austriackich / 100
W kręgu wpływów niemieckich / 103
W kręgu wpływów rosyjskich / 104
Tor warszawski do powstania styczniowego 104; Tor warszawski jako jeden z torów Cesarstwa Rosyjskiego 112; Miejski Tor przy ulicy Polnej. Rok 1886 115; Towarzystwo Cesarskie w Warszawie 120
 
Rozdział 4
I I R z e c z p o s p o l i t a — z m a g a n i a  o  m i e j s c e  w  n o w o c z e s n y m  
s p o ł e c z e ń s t w i e /125
Tor przy Polnej po pierwszej wojnie światowej / 126
Konflikty wokół toru przy Polnej i problemy finansowe TZHK w latach trzydziestych / 133
Budowa torów wyścigowych Służewiec / 143
Projekt torów na Służewcu — zamazany kod / 143
Prace terenowe, sprzedaż i zakup działek / 151
Wznowienie prac po 1937 roku / 158
Hipodrom i trybuny — część dla publiczności 160; Poza trybunami — ośrodek mieszkalno-treningowy i część gospodarcza / 166
Pierwszy sezon na Służewcu. Pracownicy i członkowie Towarzystwa oraz publiczność / 170
 
Rozdział 5
L o s y  T o r u  i  T Z H K  p o d c z a s  d r u g i e j  w o j n y ś  w i a t o w e j / 174
Strategie przetrwania / 174
Przygotowania do działań powstańczych na Torze / 181
Układ przestrzenno-funkcjonalny Toru Służewiec w 1944 roku  / 182
Wydarzenia z 1 sierpnia 1944 roku / 186
Obóz przejściowy na terenie Toru Służewiec / 192
 
Rozdział 6
L a t a  p o w o j e n n e 1 9 4 4 – 1 9 4 9 / 194
Kim był Leon Bukojemski? / 195
Lata 1944–1945 w Lublinie i Warszawie / 201
Między własnością prywatną a publiczną koni i majątku na Służewcu / 204
Wznowienie sezonów wyścigowych w Warszawie /208
Enklawa sąsiedzko-zawodowa / 210
 
Rozdział 7
P r z e ł o m o w e  l a t a  1 9 5 0 – 1 9 5 2 / 219
Likwidacja własności prywatnej / 219
Państwowe Tory Wyścigów Konnych / 220
Ciągłość i zmiana w latach 1950–1952 / 224
 
Rozdział 8
Ż y c i e  i  p r a c a  w  P T W K  w  l a t a c h  1 9 5 3 – 1 9 9 3 / 234
Biuro oraz panowie i gospodarze. Struktury pracownicze i partyjne / 234
Teren. Rytm i warunki pracy w stajniach / 242
Pierwsza fala — młodociani migranci ze wsi / 249
Rekrutacja i rotacja / 249
Wychowanie młodzieży / 253
Spółdzielnie dżokejów / 258
Druga fala — inżynierkowie oraz amatorzy i amatorki / 268
Porządek i autarkia / 271
Rozbudowa enklawy. Nowy hotel i bloki mieszkalne / 279
Kobiety na Torze / 288
Trzecia fala. Urbanizacja południowej Warszawy. Inwazja planistów i inwestorów / 294
Lokalne przenikania /301
Wyścigowcy i ludzie „z Wyścig” / 307
 
Rozdział 9
M i t i n g i  w y ś c i g o w e  1 9 5 3 – 1 9 9 / 311
Organizacja sezonów, mitingów i gry / 311
Publiczność /321
Frekwencja i publiczność na trybunie honorowej i „świniarni” / 321
Elity i loże / 329
Uczestnictwo w wyścigach w pamięci stałych bywalców / 336
Bukmacherzy, zaprawki, miejscówki i kanty / 342
Dziennikarze na wyścigach, wyścigi na łamach prasy / 353
 
Rozdział 10
W y ś c i g i  w  d o b i e  t r a n s f o r m a c j i  u s t r o j o w e j  1 9 9 4 – 2 0 0 7 / 368
Od likwidacji PTWK do nowej ustawy o wyścigach konnych. Lata 1994–2001 / 370
Nowa ustawa i nierozwiązane problemy / 379
Mitingi / 386
Pamiętanie okresu transformacji / 389
Chaos i oddolna samoorganizacja / 389
Między wolnością i nadzieją / 402
 
Rozdział 11
W a r s z a w s k a  e n k l a w a .  T o r  S ł u ż e w i e c  2 0 0 8 – 2 0 1 8 . / 408
Podstawy prawno-instytucjonalne / 408
Od umowy dzierżawy PKWK–TS do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego / 408
Prywatne czy publiczne? / 417
Podział funkcjonalny / 430
Niepewna stabilizacja. Decydenci w opiniach użytkowników Toru / 436
Jestem z Wyścig, pracuję na Wyścigach / 445
Rodzina, rodziny i jak w rodzinie / 445
Wspólnota „jak na wsi”/ 451
Granica muru — granice społeczne. Dawniej i dziś / 457
Utracone przestrzenie — bóle fantomowe. Ważne miejsca dawniej i dziś / 470
Międzygatunkowa sieć życia w niewidzialnym mieście / 476
Sąsiedzi wobec Wyścigów / 486
Stajnia — matka karmiąca / 495
Charakter pracy z końmi / 495
Zatrudnienie i warunki pracy / 505
Relacje zawodowe / 515
Trener — dżokej — właściciel /523
Płeć raz jeszcze / 533
Współczesna publiczność wyścigowa /544
Stali i regularni gracze / 544
Mitingi. Czasoprzestrzenny wymiar uczestnictwa /553
Typologia graczy / 562
Postawy i wizje przyszłości / 571
Z a m i a s t  p o d s u m o w a n i a .  U w a g i  n a  p r z y s z ł o ś ć / 579
 
B i b l i o g r a fi a / 594
Źródła /
Źródła archiwalne /594
Źródła normatywne / 594
Źródła opublikowane /595
Materiały prasowe /
Opracowania / 604
I n d e k s o s ó b / 613
  • Title: Warszawska enklawa. Świat społeczny wyścigów konnych na Służewcu
  • Author: Barbara Bossak-Herbst
  • ISBN: 978-83-66056-62-6, 9788366056626
  • Date of issue: 2020-12-17
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_1wg0
  • Publisher: Oficyna Naukowa