Najpierw miały miejsce zmagania państwa rzymskiego z Kościołem, starcia, które ostatecznie zakończyły się zwycięstwem chrześcijaństwa. Jednak, podobnie jak po rozcięciu ogromnego węża, oddzielone jego części drgały jeszcze przez pewien czas, nadal wykazując oznaki życia. Podobnie prowincje, które kiedyś były częścią rozbitego Imperium Rzymskiego, zachowywały pewne resztki swojego dawnej kultury. Te tereny w dużej mierze zostały już zasiedlone przez nowych mieszkańców, co przyniosło ze sobą różnorodność i zmiany. Wtedy Kościół skierował swoją uwagę ku tym nowym społecznościom jako nauczyciel prawdy i promotor wartości kultury, wolności i postępu. Niemniej jednak religia Chrystusowa, w swojej historii, musiała stawić czoła nie tylko opresyjnym działaniom pogańskich władz państwowych, ale także wyzwaniom filozofii starożytnej. W odpowiedzi na te wyzwania Ojcowie Kościoła nie tylko bronili swojej wiary, ale także aktywnie przyczyniali się do budowy podstaw przyszłej nowoczesnej i chrześcijańskiej cywilizacji.