E-book details

Psyche

Psyche

Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Ebook
Psyche Psyche tajemna, smętna, zamyślona,  wyciąga ku mnie dziewicze ramiona  i twarz nade mną pochyliwszy białą,  duchowi memu każe rzucać ciało  i z własnych żądz mych i pragnień pogrzebu,  z mogiły szałów mych i namiętności  ku mistycznemu podnosi mię niebu,  jakbym już duchem odstawał od kości.    Młodości mojej purpury i łuny  w dym się zmieniają i w ciemne całuny...  Niejedno myśli wybujałe kwiecie  wiatr po rozłogach i topielach miecie...  Niejedna chęć ma, ach! niejedna prysła  jak bańka szklana, gdy na głaz upadnie;  niejedna gwiazda, nade mną rozbłysła,  w głuchych odmętach leży zgasła na dnie...    Ileż wiar moich i obłędów ile  we wspomnień żywej spoczywa mogile...  Wielkie kościoły, kędym klękał wprzódy,  kłamstw okazały się pełne i złudy...  Pustynia ruin wokoło się piętrzy,  strzaskanych kolumn leżą całe zwały —  posągi bogów o twarzy najświętszej  strącone z podstaw w proch poupadały.    Jak czynią ludzie, wielką trwogą zdjęci,  zło myśli chciałem pogrześć w niepamięci,  lecz ono było jako wąż pod liśćmi —  i nie wiedziałem w końcu, dokąd iść mi,  w jakiej się ukryć niedostępnej twierdzy  przed własnej myśli pościgiem zażartym? [...]

Kazimierz Przerwa-Tetmajer
Ur. 12 lutego 1865 w Ludźmierzu Zm. 18 stycznia 1940 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Na Skalnym Podhalu (1910), Legenda Tatr (1912); wiersze: Eviva l'arte; Hymn do Nirwany; Koniec wieku XIX; Prometeusz; Lubię, kiedy kobieta; Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej; Pieśń o Jaśku zbójniku; List Hanusi. Poeta, jeden z czołowych przedstawicieli polskiego modernizmu (Młodej Polski); spośród jego obfitej twórczości poetyckiej najistotniejsze dla historii literatury pozostają wiersze z drugiej (1894), trzeciej (1898) i czwartej (1900) serii Poezji, oddające ducha dziewiętnastowiecznego dekadentyzmu, pesymizmu egzystencjalnego, a także fascynacji myślą Schopenhauera i Nietzschego oraz mitologią i filozofią indyjską, które właściwe było pokoleniu Tetmajera, szczególnie młodopolskiej bohemie. Tetmajer zasłynął ponadto jako autor śmiałych erotyków, a także piewca górskiej przyrody Tatr i popularyzator folkloru podhalańskiego; pisał również dramaty (Zawisza Czarny, Rewolucja, Judasz), nowele i powieści (Ksiądz Piotr; Na Skalnym Podhalu; Legenda Tatr; Z wielkiego domu; Panna Mery). Był przyrodnim bratem Włodzimierza Tetmajera, stanowił prototyp postaci Poety z Wesela Wyspiańskiego. Jego ojciec, Adolf Tetmajer, brał udział w powstaniu listopadowym i styczniowym; matka, Julia Grabowska, należała do tzw. koła entuzjastek, literatek skupionych wokół Narcyzy Żmichowskiej. Podczas studiów na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (1884-1886) zaprzyjaźnił się z Lucjanem Rydlem, Stanisławem Estreicherem i Ferdynandem Hoesickiem. Zajmował się twórczością poetycką i pracą dziennikarską w "Kurierze Polskim" (współredaktor 1989--93), "Tygodniku Ilustrowanym", "Kurierze Warszawskim" i krakowskim "Czasie". Przez wiele lat pełnił funkcję sekretarza Adama Krasińskiego (wnuka Zygmunta, zajmującego się wydawaniem spuścizny autora Nie-Boskiej komedii) i w tej roli przebywał w Heidelbergu (1895). W czasie I wojny światowej był związany z legionami Piłsudskiego (redagował pismo "Praca Narodowa"); po wojnie wdał się w spór polsko-czechosłowacki o linię graniczną w Tatrach, był organizatorem Komitetu Obrony Spisza, Orawy i Podhala oraz prezesem Komitetu Obrony Kresów Południowych. W 1921 został prezesem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich, a w 1934 członkiem honorowym Polskiej Akademii Literatury. Drugą połowę życia poety naznaczyła choroba. Powikłania wywołane kiłą doprowadziły najpierw do zaburzeń psychicznych (które ujawniły się już podczas obchodów 25-lecia jego twórczości w 1912 r.), a w późniejszym czasie do utraty wzroku. Pod koniec życia Tetmajer egzystował dzięki ofiarności społecznej, umożliwiono mu mieszkanie w Hotelu Europejskim w Warszawie, skąd został eksmitowany w styczniu 1940 r. przez okupacyjne władze niemieckie. Zmarł w Szpitalu Dzieciątka Jezus z powodu nowotworu przysadki mózgowej oraz niewydolności krążenia. Jest pochowany na Cmentarzu Zasłużonych w Zakopanem; na warszawskich Powązkach znajduje się jego symboliczny grób. Przeczytaj artykuł o autorze w Wikipedii

Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.
  • Title: Psyche
  • Author: Kazimierz Przerwa-Tetmajer
  • ISBN: 978-83-285-3468-1, 9788328534681
  • Date of issue: 2014-03-12
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_a0kv
  • Publisher: Wolne Lektury