Szczegóły ebooka

Etnos serbski. Czasy patriarchy Arsenija IV Jovanovicia Šakabenty (1726-1748)

Etnos serbski. Czasy patriarchy Arsenija IV Jovanovicia Šakabenty (1726-1748)

Piotr Kręzel

Ebook

Prezentowana monografia ma na celu wieloaspektowe spojrzenie na losy ludności serbskiej w dobie, kiedy jej niekwestionowanym przywódcą był patriarcha Arsenije IV Jovanović Sakabenta (1726–1748). Okres ten stanowił ważny moment w dziejach Serbów ze względu na ostateczne przesunięcie punktu ciężkości ich życia duchowego oraz politycznego z Peci do Karłowic. Dla serbskiej wspólnoty, która w tamtym czasie nie posiadała własnego bytu państwowego, było to bez wątpienia niezwykle istotne wydarzenie.

Dzieje Serbów pierwszej połowy XVIII stulecia zostały przedstawione na tle istotnych wydarzeń z historii powszechnej. Do takich należy zaliczyć m.in. „erę tulipanów” w Imperium Osmańskim (1718–1730), wojnę austriacko-turecką z lat 1737–1739 oraz wojnę o sukcesję austriacką (1740–1748). Podstawę źródłową pracy stanowią dotąd niepublikowane bądź mało znane teksty, które zostały pozyskane podczas kwerend archiwalno-bibliotecznych w Serbii, Austrii, Chorwacji oraz Rosji.

*

Piotr Kręzel opracował bardzo ważny temat związany z wstępną fazą przeistaczania się etnosu serbskiego w nowożytny naród. Wykorzystał do tego celu skrupulatnie zebrany materiał źródłowy oraz literaturę. W rezultacie powstała bardzo wartościowa praca, której lektura umożliwia poznanie problematyki istotnej nie tylko dla serbskiego czytelnika. Na szczególne uznanie zasługuje przystępne udostępnienie, w formie aneksu, obfitego materiału źródłowego w wersji oryginalnej i w polskim przekładzie.

dr hab. Jarosław Dudek, prof. UZ
Uniwersytet Zielonogórski

*

[...] praca może stanowić dobry punkt wyjścia do pogłębionych badań nad dziejami wspólnoty serbskiej w czasach nowożytnych. Publikacja dostarcza nie tylko solidnej wiedzy o dziejach Serbów w pierwszej połowie XVIII wieku, lecz także skłania do różnych refleksji i pytań o charakterze dyskusyjnym.

prof. dr hab. Kazimierz Maliszewski
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Wstęp   11

 

Rozdział I. Serbowie w patriarchacie w Peci (1726–1737)            27

1. W kierunku patriarszego tronu            27

2. Obszar jurysdykcji patriarchatu w Peci             37

2.1. Jurysdykcja realna  38

2.2. Jurysdykcja sporna                41

2.3. Jurysdykcja symboliczna     43

3. Prawa i obowiązki Raców wobec cerkwi          46

 

Rozdział II. Czasy przełomu (1737–1739)             55

1. Wojenne preludium 55

2. Antytureckie wystąpienia gens Rasciana         60

3. Migracje Raców          70

4. Wielkie plany serbskiego patriarchy  84

4.1. Polityczne                  84

4.2. Wojskowe                 90

4.3. Cerkiewne 95

5. Koniec złudzeń            98

 

Rozdział III. Serbowie w metropolii karłowickiej (1739–1748)  109

1. Obszar jurysdykcji metropolii karłowickiej     109

2. Walka o potwierdzenie przywilejów dla gens Rasciana            113

3. Cerkiewno-ludowy sabor 1744 r.        123

4. Karłowice – centrum życia polityczno-religijnego        133

 

Zakończenie      139

 

Wykaz zastosowanych skrótów i skrótowców   145

Bibliografia         147

Spis schematów, tabel, map      159

The Serbian Ethnos. The Period of Patriarch Arsenije IV Jovanović Šakabenta (1726–1748). Summary  161

Српски народ. Доба патријарха Арсенија IV Јовановића Шакабенте (1726–1748). Резиме 163

Aneks 1. Teksty źródłowe           167

Aneks 2. Ikonografia      193

Indeks nazw geograficznych i etnicznych             201

Indeks osobowy              205

  • Tytuł: Etnos serbski. Czasy patriarchy Arsenija IV Jovanovicia Šakabenty (1726-1748)
  • Autor: Piotr Kręzel
  • ISBN: 978-83-8220-692-0, 9788382206920
  • Data wydania: 2021-12-01
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_29a0
  • Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego