Szczegóły ebooka

Res publica est res populi. Myśl polityczno-prawna Marka Tulliusza Cycerona

Res publica est res populi. Myśl polityczno-prawna Marka Tulliusza Cycerona

Tomasz Banach

Ebook

Cyceron w księdze piątej De re publica pesymistycznie ocenia otaczającą go rzeczywistość - jego zdaniem myśl Enniusza moribus antiquis res stat Romana virisque ("obyczajami dawnymi i ludźmi wielkimi Rzym stoi") w żaden sposób nie oddaje rzeczywistości politycznej późnej republiki, ale w przekonaniu Arpinaty nie znaczy to wcale, że mądrość zawarta w tej frazie się zdezaktualizowała. W swej refleksji polityczno-prawnej wskazuje więc drogę do naprawy rzeczypospolitej, w której dawne obyczaje i wybitni mężowie odgrywają kluczową rolę. Czyni to w dialogach De re publica i De legibus poprzez prezentację trzech modeli - najlepszego ustroju, najlepszego obywatela oraz najlepszych praw. Już prima facie widać, że wyróżnione kategorie są głęboko współzależne. Zarówno obywatele, jak i prawa winny być użytecznymi dla rzeczypospolitej, a więc powinny chronić i zabezpieczać najlepszy ustrój.

Wstęp   9

 

Rozdział 1. Myśl polityczno-prawna Cycerona  w świetle praktyki politycznej               23

1.1. Cyceron jako mówca            23

    1. Cyceron jako myśliciel polityczny       50
    2. Współzależność praktyki i teorii w życiu Cycerona            55

 

Rozdział 2. Konstytucja republiki rzymskiej w poglądach Cycerona i współczesnych badaczy                69

    1. Bogactwo jako przyczyna kryzysu republiki       70
    2. Administracja jako przyczyna kryzysu republiki                  76
    3. Przemoc polityczna jako przyczyna kryzysu republiki        85
    4. „Czynnik społeczny” w procesach jako mankament konstytucji republiki       93

 

Rozdział 3. Cyceroński rector rei publicae w świetle naczelnej zasady konstytucji republiki rzymskiej – wolności od tyrana           99

    1. Wolność od tyrana i prawa obywatela rzymskiego           99
    2. Walka z Katyliną – Cyceron jako rector rei publicae          106
    3. Współpraca konsula z senatem i z ludem          109
    4. Virtutes                 112
    5. Rector rei publicae i modelowy mąż stanu w De re publica              116

 

Rozdział 4. Dwie współczesne interpretacje rzymskiego republikanizmu      119

    1. Quentin Skinner – wolność republikańska bez Cycerona 119
      1. Polityczna wolność republikańska a prawo rzymskie prywatne           127
      2. Miejsce politycznej wolności w konstytucji rzeczypo- spolitej             131

4.2. Roman Dmowski – republikanizm Cyceroński    139

      1. Res publica i państwo narodowe           140
      2. Zorganizowany populus i organizacja narodu       143
      3. Concordia w rzeczypospolitej i jedność w państwie narodowym        147
      4. Elita, hierarchia i wolność     150
      5. Konstytucja i ustrój                 154
      6. Moralność               160

 

Zakończenie          167

 

Bibliografia            173

 

Summary               189

  • Tytuł: Res publica est res populi. Myśl polityczno-prawna Marka Tulliusza Cycerona
  • Autor: Tomasz Banach
  • ISBN: 978-83-8331-357-3, 9788383313573
  • Data wydania: 2023-12-11
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_3qyp
  • Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego