E-book details

Uniwersytety ludowe w polskiej myśli i praktyce pedagogicznej do końca II wojny światowej. Wybrane problemy

Uniwersytety ludowe w polskiej myśli i praktyce pedagogicznej do końca II wojny światowej. Wybrane problemy

Tomasz Maliszewski

Ebook

"Przedmiotem zainteresowań badawczych w tym opracowaniu jest miejsce uniwersytetów ludowych w polskiej teorii i praktyce oświatowo-wychowawczej do końca II wojny światowej. Jako cezurę dla prowadzonych rozważań przyjęto lata 1869-1945. Dolną granicę rozważań wyznacza pierwsze doniesienie na temat uniwersytetów ludowych w języku polskim, które pojawiło się na łamach lwowskiej "Szkoły". Za górną granicę rozważań poprowadzonych w pracy przyjęto zaś zakończenie okupacji i II wojny światowej.

[...] Praca ma charakter monografii, której nadano układ chronologiczno-problemowy. Rozprawę tworzą cztery rozdziały. W pierwszym ukazane zostały zagadnienia dotyczące sposobów zaznajamiania się Polaków ze skandynawską ideą. W drugim podjęto wątki odnoszące się do pierwszych prób wykorzystania rozwiązań z Północy w przestrzeni społecznej polskiej wsi. Rozdział trzeci, najobszerniejszy, prezentuje kwestie dotyczące koncepcji oraz działalności praktycznej uniwersytetów ludowych w okresie międzywojnia. W ostatnim, czwartym, podjęte zostały zagadnienia związane z tym typem działalności oświatowo-wychowawczej z czasów wojny. Całość uzupełniono zakończeniem. Monografię zamyka zestawienie bibliograficzne, prezentujące wybór źródeł i opracowań wykorzystanych do jej przygotowania, i wykaz tabel" [ze Wstępu].

Wstęp….…………………………………………………………………….………… 5
ROZDZIAŁ I
Rozwój wiedzy o internatowych uniwersytetach ludowych
na ziemiach polskich pod zaborami.………….………..………………….…… 17
1.1. Recepcja koncepcji uniwersytetów ludowych
w zaborze austriackim…...………..………………….……….………………… 17
1.1.1. Pierwsze doniesienie w języku polskim (1869)..….…..…………….…… 17
1.1.2. Rozwój wiedzy o uniwersytetach ludowych
w Galicji w kolejnych dekadach…..………………………………….…… 22
1.2. Recepcja koncepcji uniwersytetów ludowych w zaborze rosyjskim………… 29
1.2.1. Publikacja Jana Finkelhausa (1880).…..…….………….………………… 29
1.2.2. Polskie reminiscencje rosyjskiego szkicu Zofii Kowalewskiej.…...…… 33
1.2.3. Zagadnienie wiejskiego uniwersytetu ludowego
w Poradniku dla samouków…...….……..…………………………….…… 40
1.2.4. Wyższa szkoła ludowa w ujęciu Wandy Ciot-Mazowieckiej..……..…… 51
1.2.5. Publicystyka na temat uniwersytetów wiejskich na łamach
warszawskich tygodników.…..….……….……….…….……...…….…… 58
1.3. Recepcja koncepcji uniwersytetów ludowych w zaborze pruskim.……..…… 62
1.4. Podróże studyjne do Skandynawii w początkach XX wieku…….………….… 65
1.5. Mikołaj Grundtvig i Christen Kold w recepcji Polaków
do odzyskania niepodległości.……………………………………………...…… 92
ROZDZIAŁ II
Pierwsze próby utworzenia internatowych uniwersytetów ludowych
na ziemiach polskich….……….…………….………….…………………….…… 101
2.1. Oświata rolnicza z lat 1900-1914 a uniwersytety ludowe.………….…….…… 101
2.2. Uniwersytet dla Wszystkich – kursy włościańskie…….………...……….…… 105
2.3. Projekty środowisk włościańskich skupionych
wokół czasopisma „Siewba”……………….…………..………………………… 107
2.4. Miejsce internatowych uniwersytetów ludowych w projekcie
urządzenia narodowej oświaty Mariana Stępowskiego...……………….…… 126
2.5. Oświata powojenna w koncepcjach
Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego…...………………………….……. 129
2.6. Towarzystwa Czytelni Ludowych droga
do własnego uniwersytetu ludowego……………………….………………….. 134
ROZDZIAŁ III
Polskie uniwersytety ludowe
w okresie dwudziestolecia międzywojennego………..….….…………….… 151
3.1. Geneza i działalność Uniwersytetu Ludowego w Szycach koło Krakowa....… 152
3.2. Katolickie uniwersytety ludowe….……………….………………….…….…… 162
3.2.1. Działalność uniwersytetów ludowych
Towarzystwa Czytelni Ludowych……..…………….………………….… 162
3.2.2. Diecezjalne uniwersytety ludowe lat 30. XX wieku.……….……….…… 170
3.3. Polsko-ukraińskie uniwersytety ludowe Liceum Krzemienieckiego…..….… 177
3.4. Wybrane aspekty funkcjonowania zakładów oświatowych
związków młodzieży wiejskiej.………….…………….……….…….…….…… 186
3.4.1. Powstanie Wiejskiego Uniwersytetu Orkanowego w Gaci.………..…… 186
3.4.2. Uniwersytet Ludowy im. Jana Kasprowicza w Wielkopolsce……..…… 202
3.4.3. Uniwersytet Ludowy w Suchodole –
Narodowy Uniwersytet Wiejski w Skrobowie.…….……..….……..…… 205
3.5. Harcerski eksperyment: Uniwersytet Ludowy w Nierodzimiu –
Górkach Wielkich…….……………………………………………….…….…… 208
3.6. Internatowe uniwersytety ludowe innych środowisk…….……..……….…… 217
3.7. Charakterystyka ogólna stanu uniwersytetów ludowych
w drugiej połowie lat 30. XX wieku…………………………………..…….…… 224
3.8. Słuchaczki i słuchacze internatowych uniwersytetów ludowych..…………… 227
3.9. Uniwersytety ludowe a Ministerstwo Wyznań Religijnych
i Oświecenia Publicznego u progu wojny…………….……….…….…….…… 241
3.10. Niektóre kontrowersje wokół uniwersytetów ludowych
okresu międzywojnia….………………….……………………….……….…… 245
ROZDZIAŁ IV
Problematyka uniwersytetów ludowych
w czasie II wojny światowej.…………………………..…………………….…… 251
4.1. Losy nauczycieli i współpracowników
przedwojennych uniwersytetów ludowych.…..…………….……….…………252
4.2. Losy wychowanków uniwersytetów ludowych podczas wojny….…………… 260
4.3. Konspiracyjne uniwersytety ludowe na ziemiach okupowanych….………… 263
4.4. Szkoły spółdzielcze – namiastka uniwersytetów ludowych...…...…………… 268
4.5. Prace przygotowawcze do działań powojennych.…….……………..………… 271
4.6. Uniwersytety ludowe a wojenne kręgi polskie na obczyźnie.…………………285
Zakończenie……………….….…………….…………….…………………….…… 291
Wykaz źródeł i opracowań…………………………….…………………….…… 295
Spis tabel…………………………………………….…………………….…….…… 309

  • Title: Uniwersytety ludowe w polskiej myśli i praktyce pedagogicznej do końca II wojny światowej. Wybrane problemy
  • Author: Tomasz Maliszewski
  • ISBN: 978-83-961549-5-8, 9788396154958
  • Date of issue: 2024-01-22
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_3s36
  • Publisher: Akademia Marynarki Wojennej