E-book details

Wokół antropologii fundamentalnej Michaela Landmanna

Wokół antropologii fundamentalnej Michaela Landmanna

Witold P. Glinkowski

Ebook

Uchwycona przez Landmanna „luka antropiczna” jest tym, co wyróżnia człowieka, który w odróżnieniu od innych żywych istot jest zarazem twórcą kultury oraz jej beneficjentem. Ta szczególna sytuacja człowieka stanowi konsekwencję jego ontycznego niedoposażenia, na które składa się niewyspecjalizowanie narządów oraz radykalne zredukowanie instynktu. Trzeba jednak od razu uściślić sens omawianego tu terminu, wskazać na jego względność. O ile bowiem określenie „luka” sugeruje jakiś niedostatek, to jest on orzekany w sposób obiektywny jedynie przy założeniu, że kryterium waloryzacji zakorzenione jest w horyzoncie świata animalnego. W przypadku, gdy rozpatrywanie owej „luki” przebiega z uwzględnieniem specyfiki bytu ludzkiego, jej sens ulega modyfikacji – luka przestaje być brakiem, a okazuje się okolicznością umożliwiającą urzeczywistnianie się nowych jakości, nieznanych światu animalnemu. Człowiek bowiem, będąc z jednej strony istotą kreatywną, tworzącą kulturę, a z drugiej, podlegając modelowaniu przez zastane dziedzictwo kulturowych artefaktów, podlega dwóm odrębnym i przeciwnym sobie siłom – nie tylko zresztą im podlega, ale także je generuje.Uchwycona przez Landmanna „luka antropiczna” jest tym, co wyróżnia człowieka, który w odróżnieniu od innych żywych istot jest zarazem twórcą kultury oraz jej beneficjentem. Ta szczególna sytuacja człowieka stanowi konsekwencję jego ontycznego niedoposażenia, na które składa się niewyspecjalizowanie narządów oraz radykalne zredukowanie instynktu. Trzeba jednak od razu uściślić sens omawianego tu terminu, wskazać na jego względność. O ile bowiem określenie „luka” sugeruje jakiś niedostatek, to jest on orzekany w sposób obiektywny jedynie przy założeniu, że kryterium waloryzacji zakorzenione jest w horyzoncie świata animalnego. W przypadku, gdy rozpatrywanie owej „luki” przebiega z uwzględnieniem specyfiki bytu ludzkiego, jej sens ulega modyfikacji – luka przestaje być brakiem, a okazuje się okolicznością umożliwiającą urzeczywistnianie się nowych jakości, nieznanych światu animalnemu. Człowiek bowiem, będąc z jednej strony istotą kreatywną, tworzącą kulturę, a z drugiej, podlegając modelowaniu przez zastane dziedzictwo kulturowych artefaktów, podlega dwóm odrębnym i przeciwnym sobie siłom – nie tylko zresztą im podlega, ale także je generuje.

Wprowadzenie 7

 

„Antropologia filozoficzna” – hasło przebrzmiałe czy aktualne?  19

Plessner, Gehlen i inni   25

Droga do homo anthropologicus              35

Fundamentalne zamierzenie antropologii           45

Cielesność człowieka – przebrzmiały relikt antropologii 49

Człowiek – między naturą a historią       53

Od ontologii fundamentalnej do antropologii fundamentalnej – filiacja i kontestacja       69

Człowiek – otwarty na świat      77

Człowiek – wolny i odpowiedzialny        89

Kultura i społeczność – plany ludzkiego istnienia             97

„Luka antropiczna”        101

Struktura antropinów   107

Człowiek – istota kreatywna      125

Zakorzenienie w tradycji             129

Teleologiczny wymiar ludzkiego istnienia            135

Konkluzja – nadzieje, rozczarowania i perspektywy antropologii filozoficznej      141

 

Bibliografia najważniejszych prac Michaela Landmanna 151

Bibliografia prac przydatnych w perspektywie antropologii filozoficznej zarysowanej cyklem autorskim Filozofia na tropie człowieka       153

Summary           175

Indeks osobowy             181

  • Title: Wokół antropologii fundamentalnej Michaela Landmanna
  • Author: Witold P. Glinkowski
  • ISBN: 978-83-8220-810-8, 9788382208108
  • Date of issue: 2022-06-08
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_2sa0
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego