“Jaszka Orfanem zwanego żywota i spraw pamiętnik” to książka Józefa Ignacego Kraszewskiego, polskiego pisarza i publicysty oraz autora największej liczby wydanych książek w historii literatury polskiej i siódmego autora na świecie pod tym względem. 

Utwór pisany w formie fikcyjnego pamiętnika. Jaszko Orfan jest narratorem i tytułowym bohaterem powieści. Akcja obejmuje okres panowania czterech królów dynastii jagiellońskiej: Kazimierza Jagiellończyka, Jana Olbrachta, Aleksandra Jagiellończyka i Zygmunta Starego. Akcja ropoczyna się w czasie, kiedy Jaszko jest kilkuletnim dzieckiem. Później jest on dworzaninem na dworze kolejno czterech monarchów.