Przykład literackiej syntezy form zawierający elementy dramatu, poematu i powieści. Flaubert pracował nad nim ponad dwadzieścia lat, utwór stanowi dzieło jego życia. Święty Antoni zostaje wystawiony na próbę. Na skutek oszałamiających wizji pełnych pokus pustelnik mierzy się z zachwianiem pewności co do własnej wiary i wiedzy. W barwnym korowodzie majaków przewijają się liczne bóstwa, potwory, fantastyczne stworzenia, a także przedstawiciele rozmaitych wyznań, którzy opowiadają o własnych wyobrażeniach na temat Boga i świata duchowego.