Przedmowa 13

WPROWADZENIE (Mirosław Parol) 15

W.1. Wymagania stawiane instalacjom elektrycznym 15

W.1.1. Wymagania ogólne 15

W.1.2. Wymagania dotyczące wyposażenia instalacji elektrycznych w urządzenia i aparaty elektryczne 17

W.1.3. Wymagania dotyczące sposobów układania i prowadzenia tras przewodów, liczby i rodzajów obwodów oraz wyposażenia pomieszczeń w gniazda wtyczkowe i wypusty oświetleniowe 19

W.1.4. Wymagania dotyczące oświetlenia awaryjnego pomieszczeń  20

W.1.5. Wymagania ze względu na warunki pożarowe  21

W.1.6. Wymagania napięciowe 22

W.1.7. Wymagania dotyczące zasad łączenia (zamykania i przerywania) obwodów elektrycznych 22

W.2. Kategorie użytkowania łączników  23

W.3. Warunki środowiskowe pracy instalacji i urządzeń elektrycznych  24

BUDOWA

1. ELEMENTY I URZĄDZENIA INSTALACJI (Janusz Pasternakiewicz) 31

1.1. Przewody i kable 31

1.1.1. Wiadomości ogólne 31

1.1.2. Obciążalność przewodów i kabli w zakresie napięć znamionowych do 1 kV . 32

1.1.3. Przewody szynowe 41

1.2. Sprzęt instalacyjny 43

1.2.1. Osprzęt instalacyjny 43

1.2.2. Przybory instalacyjne 46

1.2.3. Łączniki 47

1.3. Rozdzielnice 73

1.3.1. Wiadomości ogólne 73

1.3.2. Rozdzielnice tablicowe 73

1.3.3. Rozdzielnice skrzynkowe 74

1.3.4. Rozdzielnice szafowe 76

1.3.5. Rozdzielnice instalacyjne 77

1.4. Kondensatory energetyczne do kompensacji mocy biernej 77

1.4.1. Budowa kondensatorów niskiego napięcia 77

1.4.2. Budowa baterii kondensatorów niskiego napięcia 78

2. ODBIORNIKI ENERGII ELEKTRYCZNEJ (Stefan Niestępski) 79

2.1. Wiadomości ogólne 79

2.2. Elektryczne źródła światła 79

2.2.1. Wprowadzenie 79

2.2.2. Żarówki 80

2.2.3. Lampy fluorescencyjne 82

2.2.4. Lampy rtęciowe 85

2.2.5. Lampy metalohalogenkowe 85

2.2.6. Lampy sodowe 86

2.2.7. Lampy rtęciowo-żarowe 87

2.2.8. Lampy LED 87

2.3. Oprawy oświetleniowe 88

2.3.1. Wiadomości ogólne 88

2.3.2. Oprawy do żarówek 90

2.3.3. Oprawy do świetlówek 94

2.3.4. Oprawy do lamp wyładowczych 102

2.4. Silniki elektryczne 111

2.4.1. Wprowadzenie 111

2.4.2. Silniki indukcyjne klatkowe 112

2.4.3. Silniki indukcyjne pierścieniowe 117

2.4.4. Silniki synchroniczne 118

2.5. Urządzenia elektrotermiczne 119

2.5.1. Wiadomości ogólne 119

2.5.2. Urządzenia grzejne oporowe 119

2.5.3. Elektrodowe urządzenia grzejne 121

2.5.4. Piece łukowe 121

2.5.5. Piece indukcyjne 122

2.5.6. Pojemnościowe urządzenia grzejne 122

2.5.7. Urządzenia grzejne promiennikowe 122

2.5.8. Piece elektronowe 123

2.6. Inne odbiorniki energii elektrycznej 123

2.6.1. Prostowniki 123

2.6.2. Urządzenia spawalnicze 124

3. SPOSOBY UKŁADANIA PRZEWODÓW I KABLI (Janusz Pasternakiewicz) 125

4. MONTAŻ ELEMENTÓW I URZĄDZEŃINSTALACJI ELEKTROENERGETYCZ- NYCH (Janusz Pasternakiewicz) 128

4.1. Przewody i osprzęt instalacyjny 128

4.1.1. Wymagania ogólne 128

4.1.2. Instalacje wykonywane przewodami wielożyłowymi na uchwytach po wierzchu 129

4.1.3. Instalacje wykonywane przewodami wielożyłowymi w korytkach  130

4.1.4. Instalacje wykonywane przewodami wielożyłowymi na drabinkach  131

4.1.5. Instalacje wykonywane przewodami wielożyłowymi w wiązkach  132

4.1.6. Instalacje wykonywane przewodami gołymi lub jednożyłowymi izolowanymi na podporach izolacyjnych 132

4.1.7. Instalacje wykonywane przewodami jednożyłowymi w rurach z tworzywa układanych po wierzchu, w wykonaniu zwykłym lub szczelnym 133

4.1.8. Instalacje wykonywane przewodami jednożyłowymi w rurach stalowych układanych po wierzchu lub w podłodze 135

4.1.9. Instalacje wtynkowe 135

4.1.10. Instalacje wykonywane przewodami jednożyłowymi w rurach z tworzywa zatapianych w monolicie 136

4.1.11. Instalacje wykonywane przewodami w listwach lub kanałach naściennych . 136

4.1.12. Instalacje wykonywane przewodami grzejnymi 138

4.1.13. Instalacje kanałowe w podłogach 139

4.1.14. Instalacje wykonywane przewodami szynowymi 139

4.1.15. Instalacje elektryczne w obiektach zagrożonych wybuchem lub pożarem  140

4.2. Oprawy oświetleniowe 140

4.2.1. Wymagania ogólne 140

4.2.2. Instalowanie opraw oświetleniowych 141

4.2.3. Mocowanie i przyłączanie opraw oświetleniowych 141

4.3. Rozdzielnie (stycznikownie) 143

4.3.1. Pomieszczenia rozdzielni (stycznikowni) 143

4.3.2. Wymagania ogólne 144

4.3.3. Montaż rozdzielnic 145

4.4. Baterie kondensatorów 147

4.4.1. Montaż jednostek kondensatorowych do kompensacji indywidualnej 147

4.4.2. Montaż kompletnych baterii kondensatorów 147

PROJEKTOWANIE

5. DOKUMENTACJA TECHNICZNA (Mirosław Parol, Tadeusz Wiśniewski) 151

5.1. Rodzaje i przeznaczenie dokumentacji 151

5.2. Uczestnicy procesu budowlanego 151

5.3. Charakterystyka projektowej dokumentacji technicznej 152

5.3.1. Koncepcja projektowa 153

5.3.2. Projekt budowlany 155

5.3.3. Projekt przetargowy 157

5.3.4. Projekt wykonawczy 158

5.3.5. Projekty warsztatowe i powykonawcze 158

5.4. Dane wyjściowe do projektowania 159

5.5. Uzgadnianie i zatwierdzanie dokumentacji 160

5.5.1. Uzgodnienia w trakcie projektowania 160

5.5.2. Uzgodnienia końcowe  161

5.5.3. Zatwierdzanie dokumentacji 162

5.6. Rysunek techniczny elektryczny 162

5.6.1. Klasyfikacja rysunku technicznego elektrycznego 162

5.6.2. Ogólne zasady wykonywania technicznego rysunku elektrycznego 170

5.7. Dokumentacja projektowa 196

6. USTALANIE ZAPOTRZEBOWANIA MOCY I ENERGII ELEKTRYCZNEJ (Stefan Niestępski) 199

6.1. Uwagi ogólne 199

6.2. Ustalanie obciążeń instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych  200

6.3. Ustalanie obciążeń sieci oświetleniowej  204

6.3.1. Wiadomości ogólne 204

6.3.2. Ograniczenie olśnienia przykrego i oddawanie barw 208

6.3.3. Zasady rozmieszczania opraw 209

6.3.4. Metoda sprawności 210

6.3.5. Metoda punktowa 214

6.3.6. Metoda strumienia jednostkowego 219

6.3.7. Metoda mocy jednostkowej 221

6.3.8. Komputerowe projektowanie oświetlenia 223

6.4. Ustalanie obciążeń instalacji siłowych 225

6.4.1. Wprowadzenie 225

6.4.2. Metoda jednostkowego zużycia energii elektrycznej 226

6.4.3. Metoda średniówek powierzchniowych 227

6.4.4. Metoda współczynnika zapotrzebowania 228

6.4.5. Metoda dwuczłonowa 230

6.4.6. Metoda zastępczej liczby odbiorników 233

6.4.7. Metoda statystyczna 239

7. DOBÓR PRZEWODÓW I KABLI (Janusz Pasternakiewicz) 243

7.1. Wybór rodzaju przewodów i kabli 243

7.2. Dobór przekroju przewodów i kabli 244

7.3. Dobór rur 255

8. ZABEZPIECZENIA ELEMENTÓW I URZĄDZEŃINSTALACJI ELEKTROENER- GETYCZNYCH (Mirosław Parol, Tadeusz Wiśniewski) 259

8.1. Wprowadzenie 259

8.1.1. Zasady zabezpieczania przetężeniowego 259

8.1.2. Selektywność działania zabezpieczeń nadprądowych 260

8.2. Zabezpieczenie przetężeniowe przewodów 263

8.2.1. Wstęp 263

8.2.2. Zabezpieczenie przed prądem przeciążeniowym 264

8.2.3. Zabezpieczenia przed prądem zwarciowym 265

8.3. Zabezpieczenia silników 273

8.3.1. Wstęp 273

8.3.2. Zabezpieczenie zwarciowe 274

8.3.3. Zabezpieczenie przeciążeniowe 275

8.3.4. Zabezpieczenia zanikowe 276

8.4. Zabezpieczanie baterii kondensatorów elektroenergetycznych na napięcie do 1 kV 277

8.4.1. Wstęp 277

8.4.2. Zabezpieczenie zwarciowe 277

9. DOBÓR ŁĄCZNIKÓW (Janusz Pasternakiewicz) 279

10. STEROWANIE (Janusz Pasternakiewicz) 282

10.1. Układy sterowania i blokady 282

10.2. Urządzenia i elementy układów sterowania 283

10.3. Układy sterowania silników 285

10.4. Układy załączania rezerwy 288

10.5. Układy sterowania oświetleniem elektrycznym 290

11. KOMPENSACJA MOCY BIERNEJ (Stefan Niestępski) 293

11.1. Uwagi ogólne 293

11.2. Dobór mocy i lokalizacji urządzeń kompensacyjnych 295

12. INSTALACJE ELEKTROENERGETYCZNE W BUDYNKACH (Stefan Niestępski) 297

12.1. Wiadomości ogólne 297

12.2. Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych 299

12.2.1. Wprowadzenie 299

12.2.2. Instalacje odbiorów mieszkaniowych 301

12.2.3. Instalacje odbiorów administracyjnych 304

12.3. Instalacje w budynkach niemieszkalnych 304

12.3.1. Zasilanie budynków niemieszkalnych 304

12.3.2. Instalacje oświetleniowe 305

12.3.3. Instalacje siłowe 306

12.4. Projektowanie instalacji elektrycznych 306

12.4.1. Projektowanie instalacji w budynkach mieszkalnych 306

12.4.2. Projektowanie instalacji w budynkach niemieszkalnych 309

13. INSTALACJE ELEKTRYCZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH (Stefan Niestępski) 311

13.1. Wiadomości ogólne 311

13.2. Rozdzielnice oddziałowe 311

13.3. Projektowanie instalacji siłowej 313

13.4. Projektowanie instalacji oświetleniowej 314

13.5. Dobór głównej stacji transformatorowej 318

14. OCHRONA PRZECIWPORAŻ ENIOWA (Stefan Niestępski) 318

14.1. Uwagi ogólne 318

14.2. Działanie prądu elektrycznego na organizm ludzki 320

14.3. Impedancja ciała człowieka 323

14.4. Ochrona przeciwporażeniowa w urządzeniach elektrycznych o napięciu do 1 kV . 326

14.4.1. Wprowadzenie 326

14.4.2. Rodzaje napięć 327

14.4.3. Typy układów sieci 330

14.4.4. Klasyfikacja urządzeń elektrycznych 333

14.4.5. Ochrona podstawowa 333

14.5. Środki ochrony przeciwporażeniowej w urządzeniach elektrycznych o napięciu do 1 kV 335

14.5.1. Wprowadzenie 335

14.5.2. Samoczynne wyłączenie zasilania 336

14.5.3. Podwójna lub wzmocniona izolacja 357

14.5.4. Separacja elektryczna 358

14.5.5. Bardzo niskie napięcie SELV i PELV 360

14.5.6. Ochrona uzupełniająca 361

14.6. Ochrona przeciwporażeniowa w urządzeniach elektroenergetycznych o napięciu powyżej 1 kV  362

14.7. Uziomy i przewody ochronne 366

14.7.1. Uziomy 366

14.7.2. Przewody ochronne 367

14.7.3. Główna szyna uziemiająca i połączenia wyrównawcze 369

15. OCHRONA PRZED PRZEPIĘCIAMI (Stefan Niestępski, Mirosław Parol) 372

15.1. Wprowadzenie 372

15.2. Wymagania dotyczące ochrony przeciwprzepięciowej 372

15.3. Zasady instalowania ograniczników przepięć 375

15.4. Wielostopniowe systemy ochrony przeciwprzepięciowej 378

16. NOWOCZESNE INSTALACJE ELEKTROENERGETYCZNE TYPU KNX (Mirosław Parol) 381

16.1. Wprowadzenie 381

16.2. Podstawy systemu KNX TP 382

16.3. Uwarunkowania sieciowe systemu KNX TP 385

16.4. Topologia i organizacja systemu KNX TP 386

16.5. Techniczna realizacja systemu KNX TP 388

16.6. Projektowanie instalacji typu KNX TP 391

EKSPLOATACJA

17. EKSPLOATACJA URZĄDZEŃ ELEKTROENERGETYCZNYCH (Janusz Pasternakiewicz) 397

17.1. Prawo energetyczne 397

17.2. Wymagania kwalifikacyjne. 397

17.3. Ogólne zasady eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych  401

17.4. Szczegółowe zasady eksploatacji 403

17.4.1. Wprowadzenie 403

17.4.2. Instalacje elektroenergetyczne 403

17.4.3. Urządzenia oświetlenia elektrycznego 405

17.4.4. Urządzenia napędowe 406

17.4.5. Rozdzielnice 407

17.4.6. Baterie kondensatorów do kompensacji mocy biernej 409

18. PODSTAWY PRAWNE OCHRONY PRACY (Janusz Pasternakiewicz) 410

18.1. Zagadnienia ogólne 410

18.2. Obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy 410

18.3. Prawa i obowiązki pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy 411

18.4. Ochrona pracy kobiet 412

18.5. Ochrona zatrudnienia młodocianych 412

18.6. Szkolenie pracowników 412

18.7. Profilaktyczne badania pracowników 414

19. ORGANIZACJA I WYKONYWANIE PRAC PRZY URZĄDZENIACH ELEKTRO- ENERGETYCZNYCH (Janusz Pasternakiewicz) 415

19.1. Wprowadzenie 415

19.2. Polecenie wykonania pracy 416

19.3. Obsługa urządzeń elektroenergetycznych 419

19.4. Przygotowanie miejsca pracy 420

19.5. Dopuszczenie do pracy 422

19.6. Przebieg wykonywania pracy 423

19.7. Zakończenie pracy 423

19.8. Organizacja pracy pod napięciem (PPN) 424

19.9. Narzędzia pracy i sprzęt ochrony osobistej 425

19.9.1. Narzędzia pracy 425

19.9.2. Sprzęt ochrony osobistej 426

20. ZASADY RATOWANIA OSÓB PORAŻ ONYCH PRĄDEM ELEKTRYCZNYM (Janusz Pasternakiewicz) . 429

20.1. Uwalnianie porażonych spod działania prądu elektrycznego 429

20.1.1. Wiadomości ogólne 429

20.1.2. Uwalnianie porażonych spod napięcia do 1 kV 429

20.2. Udzielanie pomocy przedlekarskiej osobom porażonym prądem elektrycznym 431

20.2.1. Wiadomości ogólne 431

20.2.2. Czynności wstępne 431

20.2.3. Ocena stanu porażonego i wybór metody postępowania 432

20.2.4. Sztuczne oddychanie 432

20.2.5. Pośredni masaż serca 435

21. OCHRONA PRZECIWPOŻ AROWA (Janusz Pasternakiewicz) 436

21.1. Wiadomości ogólne 436

21.2. Organizacja ochrony przeciwpożarowej 436

21.3. Zadania i obowiązki pracowników w przypadku powstania pożaru  437

21.4. Profilaktyka przeciwpożarowa w budownictwie 439

21.4.1. Uzgadnianie dokumentacji projektowej pod względem wymagań przeciwpożarowych 439

21.4.2. Zasady określania zagrożenia przeciwpożarowego i zagrożenia ludzi 440

21.4.3. Zasady ustalania wymaganej klasy odporności ogniowej budynku 440

21.5. Ochrona przeciwpożarowa urządzeń elektroenergetycznych 441

21.5.1. Zjawiska pożarowo niebezpieczne 441

21.5.2. Przyczyny pożarów i wybuchów 441

21.6. Sprzęt przeciwpożarowy oraz środki gaśnicze 443

Literatura 446

• Title: Instalacje elektryczne. Budowa, projektowanie i eksploatacja
• Author: Stefan Niestępski, Mirosław Parol, Janusz Pasternakiewicz, Tadeusz Wiśniewski
• ISBN: 978-83-8156-474-8, 9788381564748
• Date of issue: 2022-12-06
• Format: Ebook
• Item ID: e_30aw
• Publisher: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej