Ri­chard Wag­ner in Bay­reuth 1 Da­mit ein Er­eig­nis Grö­ße ha­be, muss zwei­er­lei zu­sam­men­kom­men: der große Sinn de­rer, die es voll­brin­gen und der große Sinn de­rer, die es er­le­ben. An sich hat kein Er­eig­nis Grö­ße, und wenn schon gan­ze Stern­bil­der ver­schwin­den, Völ­ker zu­grun­de ge­hen, aus­ge­dehn­te Staa­ten ge­grün­det und Krie­ge mit un­ge­heu­ren Kräf­ten und Ver­lus­ten ge­führt wer­den: über vie­les der Art bläst der Hauch der Ge­schich­te hin­weg, als han­de­le es sich um Flo­cken. Es kommt aber auch vor, dass ein ge­wal­ti­ger Mensch einen Streich führt, der an ei­nem har­ten Ge­stein wir­kungs­los nie­der­sinkt; ein kur­z­er schar­fer Wi­der­hall, und al­les ist vor­bei. Die Ge­schich­te weiß auch von sol­chen gleich­sam ab­ge­stumpf­ten Er­eig­nis­sen bei­na­he nichts zu mel­den. So über­schleicht einen je­den, wel­cher ein Er­eig­nis her­an­kom­men sieht, die Sor­ge, ob die, wel­che es er­le­ben, sei­ner wür­dig sein wer­den. Auf die­ses Sich-Ent­spre­chen von Tat und Emp­fäng­lich­keit rech­net und zielt man im­mer, wenn man han­delt, im Kleins­ten wie im Größ­ten; und der, wel­cher ge­ben will, muss zu­se­hen, dass er die Neh­mer fin­det, die dem Sin­ne sei­ner Ga­be ge­nug­tun. Eben des­halb hat auch die ein­zel­ne Tat ei­nes selbst großen Men­schen kei­ne Grö­ße, wenn sie kurz, stumpf und un­frucht­bar ist; denn in dem Au­gen­bli­cke, wo er sie tat, muss ihm je­den­falls die tie­fe Ein­sicht ge­fehlt ha­ben, dass sie ge­ra­de jetzt not­wen­dig sei: er hat­te nicht scharf ge­nug ge­zielt, die Zeit nicht be­stimmt ge­nug er­kannt und ge­wählt: der Zu­fall war Herr über ihn ge­wor­den, wäh­rend groß sein und den Blick für die Not­wen­dig­keit ha­ben streng zu­sam­men­ge­hört. [...]

Ur. 15 października 1844 w Röcken Zm. 25 sierpnia 1900 w Weimarze Najważniejsze dzieła: Narodziny tragedii czyli hellenizm i pesymizm, Tako rzecze Zaratustra, Ludzkie, arcyludzkie, Poza dobrem i złem, Zmierzch bożyszcz, Antychryst, Ecce Homo, Wola mocy. Filozof, filolog klasyczny, pisarz. W latach szkolnych z zamiłowaniem oddawał się poznawaniu niemieckiej muzyki klasycznej od Bacha i Mozarta po Beethovena oraz poezji romantycznej (szczególnie wielkie wrażenie zrobiły na nim utwory nowo odkrytego Hölderlina). Studiował filologię klasyczną, teologię, historię Kościoła i historię na uniwersytecie w Bonn (1864-1865) i w Lipsku (od 1865). Jako filolog klasyczny zyskał wielkie uznanie, wśród jego pierwszych publikacji znalazły się m. in. komentarze do Arystotelesa; w 1869 roku został profesorem nadzwyczajnym w katedrze filologii klasycznej uniwersytetu w Bazylei. Początkowa popularność w środowisku uczelni przygasła po krytycznym przyjęciu koncepcji dionizyjskości i apollińskości wyłożonej w Narodzinach tragedii (1872). Jeszcze przed podjęciem pracy akademickiej Nietzsche odbył obowiązkową służbę wojskową. Wkrótce potem wymówił obywatelstwo pruskie i od 1869 roku pozostawał ?bezpaństwowcem?. Bardzo istotny wpływ na myśl Nietzschego miało zetknięcie się z filozofią Artura Schopenhauera oraz muzyką Ryszarda Wagnera, z którym blisko przyjaźnił się na początku lat 70 XIX wieku (później doszło do rozluźnienia stosunków ze względów światopoglądowych; komentarzem do istoty tego rozdźwięku jest napisana przez filozofa w 1888 r. rozprawa Nietzsche kontra Wagner). Charakterystyczne w stylu pisarskim Nietzschego jest pisanie aforyzmami (począwszy do dzieła Ludzkie, arcyludzkie z 1878 r.). Po części wynikało to z choroby, na którą cierpiał od lat młodzieńczych, a która objawiała się niezwykle silnymi, wielodniowymi atakami migreny, po części jednak był to świadomy wybór formy literackiej: ?Kto krwią i w przypowieściach pisze, nie chce, by go czytano, żąda, by się go na pamięć uczono? - pisał w najbardziej znanym ze swych tekstów, Tako rzecze Zaratustra (1883-1885). Choroba zmusiła go do zrezygnowania z pracy uniwersyteckiej w 1879 roku. Od tego czasu wiele podróżował, po Włoszech, Niemczech i Szwajcarii, gdzie przebywał najchętniej. Na przełomie 1888 i 1889 roku nasilenie choroby doprowadziło do obłędu; Nietzsche trafił na rok do kliniki psychiatrycznej, najpierw w Bazylei, a następnie w Jenie. W 1890 matka zabrała go w rodzinne strony, do Naumburga; ostatnie trzy lata życia spędził samotnie w Weimarze. Został pochowany w Röcken, obok swego ojca, pastora luterańskiego. Ostatnim dziełem Nietzschego jest autobiograficzna książka Ecce Homo (1888); pośmiertnie została wydana jeszcze z notatek Wola mocy.

Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.