Szczegóły ebooka

Sibi, suisque et Patriae ornamento. Fundacje artystyczne Koniecpolskich w XV-XVII wieku

Sibi, suisque et Patriae ornamento. Fundacje artystyczne Koniecpolskich w XV-XVII wieku

Zbigniew Bania

Ebook

Inspiracją dla sformułowanego tytułu książki Sibi, suisque et Patriae ornamento jest akapit z pamiętnika Stanisława Albrychta Radziwiłła, który tymi słowami ujął wrażenie, jakie na nim wywarła oglądana willa-pałac hetmana Stanisława Koniecpolskiego w Podhorcach. Bo rzeczywiście to, co zdążył zrealizować hetman, zaliczane jest do kreacji architektonicznych reprezentujących najwyższy poziom rozwiązań formalnych w dziejach naszej architektury. Należy również podkreślić, że fundacje architektoniczne hetmana stanowią apogeum przedsięwzięć realizowanych przez przedstawicieli tej rodziny przez niemal 300 lat jej funkcjonowania w życiu politycznym Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej. Zachętą do podjęcia się scharakteryzowania tak długo trwającego procesu inwestycyjnego jednego rodu było poznanie faz jego następowania, odniesienia go do dziejów poszczególnych pokoleń i gałęzi rodu, zależności między ich potencjałem ekonomicznym a skalą i klasą powstających obiektów. W działaniach tych znakomite potwierdzenie zyskuje przesłanie wyrażone przez Arystotelesa w Etyce, opublikowanej w tłumaczeniu Sebastiana Petrycego w 1618 roku, które zwięźle podsumowuje autor Krótkiej nauki budowniczej…, że „budowanie trwałą pamiątkę po sobie zostawuje”.

Na dwu terenach dawnej Rzeczypospolitej rodzina ta odgrywała niezwykle ważną rolę: w okresie średniowiecza i wczesnej nowożytności były to ziemie Polski Centralnej, w XVII wieku – tereny południowo-wschodnich Kresów. Koniecpolscy byli rodem w dziejach Polski bardzo zasłużonym, którego przedstawiciele działali konsekwentnie w sytuacjach, gdy sprzyjały ku temu okoliczności polityczne i odznaczali się zapobiegliwością w budowaniu swych podstaw ekonomicznych.

Wstęp  9

 

Rozdział I. Początki rodu i jego gniazda                15

XIV–XV wiek     16

Przedbor             17

Jan         21

Wielgomłyny     24

 

Rozdział II.  XVI – początek XVII wieku 51

Mikołaj Przedbor i Przecław      54

Stanisław Przedbor i jego synowie         55

Stanisław i Kruszyna      55

Aleksander i Koniecpol 57

Rusiec   58

Chrząstów-Koniecpol    59

Anna ze Sroczyskich Koniecpolska          63

 

Rozdział III. Stanisław Koniecpolski. Lata 1609–1629. Okres intensywnych działań militarno-politycznych        75

Potok    78

 

Rozdział IV. Stanisław Koniecpolski. Lata 1629–1646 Czas najważniejszych inwestycji 85

Tereny wschodnie          88

Brody    88

Podhorce            105

Fortyfikowanie Podola 137

Tereny zachodnie           141

Koniecpol           141

Kaplica Cudownego Obrazu w Myślenicach        167

Rezydencja warszawska              170

 

Rozdział V. Synowie, wnukowie             179

Aleksander Koniecpolski – syn hetmana              179

Stanisław Koniecpolski – wnuk hetmana             183

Jan Aleksander Koniecpolski      188

 

Zakończenie      203

Streszczenie      207

Tablica genealogiczna    210

Mapa    211

Spis ilustracji      212

Bibliografia         219

Indeks nazw miejscowości         231

Indeks osobowy              235

  • Tytuł: Sibi, suisque et Patriae ornamento. Fundacje artystyczne Koniecpolskich w XV-XVII wieku
  • Autor: Zbigniew Bania
  • ISBN: 978-83-8220-579-4, 9788382205794
  • Data wydania: 2021-06-17
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_22l5
  • Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego