Wstęp ................................................................................................... 13

1. Osoba jako źródło komunikacji ................................................ 39

1.1. Komunikacja medialna a godność osoby ludzkiej .................... 40

1.1.1. Medialna „komunikacja” osoby ......................................... 44

1.1.2. Godność osoby w relacjach komunikacyjnych .................. 50

1.1.3. Norma personalistyczna w przestrzeni komunikacji.......... 54

1.1.4. Godność osoby fundamentem wartościowania etycznego....... 59

1.1.5. Komunikacja − transcendencją osoby „w prawdzie”......... 61

1.2. Osoba miejscem zakorzenienia komunikacji ............................ 66

1.2.1. Manifestatio osoby poprzez komunikację .......................... 67

1.2.2. Zakorzenienie komunikacji w racjonalności osoby ........... 71

1.3. Integracja osoby w komunikacji ............................................... 74

1.3.1. Integracja wartości w osobie .............................................. 74

1.3.2. Dezintegracja osoby w komunikowaniu „antywartości”...... 77

2. Podmiotowa przestrzeń komunikowania medialnego ........... 81

2.1. Medialna przestrzeń semantyzacji i racjonalnych wyborów..... 82

2.2. Komunikacja medialna jako rozumienie w przestrzeni sensu..... 84

2.2.1. Komplementarność komunikacji logosu i ethosu............... 86

2.2.2. Medialna manifestacja sensu.............................................. 88

2.3. Komunikacja medialna jako działanie racjonalno-duchowe..... 90

2.3.1. Osobowy charakter doświadczenia medialnego................. 90

2.3.2. Refleksyjny wymiar komunikacji....................................... 93

 2.4. Komunikacja medialna jako wymiana dobra i wartości ............... 96

2.4.1. Teleologizm agatyczny komunikacji ....................................... 97

2.4.2. Medialna komunikacja wartości .............................................. 100

2.5. Komunikacja medialna jako przestrzeń relacji i interakcji osobowych ..................................................................................... 103

2.5.1. Pozafenomenalny wymiar komunikacji medialnej .................. 104

2.5.2. Komunikacja jako podmiotowe sprzężenie zwrotne ............... 106

3. INTERPODMIOTOWA PRZESTRZEŃ KOMUNIKACJI MEDIALNEJ .............. 109

3.1. Medialna komunikacja w przestrzeni wspólnoty .......................... 109

3.2. Komunikacja medialna przez pryzmat teorii partycypacji ............ 111

3.2.1. Komunikacja jako uczestnictwo osobowe we wspólnocie ...... 112

3.2.2. Uczestnictwo a komunikacja interpodmiotowa ....................... 117

3.2.3. Komunikacja „uczestnicząca” a dobro wspólne ...................... 120

3.3. Mediacyjna rola mediów w osobowych relacjach komunikacyjnych .......................................................................... 124

3.3.1. Media „pomiędzy” osobą a osobą ........................................... 126

3.3.2. Media „pomiędzy” osobą a wspólnotą .................................... 129

3.3.3. Media „pomiędzy” człowiekiem a strukturami społecznymi ............................................................................. 133

4. MANIFESTACJA OSOBY W KULTURZE MEDIALNEJ .................................. 139

4.1. Kultura w perspektywie antropologicznej ..................................... 140

4.2. Kultura jako przestrzeń manifestacji i komunikacji osoby ........... 143

4.3. Osobowe zakorzenienie kultury medialnej ................................... 145

4.3.1. Człowiek w „masowości” kultury medialnej .......................... 147

4.3.2. Kultura przestrzenią komunikacji wartości ............................. 149

4.3.3. Podmiotowość komunikacyjna kultury ................................... 152

4.3.4. Człowiek podmiotem i twórcą kultury medialnej ................... 159

4.3.5. Człowiek podmiotem wartościowania kultury ........................ 162

SUMIENIE I KOMUNIKACJA MEDIALNA ................................................... 167

5.1. Komunikacja zgodna z sumieniem ................................................ 167

5.1.1. Podmiotowość wartościowania sumienia ................................ 169

5.1.2. Autonomia sumienia a komunikacja ....................................... 171

5.1.3. Komunikacyjna funkcja sumienia ........................................... 173

5.2. Sumienie jako konieczna instancja medialna ................................ 175

5.2.1. Sumienie przestrzenią komunikacji świadomości moralnej ................................................................................... 176

5.2.2. Sumienie przestrzenią aksjologicznego „spełnienia” lub „niespełnienia się” osoby .................................................. 178

5.2.3. Sumienie − afiliacja z normatywnością ................................... 181

5.2.4. Sumienie przestrzenią komunikacji z prawdą ......................... 185

5.2.5. Sumienie a medialne projekty życia ........................................ 190

5.3. Niezbywalne zasady formacji sumień ........................................... 193

5.3.1. Źródło zasad formacji: norma personalistyczna i autonomia uczestnicząca ....................................................... 196

5.3.2. Zasada słusznej autonomii „uczestniczącej” ........................... 199

5.3.3. Zasada niebanalizacji zła ......................................................... 204

5.3.4. Zasada personalizacji wielorakiego rezonansu medialnego .............................................................................. 208

5.3.5. Zasada teleologiczna − personalizacja celów medialnych ............................................................................... 213

6. KOMUNIKACJA OSOBY W DARZE ............................................................. 221

6.1. Komunikacja w perspektywie osobowego daru ............................ 223

6.1.1. Komunikacja wartości − osobowym obdarowaniem .............. 225

6.1.2. Powinnościowy charakter komunikowanego daru .................. 228

6.1.3. Obdarowanie osobowe komunikacyjnym doświadczeniem dobra ............................................................ 232

6.1.4. Komunikacja medialna − admirabile commercium ................ 235

6.2. Media przestrzenią manifestacji ludzkiej racjonalności ................ 239

6.2.1. Zasada racjonalności w komunikacji ....................................... 240

6.2.2. Prawda pomiędzy racjonalnością a moralnością ..................... 243

6.2.3. Racjonalność komunikowania − transcendencja osoby .......... 246

6.3. Niezbywalne zasady osobowego komunikowania ........................ 249

6.3.1. Komercyjność a bezinteresowność .......................................... 249

6.3.2. Zasada bezinteresowności ....................................................... 252

6.3.3. Zasada wzajemności ................................................................ 256

6.3.4. Zasada uniwersalności ............................................................. 259

6.3.5. Zasada afirmacji dobra ............................................................ 260

7. MEDIALNY WYMIAR PRYMATU OSOBY ................................................... 265

7.1. Antropocentryzm komunikacji medialnej ..................................... 265

7.2. Prymat osoby w relacji „więcej być − więcej mieć” ..................... 270

7.2.1. Etyczny wymiar „więcej być” ................................................. 272

7.2.2. Etyczny wymiar „więcej mieć” ............................................... 279

7.2.3. „Więcej być” dzięki mediom ................................................... 286

7.2.4. „Więcej mieć” dzięki mediom ................................................. 290

7.2.5. Personalizacja utylitaryzmu medialnego ................................. 300

7.3. Prymat osoby nad rzeczami ........................................................... 304

7.3.1. Pierwszeństwo człowieka w medialnej praxis ........................ 305

7.3.2. Przedmiotowy charakter medialności mediów ........................ 309

7.3.3. Podmiotowy fundament przedmiotowości mediów ................ 314

7.4. Prymat etyki nad techniką medialną ............................................. 319

7.4.1. Zmienność ludzkiej aktywności poznawczo-technicznej ........ 321

7.4.2. Trwałość osobowych fundamentów etyki ............................... 324

7.5. Prymat wartości pozytywnych w mediach .................................... 329

7.5.1. Prymat integralnego kryterium ważności ................................ 330

7.5.2. Prymat wartości ontycznych .................................................... 331

7.5.3. Prymat racjonalności w komunikacji aksjologicznej .............. 333

7.6. Prymat obiektywności i uniwersalności etycznej .......................... 336

7.6.1. Medialny wymiar relatywności ............................................... 337

7.6.1.1. Relatywizacja normatywności .......................................... 340

7.6.1.2. Dominacja sytuacjonizmu ................................................ 342

7.6.1.3. Subiektywizacja ocen ....................................................... 344

7.6.1.4. Preferencja etycznych przekonań ..................................... 346

 7.6.2. Obiektywne podstawy ocen i działań ...................................... 349

7.6.2.1. Powszechność i niezmienność norm moralnych .............. 351

7.6.2.2. Relacyjność normy etycznej ............................................. 353

7.6.2.3. Personalizacja hierarchii wartości .................................... 356

8. MEDIA W PRZESTRZENI WARTOŚCI, POWINNOŚCI I CELÓW ................... 365

8.1. Media przestrzenią wartości ........................................................... 367

8.1.1. Prawda o wartościach − prymat wartości poznawczych ......... 371

8.1.1.1. Wartość odkrywania prawdy ............................................ 373

8.1.1.2. Zasada komunikowania prawdy ....................................... 379

8.1.1.3. Wartość „prawdziwych” informacji ................................. 383 

8.1.1.4. Odpowiedzialność za prawdziwość treści informacyjnych ................................................................ 391

8.1.2. Osobowy wymiar wartości estetycznych ................................ 394

8.1.2.1. Osoba − podmiotem integracji wartości .......................... 396

8.1.2.2. Korelacja etyki i estetyki medialnej ................................. 400

8.1.2.3. Medialna estetyzacja życia .............................................. 405

8.1.2.4. Aksjologiczne wyzwania interaktywności performatywnej ................................................................ 408

8.1.2.5. Tożsamość osobowa w przestrzeni wirtualnej ................. 413

8.1.3. Media przestrzenią moralności ................................................ 415

8.1.3.1. Człowiek podmiotem wartości moralnych ....................... 417

8.1.3.2. Medialna obiektywizacja wartości ................................... 420

8.1.3.3. Wartość autorytetu moralnego ......................................... 425

8.1.3.4. Wartości zagrożone medialnie ......................................... 428

8.2. Płaszczyzna deontologiczna komunikacji medialnej ..................... 437

8.2.1. Deontologiczny charakter etyki medialnej .............................. 438

8.2.2. Wewnątrzosobowa deontologizacja wartości .......................... 441

8.2.3. Prawda podstawą samoinformacji o powinnościach etycznych ................................................................................. 446

8.2.4. Samospełnienie w powinności ................................................ 450

8.2.5. Dobro sensem powinności ....................................................... 453

 8.3. Płaszczyzna teleologiczna mediów ............................................... 456

8.3.1. Podmiotowość celów a przedmiotowa funkcjonalność mediów .................................................................................... 457

8.3.2. Teleologiczny wymiar afirmacji osoby ................................... 461

9. OSOBA PODMIOTEM INTEGRACJI ETYCZNEJ .......................................... 467

9.1. Świadomość moralności działania ................................................ 468

9.1.1. Prawda w świadomości działania ............................................ 468

9.1.2. Samowiedza podstawą wartościowania etycznego ................. 471

9.1.3. Problem emocjonalizacji świadomości ................................... 473

9.2. Moralny wymiar motywacji wyboru ............................................. 475

9.3. Płaszczyzna etycznej integracji medialnej .................................... 476

9.3.1. Integracja − wykluczenie sprzeczności ................................... 480

9.3.2. Integracja − „scalanie światów” .............................................. 485

9.3.3. Integracja a globalizacja .......................................................... 491

9.3.4. Integracja katalektyczna .......................................................... 496

9.4. Integracja w prawdzie podstawą ethosu medialnego .................... 501

10. MEDIA W PRZESTRZENI ODPOWIEDZIALNOŚCI I SPRAWIEDLIWOŚCI .............................................................................. 509

10.1. Fundament osobowej odpowiedzialności ..................................... 511

10.1.1. Być odpowiedzialnym − podmiotowość odpowiedzialności ................................................................. 513

10.1.2. Odpowiedzialność za wolność .............................................. 517

10.1.3. Odpowiedzialność „za siebie” ............................................... 520

10.1.4. Odpowiedzialność „za drugiego” .......................................... 523

10.1.5. Odpowiedzialność „za wartości” .......................................... 526

10.1.6. Odpowiedzialność „przed” .................................................... 530

10.2. Medialny wymiar sprawiedliwości .............................................. 533

10.2.1. Sprawiedliwość relacji komunikacyjnych ............................ 536

10.2.2. Sprawiedliwość − równość w godności ................................ 541

10.2.3. Media przestrzenią sprawiedliwości społecznej ................... 546

11 ZAKOŃCZENIE ............................................................................................. 551 BIBLIOGRAFIA.............................................................................................. 559

SUMMARY .................................................................................................. 597

ZUSAMMENFASSUNG ................................................................................... 603

CONTENTS .................................................................................................. 611

INHALTSVERZEICHNIS ................................................................................. 617

Zakończenie ...................................................................................... 551

Bibliografia ...................................................................................... 559

Summary ............................................................................................. 597

Zusammenfassung ............................................................................. 603

Contents ............................................................................................ 611

Inhaltsverzeichnis........................................................................... 617

• Titel: OSOBA I MEDIA. Personalistyczny paradygmat etyki mediów
• Autor: ks. Michał Drożdż
• ISBN: 978-83-8354-116-7, 9788383541167
• Veröffentlichungsdatum: 2024-11-05
• Format: E-book
• Artikelkennung: e_44mo
• Verleger: Wydawnictwo Biblos