Szczegóły ebooka

Konstelacja dyskursów i spektakle metafor. Teoria literatury a zwrot performatywny

Konstelacja dyskursów i spektakle metafor. Teoria literatury a zwrot performatywny

Jarosław Woźniak

Ebook

Konstelacja dyskursów i spektakle metafor podejmuje temat zwrotu performatywnego w teorii literatury. Monografia stanowi próbę odpowiedzi na pytanie o wpływ, jaki na literaturoznawstwo, szczególnie teorię literatury, miało wprowadzenie kategorii i pojęć zaczerpniętych ze słownika performatyki po rozpadzie wielkich projektów teoretycznych - w okresie zwrotów. Jest także refleksją nad możliwością tworzenia teorii literatury przez pryzmat performansu, a więc przede wszystkim wypracowania koncepcji dzieła literackiego opartego na systemie pojęciowym związanym z tym rodzajem sztuki. Książka oferuje świeże spojrzenie na sytuację nauk humanistycznych po rozpadzie wielkich paradygmatów i nowe ujęcie zwrotów, w tym zwrotu performatywnego jako dyskursu zorganizowanego wokół metafor epistemologicznych, takich jak performans, który z przedmiotu analizy staje się pojęciem analitycznym. Zawiera również pierwsze obszerne omówienie istniejących koncepcji literaturoznawczych odwołujących się do zwrotu performatywnego.

"[...] monografia Jarosława Woźniaka to zarówno kompendium wiedzy o zwrocie performatywnym, jak i ważny głos krytyczny, jeśli chodzi o dyskurs związany z tym zwrotem. Sprzyja wyższej świadomości dyskursu metodologicznego i większej precyzji w używaniu pojęć i metafor z badanego obszaru teorii, zwłaszcza występujących w tej roli wyrazów pokrewnych, takich jak performatyka, performans, performatywność, (zwrot) performatywny. Ta rzetelna i solidna praca z powodzeniem podsumowuje dotychczasowe zaistnienie i funkcjonowanie zjawiska tegoż zwrotu we współczesnej światowej i polskiej humanistyce".
Z recenzji prof. Marcina Czerwińskiego, Uniwersytet Wrocławski

"Rozprawa podejmuje szeroki, skomplikowany temat zwrotu performatywnego w teorii literatury i - co uważam za jej wartość podstawową - nie stawia sobie za zadanie udowodnienia z góry założonej tezy. Ustaleń dokonuje w trakcie obserwacji badanego materiału, działając na obszarze trudnym, poruszając się w gąszczu nierzadko sprzecznych sądów i ustaleń badaczy. Woźniak znakomicie panuje nad przywoływanym materiałem, obserwacje prowadzi, chciałoby się powiedzieć, z wnętrza teorii konstelacji, która umożliwia pisanie o dyskursach posługujących się pojęciami działającymi w trybie metafory. [...]
Konstelacja dyskursów i spektakle metafor. Teoria literatury a zwrot performatywny nie stanowi, jakby się z pozoru mogło wydawać, jedynie opisu zwrotu performatywnego w teorii literatury, ale podejmuje niezwykle ważne zagadnienie, które można by określić pytaniem: jaki wpływ na literaturoznawstwo miało wprowadzenie myślenia w kategoriach performatywnych?".
Z recenzji prof. Anny Krajewskiej, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu

Jarosław Woźniak - teoretyk literatury, doktor nauk humanistycznych, asystent w Zakładzie Edytorstwa w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Rozprawę doktorską poświęconą zwrotowi performatywnemu w teorii literatury, napisaną pod kierunkiem prof. Anny Gemry, obronił z wyróżnieniem w 2023 roku. W pracy naukowej podejmuje zagadnienia najnowszych tendencji w teorii i filozofii literatury, zwłaszcza performatywności, posthumanizmu, nowych materializmów i ekokrytyki, a także realizmu w literaturze przełomu XX i XXI wieku. Publikował między innymi w czasopismach "Praktyka Teoretyczna", "Przestrzenie Teorii", "Kultura i Literatura Popularna", "Wielogłos" i "Ecozon@. European Journal of Literature, Culture and Environment". Stypendysta Freie Universitat Berlin w ramach Research Alumni Program.

PODZIĘKOWANIA

 

PROLOG

 

AKT I

 

SCENA PIERWSZA

 

KONSTELACJA

 

1. Inflacja

 

2. „Zwrot” – pojęcie i metafora

 

3. Konstelacje

 

SCENA DRUGA

 

ZWROT PERFORMATYWNY

 

1. Korzenie zwrotu performatywnego

 

a) Antropologia

 

b) Lingwistyka

 

c) Teatr i performans

 

2. Główne pojęcia zwrotu performatywnego: performans i performatywność

 

a) Performans

 

b) Performatywność

 

INTERLUDIUM

 

AKT II

 

SCENA PIERWSZA

 

„KONSTELACJA RÓŻNYCH DYSKURSÓW”. ZWROT PERFORMATYWNY A TEORIA LITERATURY

 

1. Teoria i teatr

 

2. Realizacje

 

SCENA DRUGA

 

PERFORMANS JAKO METAFORA

 

SCENA TRZECIA

 

ONTOLOGIA PERFORMANSU A TEORIA LITERATURY

 

1. Ontologia performansu

 

2. Teoria literatury

 

SCENA CZWARTA

 

WYDARZENIE

 

SCENA PIĄTA

 

PERFORMATYCZNA KONSTELACJA (W) TEORII LITERATURY 253

 

1. Działanie i sprawczość

 

2. Doświadczenie

 

3. Ciało i somatyczność

 

4. Afekty i emocje

 

SCENA SZÓSTA

 

INTERAKCJA. PODMIOT CZYTAJĄCY I DZIEŁO W TOKU

 

EXODOS

 

Bibliografia (wybór)

 

Streszczenie

 

Summary

 

Indeks osób

  • Tytuł: Konstelacja dyskursów i spektakle metafor. Teoria literatury a zwrot performatywny
  • Autor: Jarosław Woźniak
  • ISBN: 978-83-242-6819-1, 9788324268191
  • Data wydania: 2025-02-13
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_4966
  • Wydawca: Wydawnictwo UNIVERSITAS