Grześ nie­pi­śmien­ny Roz­dział pierw­szy. Kto był Grześ i co umiał Oj­ciec Grze­sia nie był od te­go, że­by je­go chło­pak umiał czy­tać i pi­sać i miał naj­szczer­sze chę­ci po­sy­łać go do szko­ły; ale za­wsze się tak nie­szczę­śli­wie skła­da­ło, że ni­g­dy na to cza­su nie by­ło. Zi­my jed­na po dru­giej by­ły ta­kie cięż­kie, mroź­ne, z za­spa­mi śnież­ny­mi i za­dym­ka­mi, że Woj­cie­cho­wa -- mat­ka Grze­sia, nie mia­ła ser­ca na ta­ki czas gnać chłop­ca o pół mi­li bli­sko na po­cie­jow­skie grun­ta do szko­ły; a przy­szła wio­sna, to za­wdy chło­pak był po­trzeb­ny w do­mu: to gę­si przy­pil­no­wać na pa­stwi­sku, że­by w szko­dę nie po­szły, to po wód­kę do karcz­my, to ma­łą Pe­try­się po­ko­ły­sać, al­bo sta­rej Gier­tru­dzie po­ma­gać przy by­dle. W żni­wa jesz­cze bar­dziej był przy­dat­ny: gdy wszy­scy wy­szli w po­le do ro­bo­ty, to gdy­by nie on, nie by­ło­by przy kim zo­sta­wić cha­łu­py i ma­łej Pe­try­si. Za­graj i on by­li wte­dy je­dy­ny­mi stró­ża­mi; Za­graj od­pę­dzał dzia­dów i zło­dziei gło­śnem szcze­ka­niem, a Grześ nie­tyl­ko, że Pe­try­się ba­wił, huś­tał, uśpił śpie­wa­niem, ale i ga­łą­zek chru­stu na­ła­mał i ogień roz­nie­cił na ko­mi­nie i pil­no­wał, że­by się kot nie do­stał do garn­ków z mle­kiem i dro­bił za­cier­ki na niec­kach. [...]

Ur. 29 września 1837 w Krakowie Zm. 17 października 1901 w Krakowie Najważniejsze dzieła: komedie: Radcy pana radcy (1867), Grube ryby (1879), Sąsiedzi: Dom otwarty (1883), Sąsiedzi: Ciężkie czasy (1889), Sąsiedzi: Klub kawalerów (1890), powieści: Typy i sylwetki krakowskie (1881), Pan burmistrz z Pipidówki (1887), pieśń: Dla chleba (1874) Twórca komedii i powieści (pseudonim: Elpidon), związany z Krakowem; studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim matematykę, a następnie literaturę. Należał do grupy tzw. przedburzowców, pisarzy odrzucających romantyczną i mesjanistyczną retorykę zrywów narodowych, ale oczekujących przełomowej zmiany historycznej; większość z nich wzięło następnie udział w powstaniu styczniowym. Sam Bałucki nie walczył z bronią w ręku, ale działał w organizacjach spiskowych w Galicji i redagował wraz z Anczycem pismo "Kosynier"; aresztowany pod koniec 1863, spędził rok w więzieniu. Podobno tam poznał pewnego górala, którego los skłonił go do napisania popularnej pieśni Dla chleba (znanej jako pieśń ,,Góralu, czy ci nie żal" do muzyki Władysława Żeleńskiego). Debiutował utworami poetyckimi drukowanymi w prasie. W latach 60. Bałucki dołączył do grona pozytywistów, propagując w swych utworach bliskie im idee; był dowcipnym krytykiem stosunków społecznych w Galicji, szydził z mody na szlachetczyznę powszechnej wśród mieszczaństwa (m.in. w powieści Pan burmistrz z Pipidówki). Jako znakomity komediopisarz cieszył się wielką popularnością. U schyłku życia stał się obiektem ataków przedstawicieli Młodej Polski; toczył z nimi spór światopoglądowy na kartach swoich utworów, jednak szczególnie napastliwe recenzje Lucjana Rydla na łamach szacownego "Czasu" miały wpływ nie tylko na stan psychiczny, ale również na sytuację materialną. Ostatecznie bojkot przeprowadzili nawet aktorzy podczas premiery jednej z jego sztuk. Bałucki popełnił samobójstwo strzałem z rewolweru na krakowskich Błoniach; został pochowany na Cmentarzu Rakowickim.

Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.