WSTĘP 9

ARCHITEKTURA ORGANICZNA 11

Definicja 11

Zasady organicznej („żyjącej”) architektury 11

Architekci 12

PREKURSORSKIE NURTY ARCHITEKTURY I SZTUKI 13

Organiczny charakter architektury Antoniego Gaudíego 13

Pojęcie organiczności Louisa H. Sullivana 16

FRANK LLOYD WRIGHT – TWÓRCA NURTU ARCHITEKTURY ORGANICZNEJ 18

Frank Lloyd Wright 18

Przykłady architektury organicznej F.L. Wrighta 19

Domy preriowe: Robie House 19

Dom i szkoła Wrighta (Taliesin) w Spring Green w stanie Wisconsin 21

A.D. German Warehouse 25

„Textile Blocks” – wkład Franka Lloyda Wrighta w rozwój drobnoskalowej prefabrykacji z betonu 26 Rola krajobrazu w kształtowaniu koncepcji architektury organicznej Wrighta 29

Dom nad wodospadem – dzieło architektury organicznej 32

ARCHITEKTURA ORGANICZNA FRANKA LLOYDA WRIGHTA JUNIORA 36

Frank Lloyd Wright Junior 36

ARCHITEKTURA ORGANICZNA PRZEŁOMU XIX I XX WIEKU W AUSTRII I SZWAJCARII 44

Okultyzm i architektura Rudolfa Steinera 44

ARCHITEKTURA FIŃSKA 48

Architektura Alvara Aalto 48

Organiczne cechy architektury Alvara Aalto 49

Podejście do projektowania architektonicznego 50

Stosunek do krajobrazu i otoczenia 50

Przykłady architektury Alvara Aalto 51

Biblioteka w Viipuri 51

Dom własny w Riihitie 53

Pawilon fiński na wystawie światowej w Nowym Jorku 54

Willa Mairea 54

Baker House 56

Dom Kultury (Kulttuuritalo) w Helsinkach 58

Audytorium Politechniki Helsińskiej w Otaniemi 61

Ratusz Säynätsalo, Jyväskylä, Finlandia 63

Centrum Kultury i kościół Ducha Świętego w Wolfsburgu w Niemczech 65

Organiczna architektura fińskiej pary Reima i Raili Pietilä 70

Centrum konferencyjne Dipoli w Espoo na kampusie Otaniemi 71

Siedziba rządu Seif Palace w Kuwejcie 74

Ambasada Finlandii w New Delhi 75

Rezydencja prezydenta Finlandii w Helsinkach 77

ZWROT KU ORGANICZNYM FORMOM W MODERNIZMIE LAT 60. I 70. XX WIEKU 80

SYNKRETYCZNA ARCHITEKTURA GIOVANNIEGO MICHELUCCIEGO 86

Giovanni Michelucci 86

Zasady kształtowania architektury 86

Przykłady architektury 87

Kościół św. Jana Chrzciciela (San Giovanni Battista) przy Autostradzie Słońca 87

Kościół Matki Bożej Pocieszenia w San Marino 89

Kościół Niepokalanego Poczęcia w Longarone 91

Kształtowanie przestrzenne i symbolika 92

ARCHITEKTURA UTWORZONA PRZEZ ADAPTOWANIE FORM NATURALNYCH 93

Stacja metra Rådhuset w Sztokholmie 93

Skalny dom wykuty w zboczu kanionu Montezuma w Monticello, Utah, USA 94

Domy z głazów 95

Casa do Penedo w Portugalii 95

Domy Freya w Kalifornii 96

Dom Freya II w Palm Springs 97

Dom z Głazów małżeństwa Empie w North Scottsdale w Arizonie 99

ORGANICZNA ARCHITEKTURA W NOWYM MEKSYKU W USA WYWODZĄCA SIĘ Z TRADYCJI PUEBLO 102

Osiedle La Luz w Albuquerque 103

HOLENDERSKIE EKSPERYMENTY WYDRUKU „SKALNYCH DOMÓW” W 3D 104

Zespół domów Milestone (kamień milowy) w dzielnicy Bosrijk, Eindhoven w Holandii 104

ARCHITEKTURA ORGANICZNA W USA W DRUGIEJ POŁOWIE XX WIEKU 107

Bruce Alonzo Goff 107

Herb Greene 111

Joyce Residence w Snyder, Oklahoma 111

Prairie House 114

Barton Bradford Prince 117

Dom i pracownia Barta Prince’a w Albuquerque 117

Price Residence w Corona del Mar w Kalifornii, USA 119

Rezydencja Boyda i Mary Hightów w Mendocino w Kalifornii 124

Architektura Roberta Harveya Oshatza 125

Tradycyjne podejście projektowe Roberta Harveya Oshatza 125

Stevens/Harnell Residence w Studio City w Kalifornii 126

Elk Rock Residence w Lake Oswego w Oregonie 127

Wilkinson Residence w Portland w Oregonie 128

Rezydencja Fennellów w Portland, Oregon, USA 130

Chenequa Residence Houses w Milwaukee, Wisconsin, USA 131

Architektura Arthura Dysona 136

Creek House (Dom nad potokiem) 137

Roald Gundersen – inicjator idei budowy domów z całych drzew 138

Obiekty projektowane i budowane przez firmę Roalda Gundersena w stanie Wisconsin, USA 139

UPOWSZECHNIENIE IDEI BUDOWY DOMÓW Z WYKORZYSTANIEM CAŁYCH DRZEW 142

WĘGIERSKA SZKOŁA ARCHITEKTURY ORGANICZNEJ IMRE MAKOVECZA 146

Imre Makovecz 146

Kościół rzymskokatolicki św. Ducha w Paks 147

Kościół luterański w Siófok nad Balatonem 149

Pawilon węgierski na Expo w Sewilli 151

Teatr Cebulowy w Makó 153

Centrum Kultury Lendava-Lendva 154

Dezső Ekler oraz Ferenc Salamin 156

24H ARCHITECTURE Z HOLANDII 158

Maartje Lammers i Boris Zeisser 158

Dom wakacyjny w rezerwacie przyrody Glaskogen w Szwecji 158

NOWY ETAP ROZWOJU ORGANICZNEJ ARCHITEKTURY NA PROGU XXI WIEKU 161

Przedstawiciele nurtu nowej architektury organicznej 161

Santiago Calatrava – twórca architektury interaktywnej ze środowiskiem 161

Centrum biurowe Brookfield Place w Toronto 162

Gare do Oriente w Lizbonie 164

Quadracci Pavilion w Milwaukee 166

World Trade Center Hub 167

Museum of Tomorrow, Rio de Janeiro 171

Shigeru Ban – inicjator budownictwa z rur papierowych 173

Dom z rur papierowych nad jeziorem Yamanaka w Yamanashi 174

Katolicki kościół Takatori w Kobe 175

Japoński pawilon na Expo 2000 w Hannoverze 175

Powłoka z rur papierowych nad Ogrodem Rzeźb im. Abby’ego Aldricha Rockefellera w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku 176

Toyo Itō – architekt przyrody 178

Mediateka w Sendai, Japonia, projekt Toyo Itō 178

Kengo Kuma – architekt wiążący innowacyjność z tradycją 183

Kitakami Canal Museum w Japonii 184

Water/Glass House w Atami 184

Hotel i dom przy Wielkim Murze Chińskim koło Pekinu 185

Prostho Museum Reseach Center w Kasugai 188

Exchange Community Center w Sydney 188

Pawilon CLT w Tokio 192

Norweskie biuro Snøhetta – integracja tradycji i technik cyfrowych 193

Pawilon w Narodowym Parku Dovrefjell  193

ARCHITEKTURA HIPERPOWIERZCHNI 195

Pawilon Wystawowy Wodnego Świata w Neeltje Jans w Holandii 195

Arch. Nicholas Grimshaw & Partners 197

Eden Project St Austell, Kornwalia 197

J. Mayer H. Architects 201

Metropol Parasol na placu de la Encarnacion w Sewilli w Hiszpanii 201

Fińskie biuro ALA Architects 204

Chińskie biuro MAD 207

Muzeum Sztuki w Ordos 207

Tajwańskie biuro CROX 212

Muzeum Liyang zaprojektowane przez CROX 212

POLSCY TWÓRCY ARCHITEKTURY ORGANICZNEJ 216

Wojciech Pietrzyk 216

Henryk Buszko i Aleksander Franta 218

Stanisław Niemczyk 219

Kazimierz Łatak i Piotr Lewicki 220

Wojciech Świątek i Anna Szewczyk-Świątek (55Architekci) 223

PODSUMOWANIE 226

Nowe wyzwania 226

Bibliografia 228

Źródła ilustracji 230

Wyrazy wdzięczności za udostępnienie zdjęć i dokumentacji projektowej do publikacji zechcą przyjąć: ALA Architects, Lila Cohen i Herb Greene, biuro CROX, Roald Gundersen, Kengo Kuma and Associates, Janusz Kozakiewicz, Piotr Lewicki, biuro Snøhetta, Wojciiech Świątek, Annuka Pietila, Robert Oshatz, Bart Prince, Agata Tobolczyk, Paweł Wołejsza, Lars Spuybroek, Boris Zeisser

• Title: Architektura organiczna i jej wielcy wizjonerzy
• Author: Marta Tobolczyk
• ISBN: 978-83-8156-510-3, 9788381565103
• Date of issue: 2023-06-27
• Format: Ebook
• Item ID: e_3fla
• Publisher: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej