Ubogi szlachcic Alonso bez reszty oddaje się lekturze rycerskich romansów. Pod wpływem lektury, zaczyna tracić zmysły i mylić literacką fikcję z rzeczywistością. Wierzy, że na świecie istnieją smoki, olbrzymy i złoczyńcy, którym postanawia stawić czoła. Czuje, że jest powołany do walki ze złem i obrony słabszych. Tak, by na świecie zapanowały wreszcie sprawiedliwość i pokój, a rycerski etos odzyskał swój dawny blask. W groteskowym uzbrojeniu i w towarzystwie nędznej szkapy wyrusza w świat jako Don Kiszot.

To jedno z najważniejszych dzieł literatury hiszpańskiej, które znacząco wpłynęło na całą kulturę europejską. Do współczesności przetrwało pojęcie donkiszoteria", określające postawę nacechowaną oderwaniem od rzeczywistości na rzecz marzeń i nierozsądnego zapału, wyrażanego przez słynną walkę z wiatrakami".