E-book details

Dziwna chwila

Dziwna chwila

Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Ebook
Dziw­na chwi­la Czas pły­nie... Ni­g­dy wię­cej nie przyj­dą ku so­bie --  ro­ze­szli się na za­wsze, na za­wsze roz­sta­li,  ży­ją, jak­by na in­nym każ­de ży­ło glo­bie -- --  czas pły­nie, czas, co z każ­dym dniem roz­dzie­la da­lej...    Stra­co­na chwi­la złu­dy... Już jak gro­bu pły­ta  po­wo­li mchem za­ra­sta i ple­śnią za­kwi­ta:  tak owa chwi­la w po­mrok wspo­mnie­nia się cho­wa  i z wol­na gi­nie z oczu, jak pły­ta gro­bo­wa.    Roz­sta­li się... Czy pa­trzą jesz­cze kie­dy w stro­nę  swo­jej daw­nej prze­szło­ści? Czy oczy, za­ćmio­ne  mi­mo­wol­nie mgłą ża­lu, zwra­ca­ją ku so­bie,  ży­jąc, jak­by na in­nym każ­de ży­ło glo­bie?...    Ob­cy są so­bie do dna...    Raz, w da­le­kich gó­rach,  gdy się wie­czór na zie­mię w ciem­nych zsu­wał chmu­rach,  wie­czór gór­ski je­sien­ny, po­sęp­ny i słot­ny:  na Anioł Pań­ski dzwon bił. Sie­dzia­łem sa­mot­ny,  pa­trząc w okno. Tak pu­sto mi by­ło, ja­ko­by  sa­me mnie oto­czy­ły mo­gi­ły i gro­by,  a du­sza mo­ja, na kształt ośle­płe­go pta­ka,  co, bi­jąc skrzy­dłem próż­no, nie chce sfru­nąć z krza­ka,  błą­ka­ła mi się w pier­si, smut­na i sa­mot­na  i ciem­na, ja­ko noc ta w mrocz­nych chmu­rach słot­na.  Na­gle po­czął dzwon dźwię­czeć... W tej pu­st­ce, w tym mro­ku,  na nie­skoń­czo­ne la­sów i tę­sk­not ot­chła­nie,  smut­ny, w prze­strzeń pły­ną­cy dzwon na Zwia­sto­wa­nie,  jak u nas tam da­le­ko, u gór mo­ich sto­ku. [...]

Kazimierz Przerwa-Tetmajer
Ur. 12 lutego 1865 w Ludźmierzu Zm. 18 stycznia 1940 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Na Skalnym Podhalu (1910), Legenda Tatr (1912); wiersze: Eviva l'arte; Hymn do Nirwany; Koniec wieku XIX; Prometeusz; Lubię, kiedy kobieta; Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej; Pieśń o Jaśku zbójniku; List Hanusi. Poeta, jeden z czołowych przedstawicieli polskiego modernizmu (Młodej Polski); spośród jego obfitej twórczości poetyckiej najistotniejsze dla historii literatury pozostają wiersze z drugiej (1894), trzeciej (1898) i czwartej (1900) serii Poezji, oddające ducha dziewiętnastowiecznego dekadentyzmu, pesymizmu egzystencjalnego, a także fascynacji myślą Schopenhauera i Nietzschego oraz mitologią i filozofią indyjską, które właściwe było pokoleniu Tetmajera, szczególnie młodopolskiej bohemie. Tetmajer zasłynął ponadto jako autor śmiałych erotyków, a także piewca górskiej przyrody Tatr i popularyzator folkloru podhalańskiego; pisał również dramaty (Zawisza Czarny, Rewolucja, Judasz), nowele i powieści (Ksiądz Piotr; Na Skalnym Podhalu; Legenda Tatr; Z wielkiego domu; Panna Mery). Był przyrodnim bratem Włodzimierza Tetmajera, stanowił prototyp postaci Poety z Wesela Wyspiańskiego. Jego ojciec, Adolf Tetmajer, brał udział w powstaniu listopadowym i styczniowym; matka, Julia Grabowska, należała do tzw. koła entuzjastek, literatek skupionych wokół Narcyzy Żmichowskiej. Podczas studiów na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (1884-1886) zaprzyjaźnił się z Lucjanem Rydlem, Stanisławem Estreicherem i Ferdynandem Hoesickiem. Zajmował się twórczością poetycką i pracą dziennikarską w "Kurierze Polskim" (współredaktor 1989--93), "Tygodniku Ilustrowanym", "Kurierze Warszawskim" i krakowskim "Czasie". Przez wiele lat pełnił funkcję sekretarza Adama Krasińskiego (wnuka Zygmunta, zajmującego się wydawaniem spuścizny autora Nie-Boskiej komedii) i w tej roli przebywał w Heidelbergu (1895). W czasie I wojny światowej był związany z legionami Piłsudskiego (redagował pismo "Praca Narodowa"); po wojnie wdał się w spór polsko-czechosłowacki o linię graniczną w Tatrach, był organizatorem Komitetu Obrony Spisza, Orawy i Podhala oraz prezesem Komitetu Obrony Kresów Południowych. W 1921 został prezesem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich, a w 1934 członkiem honorowym Polskiej Akademii Literatury. Drugą połowę życia poety naznaczyła choroba. Powikłania wywołane kiłą doprowadziły najpierw do zaburzeń psychicznych (które ujawniły się już podczas obchodów 25-lecia jego twórczości w 1912 r.), a w późniejszym czasie do utraty wzroku. Pod koniec życia Tetmajer egzystował dzięki ofiarności społecznej, umożliwiono mu mieszkanie w Hotelu Europejskim w Warszawie, skąd został eksmitowany w styczniu 1940 r. przez okupacyjne władze niemieckie. Zmarł w Szpitalu Dzieciątka Jezus z powodu nowotworu przysadki mózgowej oraz niewydolności krążenia. Jest pochowany na Cmentarzu Zasłużonych w Zakopanem; na warszawskich Powązkach znajduje się jego symboliczny grób. Przeczytaj artykuł o autorze w Wikipedii

Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.
  • Title: Dziwna chwila
  • Author: Kazimierz Przerwa-Tetmajer
  • ISBN: 978-83-285-5488-7, 9788328554887
  • Date of issue: 2015-06-30
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_a0y7
  • Publisher: Wolne Lektury