Patrząc na dokonania Darwina przez pryzmat kontrowersji i  płomiennych dyskusji, które rozgorzały na całym świecie i  toczone są do dnia dzisiejszego, zadziwi Czytelnika fakt, że obcując z  tą lekturą znajdziemy się niejako w  samym oku cyklonu. Spokojnej, przepełnionej rodzinną i  serdeczną atmosferą wiosce Down, w  malowniczo położonym domu Charlesa Darwina. W  toku lektury nie sposób nie odnieść wrażenia, że jej narracja wzbudza takie uczucie, jakbyśmy sami siedzieli na werandzie domu serdecznego, dostojnego dżentelmena w  podeszłym wieku, który przy fajce i  filiżance dobrej herbaty, a  może nawet drugiej i  trzeciej, opowiada nam o  sobie niejako z  głowy – co sprawia, że czujemy coś więcej niż duch tego miejsca w  którym spędził większość swojego życia. Po opróżnieniu porcelanowego imbryka z  gorącym napojem do wspólnego stołu dosiada się kolejna postać, syn wybitnego przyrodnika, który snuje biograficzną opowieść o  ojcu dalej, choć z  własnej perspektywy, podczas gdy ojciec słucha jego słów z  aprobatą. W  tym wszystkim uczestniczymy my, poznając ich historię coraz lepiej i  coraz bardziej odkrywając zaskakującą osobowość sympatycznego, gościnnego, serdecznego starszego pana, który na zawsze zmienił nie tylko oblicze nauk przyrodniczych, ale także wyznaczył nowe horyzonty zbiorowej wyobraźni.

Autobiografia Charlesa Darwina w  wydaniu z  1929 roku (WATTS & CO, Londyn 1929) w  przeciwieństwie do wcześniejszych edycji została uzupełniona o  rozdział przedstawiający poglądy religijne Darwina, wcześniej ocenzurowany. Jest to pozycja zasadniczo podzielona na dwie części – autobiograficzną, w  której syn Charlesa Darwina, sir Francis Darwin przedstawia podyktowane przez ojca autobiograficzne wspomnienia i  refleksje, stanowiące około połowy tej publikacji. W  tej części sam Charles Darwin odkrywa przed nami wspomnienia ze swoich twórczych lat, tego jak rozwijały się jego naukowe pasje, w  jakich warunkach żył i  z  jakimi ludźmi przebywał; jak pracował, jak spędzał wolny czas oraz jaki był jego stosunek do swoich publikacji oraz ich odbioru. 

W  drugiej części to sir Francis Darwin wspomina wycinki z  życia swojego ojca, przedstawiając kształt ich życia rodzinnego, zwykłą codzienność, sposób organizacji pracy ojca i  to, jakim był człowiekiem w  stosunku do najbliższych krewnych, przyjaciół i  innych osób. Ten ciekawy zabieg kompozycyjny sprawia, że po zapoznaniu się z  tą książką poznajemy sylwetkę naukowca z  dwóch niezwykłych perspektyw. Całość została uzupełniona dodatkiem zawierającym fragmenty korespondencji Charlesa Darwina, które rzucają pewne światło na jego poglądy religijne i  stosunek do Boga.

Życzymy owocnej lektury 

Wydawnictwo Horyzont Idei