E-book details

Dekodyfikacja prawa w Polsce

Dekodyfikacja prawa w Polsce

Jan Rudnicki

Ebook

Celem niniejszej pracy jest opisanie historii zjawiska dekodyfikacji prawa cywilnego w Polsce oraz sformułowanie odpowiedzi na pytania, do jakiego stopnia jest ono dzisiaj zdekodyfikowane oraz jaką rolę w systemie źródeł prawa odgrywa Kodeks cywilny. Postawienie takich pytań wydaje się zasadne z co najmniej kilku powodów. Dekodyfikacja zdaje się być obecnie relatywnie "nową" cechą wyróżniającą prawa prywatnego tradycji kontynentalnej2 - od niemal czterech dekad jest szeroko dyskutowana. Nie ustają również wynikające z tej dyskusji spory o znaczenie kodyfikacji w systemie prawa. Za rolę nauk prawnych można zaś uznać przede wszystkim opisywanie normatywnej i około normatywnej rzeczywistości, dlatego też szersze odniesienie się do symptomów dekodyfikacji występujących na polskim gruncie wydaje się nieodzowne i stanowić powinno przy tej okazji wypełnienie pewnej istotnej luki w dotychczasowej literaturze prawniczej. W drugiej kolejności warto zaś wskazać, że wśród skutków postępującej dekodyfikacji prawa cywilnego wymienia się wzrost roli przeróżnych sposobów tworzenia norm, które w idealnym świecie oświeceniowego kodeksu cywilnego oraz pozytywizmu prawniczego w ogólności zdawały się być skazane na zapomnienie.

Spis treści
Wstęp.........................................................................................................7
1. Przedmiot analizy ...........................................................................................................9
2. Literatura .........................................................................................................................12
3. Układ pracy .....................................................................................................................15
4. Inspiracje .........................................................................................................................19
Rozdział I. Teoretyczne ramy zagadnienia.............................23
1. Przeciwieństwo kodyfikacji .....................................................................................24
2. Próby skrótowego ujęcia zjawiska dekodyfikacji i jego przyczyn ...........30
3. Dekodyfikacja sensu stricto i sensu largo ...........................................................35
Typologia szczególnych aktów prawnych .........................................................37
Konstytucjonalizacja i prawo międzynarodowe .............................................41
Europeizacja ...................................................................................................................45
Rola judykatury i doktryny ......................................................................................48
4. Dekodyfikacja formalna i materialna ..................................................................52
5. Wobec pokusy dialektycznego potraktowania zagadnienia ......................54
Rozdział II . Punkt wyjścia............................................................ 63
1. Kodyfikacja cywilna a prawo pracy ......................................................................67
Początki polskiego prawa pracy ............................................................................68
Powstanie kodyfikacji prawa pracy w PRL .......................................................72
Aksjologiczna odrębność prawa pracy ...............................................................74
2. Zagadnienie relacji Kodeksu cywilnego z poszczególnymi dziedzinami
prawa prywatnego.......................................................................................77
Kodeks cywilny a prawo handlowe ......................................................................77
Własność intelektualna .............................................................................................82
3. Prawo rodzinne poza Kodeksem cywilnym, czyli zamierzona dekodyfikacja
........................................................................................................................................86
Wpływ totalitarnych ideologii ................................................................................87
Spór o prawo rodzinne podczas prac kodyfikacyjnych ................................89
Kodeks rodzinny i opiekuńczy jako dekodyfikacja ........................................91
4. Instytucje o „przemijającym znaczeniu” – księgi wieczyste i hipoteka ....95
Kodeks cywilny wobec ksiąg wieczystych i hipoteki ....................................95
Ustawa z 1982 r. ............................................................................................................98
4
5. Obrót uspołeczniony – dekodyfikacja, która przeminęła ........................ 102
Wobec sowieckiej koncepcji prawa gospodarczego ................................... 102
Akty wykonawcze normujące obrót uspołeczniony a Kodeks
cywilny .................................................................................................................... 105
Ogólne warunki umów ............................................................................................ 108
Ustawowe regulacje dotyczące obrotu uspołecznionego ........................ 111
Prawo obrotu uspołecznionego jako przejaw dekodyfikacji .................. 112
Regres dekodyfikacji; punkt wyjścia w roku 1990 ..................................... 113
Rozdział III . Instytucje prawa cywilnego unormowane
poza kodeksem cywilnym............................................................. 119
1. Rzeczowe zabezpieczenie wierzytelności ...................................................... 119
Zastaw rejestrowy .................................................................................................... 121
Przewłaszczenie na zabezpieczenie .................................................................. 128
2. Prawa rzeczowe do lokalu ..................................................................................... 132
Przyczyny powstania i historia odrębnej własności lokali ..................... 133
Rzeczowe prawa do lokali w PRL ....................................................................... 136
„Renesans” odrębnej własności lokali i ostateczna dekodyfikacja ...... 138
Obligacyjne dopełnienie: umowa deweloperska ......................................... 141
3. Timeshare ..................................................................................................................... 144
Ustawa z 2000 r. i wzmianka kodeksowa ....................................................... 145
Nowa ustawa z 2011 r. – dekodyfikacja kompletna .................................... 148
Timeshare a czynniki sprzyjające dekodyfikacji .......................................... 150
4. Zdekodyfikowane instytucje prawa spadkowego ....................................... 153
Prawo spadkowe w rozporządzeniach ............................................................ 156
Darowizna na wypadek śmierci .......................................................................... 159
Rozdział IV. Instytucje „częściowo zdekodyfikowane”...163
1. Przewóz lotniczy jako przykład dekodyfikacji „wielopoziomowej” ... 164
Kodeksowa regulacja umowy przewozu ......................................................... 165
Prawo cywilne w krajowych przepisach o prawie lotniczym ................ 170
Prawo cywilne warszawsko-montrealskie ..................................................... 175
Regulacja wspólnotowa, czyli „powrót prawa archaicznego” ................ 178
Prawotwórstwo sądowe ......................................................................................... 182
2. Najem lokali mieszkalnych ................................................................................... 185
Początki prawnej ochrony lokatorów ............................................................... 186
Publiczna gospodarka lokalami w PRL ............................................................ 188
Stopniowy „powrót starego” ................................................................................ 192
Kodeks cywilny a ochrona praw lokatorów ................................................... 195
5
3. Sprzedaż ........................................................................................................................ 198
Wiedeński reżim sprzedaży .................................................................................. 199
Konsumencki reżim sprzedaży całkowicie zdekodyfikowany ............... 200
Częściowa rekodyfikacja ........................................................................................ 207
Podsumowanie..........................................................................................213
1. Faza pierwsza dekodyfikacji w Polsce: rewolucja socjalna i początki
harmonizacji międzynarodowej .................................................................... 218
2. Faza druga: komunistyczna .................................................................................. 221
3. Faza trzecia: unijna .................................................................................................. 223
4. Faza dopiero rozpoczęta: informatyczna ........................................................ 228
5. Perspektywa zwykłego odbiorcy i pytanie o „stopień zdekodyfikowania”
............................................................................................................... 231
6. Pytanie o przyszłość i cień przeszłości ............................................................ 233
wykaz powołanych źródeł, aktów normatywnych
i orzeczeń sądowych..................................................................239

  • Title: Dekodyfikacja prawa w Polsce
  • Author: Jan Rudnicki
  • ISBN: 978-83-67523-30-1, 9788367523301
  • Date of issue: 2024-02-16
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_3t2y
  • Publisher: Wydawnictwo Od.Nowa