Wybór pism estetycznych (Konstanty Regamey)

Konstanty Regamey

Pisma Konstantego Regameya stanowią istotny fragment obrazu polskiej estetyki muzycznej, szczególnie lat 30. XX wieku, i w znaczący sposób dopełniają dokonania estetyki akademickiej tego okresu zdominowanej przez teorie Romana Ingardena, Zofii Lissy i Stefanii Łobaczewskiej. Regamay oceniany był jako "polemista i szermierz myśli muzycznej otwierającej nowe perspektywy" i jako główny rzecznik "obozu muzycznego postępu", wnikliwie systematyzujący współczesne mu tendencje stylistyczne. Największą rolę w jego koncepcjach estetycznych odegrały dwie teorie: rozbudowany system filozoficzny Józefa Hoenego-Wrońskiego oraz estetyczna teoria "Czystej formy" Stanisława Ignacego Witkiewicza.  

Wybór pism estetycznych (Konstanty Troczyński)

Konstanty Troczyński

  Dorobek Troczyńskiego jest oryginalny i jego ostateczny kształt wynika (podobnie jak kształt dzieła sztuki w opracowanej przez niego teorii czynności artystycznych) ze świadomego wyboru, z aktu decyzji o porzuceniu starych szkół filologicznych, historycznych, genetycznych i psychologistycznych. Troczyński, jak można wnioskować na podstawie tekstów, uważnie śledził rozwój idei naukowych i filozoficznych z zakresu psychologii, socjologii, fenomenologii, teorii sztuki i metodologii. Dostrzegał potrzebę rewizji podstaw metodologicznych nauk humanistycznych. Jego myślenie o sztuce literackiej było konsekwencją wyboru szerokiego, interdyscyplinarnego modelu badań. Znał wielu twórców ówczesnego środowiska humanistycznego, wnikliwie analizował ich poglądy, ale wyjątkowo wcześnie jako zaledwie trzydziestoletni człowiek wyznaczył własne kierunki badań koncentrując się na teorii literatury i estetyce literackiej.

Wybór pism estetycznych (Stanisław Brzozowski)

Stanisław Brzozowski

Tadeusz Szkołut, Estetyka Stanisława Brzozowskiego WYBÓR PISM ESTETYCZNYCH STANISŁAWA BRZOZOWSKIEGO   1. KULTURA - SPOŁECZEŃSTWO - HISTORIA [Rzeczywistość kultury w perspektywie „filozofii krytycznej"} Nasz „ja" i historia Kultura i życie [Od kultury „cząstkowej" do kultury „całkowitej"]   2. MŁODZIEŃCZE PRACE KRYTYCZNE: W WALCE O NOWĄ SZTUKĘ DLA NOWEGO SPOŁECZEŃSTWA My młodzi Tu l'as soulu, Georges Danin...[Anachroniczność pisarstwa Sienkiewicza] (fragment) Henryk Sienkiewicz i jego stanowisko w literaturze współczesnej (fragmenty) Współczesne kierunki w literaturze współczesnej (fragment) Maurycy  Maeterlinck. Z powodu wystawienia Monny Vanny w Warszawie [Immoralistką jest w istocie swej twórczość"] (fragment) Sztuka i społeczeństwo [Sztuka - „korektyw życia społecznego"] (fragmenty) Teatr współczesny i jego dążności rozwojowe [Znaczenie teatru w kulturze] (fragmenty) O nowej sztuce [Zadania sztuki w perspektywie „indywidualizmu bezwzględnego"] (fragmenty) Miriam [Sztuka jako „wielka antycypacja"](fragmenty)   3. „WSPÓŁCZESNA KRYTYKA LITERACKA W POLSCE" [FILOZOFICZNO-ESTETYCZNE PRZESŁANKI I KONKLUZJE KRYTYKI LITERACKIEJ] Sprawdziany i metody krytyki Subiektywizm i obiektywizm Sztuka i krytyka Drogi krytyki, jej typy i odmiany Zadania krytyki wobec literatury istniejącej i tej, która powstaje (fragment) Mitologia estetyczna: - Miriam [Zmistyfikowana świadomość estetyczna] Kilka słów z teorii powieści [Forma epicka a forma dramatyczna]   4. TRAGIZM W ŻYCIU I JEGO RÓŻNORAKIE MANIFESTACJE W SZTUCE [Teatr jako „samopoznanie ludzkości"] (fragmenty) [Istota tragedii] (fragment) Stanisław Przybyszewski [Jako wyraziciel dehumanizacji życia nowoczesnego] Styl Ibsena [„Żal po tragedii] Dzieje grzechu Stefana Żeromskiego [Odpowiedzialność człowieka za swe życie jako tragiczna zdobycz nowoczesności] (fragment) [Tragiczna zguba pięknego człowieka] ( fragment) [Rzeźba jako wyraz tragicznej wolności człowieka nowoczesnego] (fragment)   5. HUMOR I PRAWO [HUMOR JAKO ZASADA LITERATURY ANGIELSKIEJ] Humor i prawo [Humor jako zasada literatury angielskiej] (fragment)   6. „PAMIĘTNIK" [ FRAGMENTY ESTETYCZNE] [Poezja i „zmysł historyczny"] [Poezja jako „twórcza autodefinicja człowieka"] [Krytyka literacka - analiza żywej tradycji] [Styl epoki i jego ekspresja w literaturze] [Słowo - jedyna rzeczywistość człowieka  - nie istniej poza historią] [Estetyczne usprawiedliwienie artyzmu"] [Styl - kultura uwewnętrzniona przez jednostkę] [Etyczność wpisana w strukturę ludzkiego świata społeczno-historycznego]   7. AFORYZM O KRYTYKU, TWÓRCY I KULTURZE ARTYSTYCZNEJ Aforyzm o krytyku, twórcy i kulturze artystycznej [wybór]   Bibliografia

Wybór pism estetycznych (Stanisław Witkiewicz)

Stanisław Witkiewicz

"W tytułach prac Witkiewicza uderza to, że nie pojawia się w nich termin "estetyka", natomiast wielokrotnie pojawia się termin "krytyka". Witkiewicz nie pozostawia czytelnikowi wątpliwości - uważa się za krytyka, jednakże krytyka w szerokim, a nie w wąskim rozumieniu. "Krytyka sztuki w obszerniejszym rozumieniu - czytamy w Malarstwie i krytyce u nas - jest jej teorią - filozofią". Jej zadaniem jest tworzenie naukowych narzędzi wyjaśniania sztuki i przez to dostarczanie krytyce w wąskim rozumieniu, czyli nastawionej na ocenę analizie dzieł sztuki, obiektywnych kryteriów oceny. Witkiewiczowskie pojęcie krytyki w szerszym znaczeniu bliskie jest więc dzisiejszemu rozumieniu pojęcia estetyki. Będąc krytykiem "w obszerniejszym rozumieniu", był więc zarazem estetykiem." - Józef Tarnowski

Wybór pism estetycznych (Stefan Szuman)

Stefan Szuman

Maria Kielar-Turska, Stefan Szuman - artysta i uczony WYBÓR PISM ESTETYCZNYCH STEFANA SZUMANA 1 SZTUKA DZIECKA Psychologia twórczości rysunkowej dziecka Analiza i ocena rysunków dzieci Rozwój kolorystyki w sztuce dziecka 2 ANALIZA DZIEŁA SZTUKI I JEGO ODBIORU O artystach i ich twórczości Pojęcie dawki estetycznej Budowa utworów artystycznych Wpływ bajki na psychikę dziecka O kunszcie i istocie poezji lirycznej O słuchaniu i przeżywaniu muzyki Pogoda, humor i dowcip Mozarta (na tle jego listów) O „świecie" obrazu zamkniętym w jego ramach  Styl groteskowy w teatrze lalek   Pojęcie dyletantyzmu i jego rodzaje Sztuka samorodna a sztuka dyletancka

Wybór pism estetycznych (Zofia Lissa)

Zofia Lissa

"W bogatym dorobku muzykologicznym Zofii Lissy (ur. 19 X 1908 we Lwowie, zm. 26 III 1980 w Warszawie) pierwszoplanowe miejsce zajmują publikacje z zakresu estetyki muzycznej. Miały one w pełnym tego słowa znaczeniu charakter pionierski, bowiem otwarły na polskim gruncie nieznane przedtem perspektywy myślenia o muzyce, wnosząc zarazem znaczny wkład do światowej estetyki muzycznej. Dowodem są nie tylko liczne tłumaczenia prac tej uczonej na języki obce, ale też przyznana jej w roku 1979 - na rok przed śmiercią - prestiżowa nagroda Międzynarodowej Rady Muzycznej (International Music Council)" - Zbigniew Skowron                    

Wybrane diatryby i Encheiridion. Stoicka sztuka życia

Epictetus (Epiktet)

Najpierw naucz się znaczenia tego, co chcesz powiedzieć, a dopiero potem mów Epiktet O życiu Epikteta wiemy stosunkowo niewiele. Wszystkie dzieła opatrzone imieniem tego greckiego filozofa zostały spisane przez jednego z jego uczniów, Flawiusza Arriana. Epiktet przyjął sokratejski sposób nauczania - dyskutował, spierał się i przemawiał do słuchaczy, którym starał się przekazać swoje przemyślenia o naturze człowieka, wolności i szczęściu. Jego nauki, mówiące o tym, że od zrozumienia tych kwestii zależy osobiste szczęście i spełnienie człowieka, czyli eudajmonia, wydają się dziś szczególnie aktualne i potrzebne. Nadeszły czasy ciągłych wyzwań i rozbudzania nierealistycznych pragnień, które nie mają szans na spełnienie mimo podejmowania najwyższych wysiłków. Równocześnie rzeczy ważne, fundamentalne dla człowieczeństwa, zdają się umykać uwadze wielu ludzi. Diatryby oraz podręcznik Encheiridion powstały, aby ułatwić czytelnikom zrozumienie prawdziwego znaczenia przyjemności, obowiązków i cnót, jakimi powinni się kierować. Wybitny myśliciel podkreśla, że filozofia ma moc nadawania życiu sensu i wzbudzania odczucia szczęścia. Istnieją rzeczy zależne od człowieka i niezależne od niego, a niepowodzenia, których doznaje on nie ze swojej winy, nie powinny wywoływać żalu. Ta niewielka książeczka, przygotowana na podstawie przekładu wybitnego znawcy kultury klasycznej George'a Longa, wymaga od czytelnika uważności. Konieczne jest zgłębienie słów Epikteta i zastanowienie się nad niektórymi kwestiami. Jest to jednak dzieło, które powinien przestudiować i przemyśleć każdy, kto chce uporządkować swoje życie i nadać znaczenie sprawom w nim najważniejszym. Jest tylko jedna droga do szczęścia ? przestać się martwić rzeczami, na które nie masz wpływu Epiktet Nic tak nie zadziwia ludzi, jak zdrowy rozsądek i proste działanie Epiktet

Wyjątkowa planeta. Dlaczego nasze położenie w Kosmosie umożliwia odkrycia naukowe

Guillermo Gonzalez, Jay W. Richards

Autorami książki Wyjątkowa planeta. Dlaczego nasze położenie w Kosmosie umożliwia odkrycia naukowe są amerykański astronom Guillermo Gonzalez i amerykański filozof Jay W. Richards. Pierwsze, anglojęzyczne wydanie ukazało się w 2004 roku nakładem wydawnictwa Regnery Publishing. Amerykański astronom Carl Sagan pisał, że Ziemia jest niczym niewyróżniającą się "małą błękitną kropką". Pogląd Sagana jest zgodny z zasadą kopernikańską, według której życie we Wszechświecie jest zjawiskiem powszechnym. Autorzy Wyjątkowej planety przedstawią argumenty przemawiające za stanowiskiem przeciwnym. Utrzymują, że inteligentne życie to coś niezwykłego i dlatego Ziemia jest uważana przez nich za planetę wyjątkową. Gonzalez i Richards przedstawiają pozytywny argument na rzecz teorii inteligentnego projektu i twierdzą, że wykryta przez nich korelacja "zamieszkiwalności z mierzalnością" nie mogła być efektem przypadku. Podkreśla się w tym ujęciu, że pojawienie się istot inteligentnych jest zjawiskiem niezwykle złożonym, które wymaga zaistnienia wielu dogodnych warunków. Warunek "zamieszkiwalności" łączą oni z "mierzalnością", zatem z poglądem, że te same warunki, które umożliwiają pojawienie się inteligentnego życia, stanowią zarazem szczególną możliwość naukowego badania Wszechświata, co prowadzi do wniosku, że nasze miejsce w świecie nie może być dziełem przypadku. Autorzy podają różne przykłady wykrytych korelacji. Piszą między innymi o doskonale zestrojonym układzie Ziemia-Księżyc-Słońce. Masa Księżyca stabilizuje kąt nachylenia Ziemi, zbyt duże lub za małe nachylenie osiowe byłoby niekorzystne dla życia. Ponadto odległość Księżyca od Ziemi pozwala zaobserwować zaćmienia całkowite, a te - jak podkreślają Gonzalez i Richards - umożliwiają rozwój nauki (np. słynny eksperyment Eddingtona z 1919 roku). Argumenty zawarte w książce Wyjątkowa planeta dotyczą różnych dziedzin nauki, m.in. kosmologii, astronomii, fizyki, chemii i geologii. Praca ta zawiera również dużo treści filozoficznych, dlatego jej lektura z pewnością może zainteresować nie tylko przedstawicieli nauk przyrodniczych, ale także humanistów. Opinie o książce: W książce napisanej z ogromnym rozmachem i śmiałością Guillermo Gonzalez i Jay W. Richards w klarowny sposób przedstawiają argumenty za tym, że stary frazes, zgodnie z którym wszędzie jest dobrze, ale w domu najlepiej, jest nad wyraz prawdziwy w odniesieniu do Ziemi. Twierdzą ponadto, że Ziemia jest najodpowiedniejszym miejscem do powstania metody naukowej. Gonzalez i Richards rzucili rękawicę. Niech rozpocznie się debata. Ta sprawa dotyczy nas wszystkich. - Simon Conway Morris, autor książki Life's Solution: Inevitable Humans in a Lonely Universe O autorach: Guillermo Gonzalez Amerykański astronom i zwolennik zasady antropicznej. Urodził się 1963 roku w Hawanie (stolica Kuby). W 1987 roku uzyskał stopień licencjata z fizyki i astronomii na University of Arizona. Sześć lat później napisał doktorat z astronomii na University of Washington. Odbył też staż podoktorski na University of Texas. Już w czasie studiów Gonzalez zastanawiał się nad możliwości istnienia inteligentnego życia w Kosmosie. W 2000 roku był jednym z prelegentów na konferencji naukowej zorganizowanej przez Yale University, w czasie której przedstawił tezę, którą później rozwinął na stronach książki The Privileged Planet: How Our Place in the Cosmos is Designed for Discovery [Wyjątkowa planeta. Dlaczego nasze położenie w Kosmosie umożliwia odkrycia naukowe]. Pracę napisał wspólnie z Jayem W. Richardsem. Autorzy krytykują w niej zasadę kopernikańską i twierdzą, że pojawienie się istot inteligentnych wymaga spełniania wielu określonych warunków, dlatego pogląd o powszechności życia we Wszechświecie jest niewłaściwy. Zarys tej idei pojawił się wcześniej na w książce Rare Earth: Why Complex Life is Uncommon in the Universe [Nietypowa Ziemia. Dlaczego złożone życie nie jest powszechne we Wszechświecie], a także w pracy Michaela Dentona Nature's Destiny: How the Laws of Biology Reveal Purpose in the Universe [Przeznaczenie natury. Jak prawa biologii ukazują celowość Wszechświata]. Gonzalez jest także współautorem artykułu The Galactic Habitable Zone: Galactic Chemical Evolution [Galaktyczna strefa zamieszkiwania. Galaktyczna ewolucja chemiczna], w którym po raz pierwszy pojawił się termin "galaktyczna strefa zamieszkiwalna" [ang. galactic habitable zone]. Do 2008 roku Gonzalez pracował na wydziale fizyki i astronomii Iowa State University. W tym czasie dołączył do zespołu opracowującego drugie wydanie podręcznika akademickiego o astronomii Observational Astronomy [Astronomia obserwacyjna], który ukazał się nakładem wydawnictwa Cambridge University Press w 2006 roku. W kolejnych latach prowadził zajęcia w Grove City College w Pensylwanii, a obecnie wykłada astronomię na Ball State University. Jay W. Richards Amerykański filozof i autor książek, w których poruszał kwestie polityczne, ekonomiczne czy społeczne.Urodził się w roku 1967 w Amarillo. Studiował na Southwestern University w Georgetown, gdzie uzyskał stopień licencjata. Jego zainteresowania dotyczyły głównie politologii i religii. Naukę kontynuował na Calvin Theological Seminary w Grand Rapids i Union Theological Seminary w Richmond, gdzie odpowiednio otrzymał stopnie magistra teologii i master of divinity (brak polskiego odpowiednika). Richards obronił również doktoraty z filozofii i teologii, które uzyskał z wyróżnieniem w Princeton Theological Seminary. Po studiach pracował na Biola University, gdzie prowadził zajęcia z apologetyki, a także na Acton Institute for the Study of Religion and Liberty i Catholic University of America. Richards jest autorem wielu książek i artykułów, w których poruszał kwestie polityczne, ekonomiczne czy społeczne. Napisał m.in. książkę Money, Greed, and God: Why Capitalism Is the Solution and Not the Problem [Pieniądze, chciwość i Bóg. Dlaczego kapitalizm nie tworzy problemów, ale je rozwiązuje], za którą otrzymał Templeton Enterprise Award - nagrodę przyznawaną przez Fundację Templetona w wysokości 50 tys. dol. Jego artykuły były publikowane na łamach "The Harvard Business Review", "Wall Street Journal", "Washington Post", "Forbes", "Washington Times", "The Philadelphia Inquirer" czy "The American Spectator". W połowie lat 90. Richards został zwolennikiem teorii inteligentnego projektu. W 2004 roku ukazała się książka, którą napisał wspólnie z Guillermo Gonzalezem The Privileged Planet: How Our Place in the Cosmos is Designed for Discovery [Wyjątkowa planeta. Dlaczego nasze położenie w Kosmosie umożliwia odkrycia naukowe]. Autorzy krytykują w niej zasadę kopernikańską i twierdzą, że pojawienie się istot inteligentnych wymaga spełniania wielu określonych warunków, dlatego pogląd o powszechności życia we Wszechświecie jest niewłaściwy. Richards był także jedną ze stron podczas debaty Atheism vs. Theism and The Scientific Evidence of Intelligent Design [Ateizm vs. teizm. Naukowe świadectwa na rzecz teorii inteligentnego projektu], która odbyła się w styczniu 2008 roku na Stanford University. Jego adwersarzem był wówczas nieżyjący już zwolennik ewolucjonizmu i przedstawiciel tzw. nowego ateizmu - Christopher Hitchens. Richards jest także redaktorem nagrodzonej pracy zbiorowej God and Evolution: Protestants, Catholics, and Jews Explore Darwin's Challenge to Faith [Bóg i ewolucjonizm. Konsekwencje światopoglądowe teorii Darwina z perspektywy protestantów, katolików i żydów], do której napisał wstęp i zakończenie. Obecnie wraz z rodziną mieszka w Waszyngtonie. Seria Inteligentny Projekt to pierwsza tak ambitna i bogata propozycja na polskim rynku wydawniczym, w ramach której ukazują się książki dotyczące teorii inteligentnego projektu - Intelligent Design (ID). Autorzy zastanawiają się: czy różnorodność życia na Ziemi może być wyjaśniona wyłącznie przez procesy czysto przyrodnicze? Czy złożone struktury biologiczne mogły powstać drogą przypadku i konieczności, bez udziału inteligencji? Czy Ziemia jest tylko jedną z wielu niczym niewyróżniających się planet? Teoria inteligentnego projektu jest ogólną teorią rozpoznawania projektu i ma szerokie zastosowanie w takich dziedzinach nauki, jak kryminalistyka, historia, kryptografia, astronomia i inżynieria. Seria Inteligentny Projekt pokazuje, że koncepcja ID powinna być stosowana również w zagadnieniach pochodzenia i rozwoju różnych form życia, a także w próbie zrozumienia nas samych."