E-book details

Psycholog w szkole: Koncepcje

Psycholog w szkole: Koncepcje

Zbigniew B. Gaś

Ebook

KOMU I DO CZEGO POTRZEBNY JEST W SZKOLE PSYCHOLOG? (Zbigniew B. Gaś)

Zgłaszany przez różne środowiska od dziesiątek lat postulat zwiększenia dostępności profesjonalnej pomocy psychologicznej dla dzieci, młodzieży oraz rodziców i wychowawców doczekał się sformalizowania i realizacji przez zatrudnienie psychologów praktycznie we wszystkich placówkach oświatowych w Polsce. Wykonano więc milowy krok, który spotkał się jednak z bardzo zróżnicowanymi reakcjami wśród wszystkich osób i środowisk, których to innowacyjne działanie Ministerstwa Edukacji i Nauki bezpośrednio dotknęło. Upowszechnienie profesjonalnego wsparcia psychologicznego w takiej postaci uruchomiło refleksje wynikające z poszukiwania odpowiedzi na pytanie: "Komu i do czego potrzebny jest w szkole psycholog?". Spróbujmy zatem uporządkować najważniejsze zagadnienia związane z tym pytaniem.

CZY SZKOŁA MOŻE WSPIERAĆ DZIECKO, NIE WSPIERAJĄC RODZICÓW I RODZINY? (Maria Ryś)

Odpowiedź na pytanie zawarte w tytule artykułu wydaje się oczywista - wspierając dziecko, warto, a niejednokrotnie nawet trzeba, wspierać jego rodziców i rodzinę. Należałoby jednak głębiej zastanowić się nad relacjami pomiędzy szkołą i rodziną, bo charakter wspierania dziecka przez szkołę warunkowany jest wieloma czynnikami, wśród których funkcjonowanie szkoły oraz systemu rodzinnego mają szczególne znaczenie. Warto w tym celu przeanalizować doniesienia z badań. Szkoła pełni kluczową rolę w kształtowaniu rozwoju uczniów, nie tylko pod względem edukacyjnym, ale także społeczno-emocjonalnym. Wielu uczniów doświadcza różnych wyzwań w swoim życiu rodzinnym, co może wpływać na ich funkcjonowanie w szkole. Współpraca między szkołą, rodzicami a rodziną jest powszechnie uznawana za kluczowy element sukcesu edukacyjnego i dobrostanu uczniów. Tak więc w tym artykule podjęte zostaną zasadnicze tematy: jakie warunki ze strony środowiska szkolnego powinny być spełnione, aby szkoła rzeczywiście wspierała rozwój dzieci, w jakim zakresie szkoła może (powinna) wspierać dziecko, jakie są zadania szkoły w tym zakresie w przypadku rodziny prawidłowej, a jakie w przypadku rodziny dysfunkcyjnej.

KILKA WAŻNYCH TEZ O ZACHOWANIACH RYZYKOWNYCH NASTOLATKÓW ONLINE I ICH PROFILAKTYCE (Jacek Pyżalski)

Zagrożenia zdrowia psychicznego młodych ludzi związane z używaniem technologii przynajmniej od dwóch dekad przyciągają sporo uwagi profesjonalistów, ale także decydentów w obszarze oświaty. Poczucie zagrożenia prowadzi często do stosowania prostych, nie zawsze możliwych do wprowadzenia rozwiązań, jak przykładowo radykalna reglamentacja lub zakaz używania urządzeń cyfrowych w środowisku szkolnym lub domowym (por. Kvardova i in., 2019). Co więcej, rozwiązania takie, w tym te wykorzystujące technologie cyfrowe (np. automatyczne detektory treści agresywnych), budzą często wątpliwości natury etycznej, związane z łamaniem praw młodych ludzi, np. prawa do prywatności (Milosevic i in., 2023; Van Royen i in., 2016, Vandebosch i in., 2022). Rozwiązania takie bazują oczywiście na lęku przed potencjalnymi szkodami, jakie używanie mediów (głównie internetu) może spowodować u młodych ludzi i często w tym kontekście panuje przekonanie, że kiedy chcemy chronić młodych ludzi, to sposób, w jaki to robimy, jest drugorzędny, a cel uświęca środki. Z drugiej strony, słyszymy często o tym, że technologie stanowią doskonałe narzędzie edukacyjne, a także narzędzie komunikacyjne, które może służyć budowaniu relacji, twórczości i innym pozytywnie wartościowanym działaniom. Za takim ujęciem idzie z kolei często bezkrytyczne włączanie technologii do pracy szkoły. Obydwa przedstawione tu ujęcia, które mają przecież swoje wyraźne przełożenie na praktykę dydaktyczną i wychowawczą, wydają się być w sprzeczności. W rzeczywistości jednak wcale sobie nie zaprzeczają, gdyż to sposób wykorzystania technologii, czy też przez samych młodych ludzi, czy wychowawców, warunkuje skutki takiego wykorzystania. Warto zatem eksplorować, od czego zależy to, jakie skutki będzie miało wykorzystanie narzędzi cyfrowych i internetu przez młodych ludzi.

Zbigniew B. Gaś Komu i do czego potrzebny jest w szkole psycholog?

Wprowadzenie 

Istota pomocy psychologicznej w szkole

Odbiorcy działań pomocowych w szkole

Wybrane rodzaje celów pomocy psychologicznej w szkole 

Osobiste postawy wobec pomocy psychologicznej w szkole

Transformacja osobistych postaw wobec pomocy psychologicznej w szkole

Małgorzata Artymiak Standardy i dylematy etyczne udzielania wsparcia psychologicznego w szkole 

Wprowadzenie

Zadania i obowiązki psychologa w systemie oświaty – regulacje prawne i aspekty praktyczne 

Poczucie bezpieczeństwa ucznia versus zagrożenia współczesnego świata

Podmiotowość ucznia versus doświadczane przez niego wsparcie

Kompleksowość pomocy uczniowi versus bariery we współpracy z rodzicami

Poufność relacji z uczniem versus oczekiwania rodziców i nauczycieli 

Wyzwania edukacyjne versus rozwój i zdrowie ucznia

Zakończenie

Bibliografia

Teresa Panas Pomoc psychologiczna w szkole w świetle Kodeksu Etycznego Psychologa  

Wprowadzenie

Psycholog w szkole

Kodeks etyczny psychologa 

Szczególne zasady pracy z dziećmi i młodzieżą

Obraz młodego człowieka w 2023 roku

Zakończenie  

Bibliografia

Henryk Gasiul Jakość relacji interpersonalnych jako wyjaśnienie tendencji do zachowań ryzykownych – autorskie ujęcie personalistyczne

Wprowadzenie

Pojmowanie ryzyka

Zachowania samobójcze jako przykłady działań ryzykownych

Przywiązanie i jego konsekwencje wyjaśnieniem wagi jakości relacji międzyosobowych

Znaczenie jakości relacji interpersonalnych w kształtowaniu JA  

Znaczenie relacji w interpretacji autorskiej – perspektywa personalistyczna

Bibliografia 

Monika Baryła-Matejczuk Uczeń wysoko wrażliwy w szkole. Zrozumieć, aby wspierać

Wprowadzenie 

Teoretyczne podstawy wysokiej wrażliwości

Charakterystyka ucznia wysoko wrażliwego

Korzyści i zagrożenia związane ze zwiększoną reaktywnością na bodźce 

Znaczenie najbliższego środowiska rozwoju 

Wsparcie wysoko wrażliwych dzieci w systemie edukacji

Bibliografia 

Maria Ryś Czy szkoła może wspierać dziecko, nie wspierając rodziców i rodziny?

Wprowadzenie  

Środowisko szkolne jako środowisko wspierające rozwój dzieci

Problematyka dojrzałości osobowej nauczyciela  

Współdziałanie nauczycieli 

Konstruktywna grupa rówieśnicza

Współpraca szkoły z rodziną

Wspieranie rodziny dysfunkcyjnej przez szkołę

Zakończenie

Bibliografia

Sylwia Gwiazdowska-Stańczak Czy można pogodzić nauczycieli z rodzicami? Wspólne warsztaty dla nauczycieli i rodziców prowadzone przez psychologa szkolnego

Cel współpracy szkoły i rodziny

Kompetencje nauczyciela  

Współpraca rodzina – szkoła 

Rozwiązywanie konfliktów

Kształtowanie pozytywnego klimatu w szkole

Przykłady warsztatów

Perspektywa dalszych badań i rozważań 

Bibliografia

Magdalena Marzec-Jóźwicka Znaczenie wiedzy psychologicznej w warsztacie nauczyciela polonisty

Wprowadzenie

Treści psychologiczne w programie specjalizacji nauczycielskiej oraz projekcie polonistyczno-psychologicznym 

Wiedza psychologiczna w codziennej pracy polonisty

Podsumowanie

Bibliografia

Krzysztof Ostaszewski Rola psychologa szkolnego w profilaktyce zachowań samobójczych młodzieży szkolnej 

Wprowadzenie

Wzrost zachowań samobójczych młodzieży w wieku szkolnym

Szkolne programy zapobiegania zachowaniom samobójczym 

Przykład programu profilaktycznego

Skuteczność programu SOS

Zadania psychologa szkolnego w profilaktyce zachowań samobójczych

Bibliografia

Jacek Pyżalski Kilka ważnych tez o zachowaniach ryzykownych nastolatków online i ich profilaktyce 

Wprowadzenie

Teza I. (Poważne) ryzyka online są udziałem mniejszości młodych ludzi

Teza II. Pozytywne i prorozwojowe aktywności związane z wykorzystaniem internetu są udziałem mniejszości młodych ludzi

Teza III. Nieprawidłowo prowadzona profilaktyka zagrożeń online jest nieskuteczna

Zakończenie

Bibliografia

Sławomir Kania Seksting – diagnoza i profilaktyka pozytywna

Wprowadzenie

Miłość online nastolatków 

Seksting jako zachowanie ryzykowne

Psycholog w szkole: koncepcje Seksting jako cyberlove

Delegacje dla pracy wychowawczo-profilaktycznej

Podsumowanie

Bibliografia 

Noty o Autorach 

  • Title: Psycholog w szkole: Koncepcje
  • Author: Zbigniew B. Gaś
  • ISBN: 978-83-67550-11-6, 9788367550116
  • Date of issue: 2024-05-20
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_3xd4
  • Publisher: Lubelska Akademia WSEI