E-book details

Nie do wiary! Irracjonalne przekonania racjonalnych ludzi

Nie do wiary! Irracjonalne przekonania racjonalnych ludzi

Dan Ariely

Ebook

Znany psycholog społeczny, badacz, wykładowca i autor bestsellerowej Potęgi irraconalności powraca z nadzwyczaj aktualną i zajmującą książką odkrywczą analizą ludzkiej strony współczesnego kryzysu dezinformacji, w której stara się wyjaśnić, co sprawia, że racjonalni ludzie przyjmują całkowicie irracjonalne przekonania.

Dezinformacja co dzień wpływa na każdego z nas od mediów społecznościowych po większe wyzwania polityczne, od zdawkowych rozmów w supermarkecie po najbardziej intymne relacje. Mimo że zdajemy sobie sprawę z zagrożeń związanych z dezinformacją, należy podkreślić, że jest to problem nader złożony, któremu nie zdołamy zaradzić wyłącznie przez kontrolowanie mediów społecznościowych. Co więcej, nasze ograniczone i niezbyt skuteczne rozwiązania bardzo często są pochodną polityki partyjnej oraz indywidualnych interpretacji prawdy.

W książce Nie do wiary psycholog społeczny Dan Ariely przekonuje, że aby wyjaśnić irracjonalną atrakcyjność dezinformacji, najpierw musimy zrozumieć proces przyjmowania błędnych przekonań (misbelief) społeczno-psychologiczną podróż, podczas której ludzie przestają ufać uznanym prawdom i zaczynają wierzyć w fakty alternatywne, a nawet w pełnowymiarowe teorie spiskowe.

Dezinformacja jak się okazuje odwołuje się z powodzeniem do wrodzonych mechanizmów psychicznych, które tkwią w każdym z nas (niezależnie od poglądów politycznych). Co za tym idzie tylko poprzez zrozumienie owych mechanizmów możemy osłabić jej oddziaływanie. Książka Nie do wiary, oparta na wieloletnich badaniach, a także na osobistych doświadczeniach autora, który sam padł ofiarą dezinformacji, oferuje nam odkrywczą i wszechstronną analizę czynników psychologicznych, które sprawiają, że racjonalni ludzie przyjmują całkowicie irracjonalne przekonania. Powołując się na najnowsze badania, Ariely ujawnia najważniejsze czynniki emocjonalne, poznawcze, osobowościowe i społeczne które wciągają ludzi w wir nieufności i fałszywych informacji, i dowodzi, że w pewnych okolicznościach każdy z nas może ulec błędnym przekonaniom.

Ariely daje nam jednak nadzieję. Pokazuje, że nawet w czasach, gdy zaawansowana sztuczna inteligencja potrafi tworzyć przekonujące fake news w nieznanej dotąd skali, rozumienie sił podsycających błędne przekonania czyni nas jako jednostki i jako całe społeczeństwo bardziej odpornymi na ich zwodniczy czar. Zwalczanie fałszywych przekonań wymaga strategii opartej nie na konflikcie, ale na empatii. Im szybciej pojmiemy, że błędne przekonania to przede wszystkim problem ludzki, tym szybciej sami będziemy mogli stać się rozwiązaniem.

Dan Ariely jest autorem takich bestsellerów, jak Potęga irracjonalności, Zalety irracjonalności oraz Szczera prawda o nieuczciwości. Jest także profesorem psychologii i ekonomii behawioralnej na Duke University i założycielem Center for Advanced Hindsight (Centrum Zaawansowanej Wiedzy Po Fakcie). Jego prace prezentowano w wielu uznanych tytułach prasowych, takich jak New York Times, Wall Street Journal, Washington Post, Boston Globe i inne. Wraz z rodziną mieszka w Północnej Karolinie..

  • Wstęp. Diabeł wcielony
    • Dlaczego ja?
    • O co chodzi z połową brody?
    • Co powinienem zrobić?
    • Jak powstała ta książka?
  • CZĘŚĆ PIERWSZA. Wir błędnych przekonań
    • ROZDZIAŁ 1. Jak ten człowiek może wierzyć w coś takiego?
      • Błędne przekonania z bliska
      • Błędne przekonania nie są problemem ani prawicy, ani lewicy
      • Sztafeta błędnych przekonań
    • ROZDZIAŁ 2. Wciągający wir
      • Podstawy
      • Wir w dużej skali. Społeczna spirala utraty zaufania
  • CZĘŚĆ DRUGA. Elementy emocjonalne i opowieść o stresie
    • ROZDZIAŁ 3. Presja, stres, ugięcie, złamanie
      • Stres w życiu samotnej matki
      • Stres stresowi nierówny
      • Wyuczona bezradność jako skutek nieprzewidywalnego stresu
      • Kumulatywna natura stresu
      • Błędna atrybucja emocji
      • Jak stres wpływa na funkcjonowanie poznawcze?
      • Rezyliencja czynniki pomocne w walce z niedostatkiem
      • Jak zwiększyć rezyliencję?
      • Niszczące skutki nierówności ekonomicznych
      • W jaki sposób badania nad mentalnością niedostatku mogą nam pomóc w przeciwdziałaniu błędnym przekonaniom?
      • Niszczący wpływ poczucia krzywdy
      • Lunch z wyznawczynią błędnych przekonań
      • W poszukiwaniu ulgi
    • ROZDZIAŁ 4. Wskazanie złoczyńcy jako sposób odzyskania kontroli
      • Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne jako metafora wiru błędnych przekonań
      • Ból zadany celowo boli bardziej
      • Dlaczego wyznawców błędnych przekonań pociągają tak skomplikowane historie?
      • Psychologia nienawiści
      • Rozrywka? Tak, rozrywka
      • Podsumowanie
  • CZĘŚĆ TRZECIA. Elementy poznawcze i opowieść o naszym dysfunkcyjnym systemie przetwarzania informacji
    • ROZDZIAŁ 5. W poszukiwaniu prawdy, w którą chcemy wierzyć
      • Gdy błędne przekonanie spotyka dezinformację
      • Anatomia teorii spiskowej
      • Umysł silniejszy niż magnesy?
      • Tendencyjne poszukiwania czego nauczył mnie mój niedoszły kat na temat mojej skłonności do błędnych przekonań
      • Karty Wasona
      • W poszukiwaniu raka
      • Retrospektywne łączenie kropek
      • Ostrzeżenie: zaraz zrobi się jeszcze dziwniej
    • ROZDZIAŁ 6. Ciężko pracujemy, aby uwierzyć w to, w co już wierzymy
      • Umotywowane rozumowanie
      • Historia pechowego lekarza
      • Awersja do rozwiązań
      • Jak myślimy (nierzadko błędnie) o własnym myśleniu?
      • Efekt DunningaKrugera
      • Złudzenie głębi rozumienia
      • Wiedza o rowerze
      • Perswazja nie zawsze jest skuteczna
      • Nadmierna pewność siebie a fake newsy
      • Podsumowanie
  • CZĘŚĆ CZWARTA. Elementy osobowościowe i opowieść o różnicach indywidualnych
    • ROZDZIAŁ 7. Czego można się dowiedzieć na temat osobowości od ludzi porwanych przez kosmitów
      • Zagubiony Saul
      • Kilka słów na temat osobowości
      • Rozszyfrowanie osobowości cechy i stany
      • Wyzwania w eksperymentach z udziałem wyznawców błędnych przekonań
      • Lista teorii spiskowych, które ująłem w ogólnej skali wiary w teorie spiskowe
      • Moje ulubione błędne przekonanie
      • Groźne skutki błędów pamięci w prawdziwym życiu
      • Osobowość ludzi porwanych przez kosmitów pogłębiona analiza
    • ROZDZIAŁ 8. Próba zdefiniowania roli, jaką odgrywa osobowość w wirze błędnych przekonań
      • Jak stres wzmaga wzorotwórstwo?
      • Zaufanie i nadmierne zaufanie do własnej intuicji
      • Pokora intelektualna
      • Test świadomego myślenia
      • Podejmowanie decyzji
      • Błąd koniunkcji
      • Iluzoryczna korelacja
      • Efekt pewności wstecznej
      • Narcyzm
      • Podsumowanie
  • CZĘŚĆ PIĄTA. Elementy społeczne i opowieść o plemienności
    • ROZDZIAŁ 9. Ostracyzm, przynależność i atrakcyjność społeczna błędnych przekonań
      • Początkowe wabienie społeczne
      • Ból ostracyzmu
      • Najmilsi ludzie w internecie dla siebie nawzajem
      • Podtrzymywanie społeczne
      • Społeczny dowód słuszności podtrzymywanie społeczne w działaniu
      • Jak grupy społeczne utrwalają błędne przekonania?
      • Jak błędne przekonania umacniają kręgi społeczne?
      • Dlaczego ostracyzm był szczególnie dotkliwy w trakcie pandemii COVID-19?
      • Niechciany prezent, podawany dalej wpływ ostracyzmu na innych
    • ROZDZIAŁ 10. Akcelerator społeczny
      • Dysonans poznawczy
      • Fałszywy spisek, prawdziwa wspólnota?
      • Wykorzystanie ekstremizmu do budowania tożsamości
      • Smutna historia siostry Nadine
      • Tożsamość, polaryzacja i przyśpieszenie procesu błędnych przekonań
      • Kilka słów o mediach społecznościowych
      • Czy hejterzy są mniej zaciekli w realu?
      • W jaki sposób wysoka stawka społeczna utrudnia wydostanie się z wiru błędnych przekonań?
      • Podsumowanie
  • CZĘŚĆ SZÓSTA. Błędne przekonania, zaufanie i opowieść o przyszłości
    • ROZDZIAŁ 11. Czy możemy sobie pozwolić na to, aby znowu zaufać? Czy możemy sobie pozwolić na brak zaufania?
      • Smar, który oliwi społeczeństwo
      • Jak nieufność rodzi jeszcze większą nieufność?
      • Brak zaufania a media kwestia odpowiedzialności
      • Pokusa nieufności
    • ROZDZIAŁ 12. Dlaczego Superman napawa mnie nadzieją? Ostatnie słowo (no, niezupełnie)
      • Dlaczego Superman napawa mnie nadzieją?
      • Na zakończenie
  • PODZIĘKOWANIA
  • BIBLIOGRAFIA
  • Title: Nie do wiary! Irracjonalne przekonania racjonalnych ludzi
  • Author: Dan Ariely
  • Original title: Misbelief: What Makes Rational People Believe Irrational Things
  • Translation: Agnieszka Młynikowska-Nowak
  • ISBN: 9788367709262, 9788367709262
  • Date of issue: 2024-09-09
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_3ywa
  • Publisher: Wydawnictwo Smak Słowa