Mitologia ludów tureckich

Małgorzata Łabęcka-Koecherowa

Celem autorki jest dotarcie do najstarszych warstw tureckich wierzeń, mitów i obrzędów zawartych w eposach i legendach. Znajdziemy więc w książce obszerne fragmenty hymnów szamańskich i innych dokumentów literackich, opisujących życie ludów tureckich, zamieszkujących tereny południowej Syberii. Oryginalne teksty uzupełnione fachowym komentarzem sprawiają, że książka Małgorzaty Łabędzkiej-Koecherowej jest lekturą cenną nie tylko dla orientalistów i etnologów ale i dla religioznawców, antropologów kultury, historyków i badaczy literatury ludowej oraz dla wszystkich zainteresowanych kształtującym się od nowa światem ludów środkowej Azji.

Na tropie tajemnic dzieł sztuki

Przemysław Barszcz, Joanna Łenyk-Barszcz

Piąty tom bestsellerowej serii omawiającej ukryte kody w dziełach arcymistrzów malarstwa i rzeźby. Rembrandt Dziewczyna w ramie obrazu. Uwaga, ona ucieka! Fascynujące malarstwo iluzjonistyczne. Malczewski Śmierć Ellenai. Malowana wersja poematu Słowackiego Anhelli Cranach Madonna pod jodłami. Najświętsza Panienka i systematyka drzew leśnych Velásquez Panny dworskie. Kto tu jest malarzem, a kto modelem? No i kto odbija się w lustrze? Gierymski Żydówka z cytrynami. Dwa równoległe wymiary dziewiętnastowiecznej Warszawy. Reynolds Portret Mai. Dowiemy się z niego więcej o nas samych niż o tym przybyszu z wysp Pacyfiku. Gentileschi Judyta i Holofernes. Artystyczna zemsta po latach Portrety fajumskie. Selfie na powitanie wieczności. Copley Watson i rekin. Ta dramatyczna historia wydarzyła się naprawdę! Zabieramy cię w porywającą podróż tropami błysków geniuszu. Czytelnicy znajdą tu wszystko na co czekają; tajemnicę, tło historyczne i znaczeniowe tropy pozostawione przez artystów oraz zaskakujące konkluzje autorów książki, niestrudzonych detektywów historii.

"Narracje o Zagładzie" 2016, nr 2: Topika Zagłady

red. Marta Tomczok (Cuber), red. Paweł Wolski

Redaktor naczelna Marta Tomczok, redaktor numeru Paweł Wolski   W bieżącym numerze prezentujemy cykl artykułów, które rozwijają projekt topiki Zagłady, autorstwa: Jagody Budzik, Sławomira Buryły, Justyny Kowalskiej-Leder, Katarzyny Kuczyńskiej-Koschany, Marty Tomczok i Pawła Wolskiego. Autorzy zastanawiają się nad teorią i nowoczesnością toposu, pokazują topikę Zagłady jako narzędzie nadające się do subtelnej analizy zarówno literatury dokumentu osobistego, jak i popkultury, wskazują także na zwiększanie się liczby toposów w ostatnich latach oraz ich zróżnicowane występowanie (nie tylko w literaturze polskiej, ale też na przykład hebrajskiej). Postulują również przygotowanie słownika topiki i podpowiadają, jak mogłoby wyglądać przykładowe hasło. Ponadto jako pierwsi w Polsce publikujemy tłumaczenie tekstu znanej za granicą psychoanalityczki Brachy L. Ettinger, potomkini polskich ocalonych (Transcryptum: Memory Tracing In/For/With the Other; komentarz – Anna Kisiel). Czytelnik nowych „Narracji…” znajdzie w nich też szkice weryfikujące lub zmieniające wiedzę na tematów związków z Zagładą Medalionów Zofii Nałkowskiej (Arkadiusz Morawiec) i Pamiętnika znalezionego w wannie Stanisława Lema (Agnieszka Gajewska), a także ważny artykuł Anity Jarzyny, objaśniający coraz bardziej dziś popularną literaturę dla dzieci i młodzieży poświęconą Holokaustowi oraz miejsce w niej zwierząt.

Nexus. Krótka historia informacji

Yuval Noah Harari

Yuval Noah Harari o ludzkiej podróży od epoki kamienia do ery informacji i o wyborach, których musimy dokonać, by przetrwać.   W swej nowej książce Harari zachęca nas do zastanowienia się, w jaki sposób przepływ informacji stworzył nasz świat. I dlaczego obecnie mu zagraża. Przez ostatnie sto tysięcy lat my, homo sapiens, osiągnęliśmy ogromną moc. Ale pomimo wszystkich tych odkryć, wynalazków i podbojów dziś tkwimy w głębokim kryzysie, który zagraża istnieniu naszego gatunku. Świat stoi na skraju zapaści ekologicznej. Rosną napięcia polityczne. Mnoży się dezinformacja. Pędzimy w erę sztucznej inteligencji obcej sieci informacyjnej, która grozi nam unicestwieniem. Dlaczego chociaż tak wiele osiągnęliśmy, działamy aż tak destrukcyjnie? Przeżywamy najgłębszą rewolucję informacyjną w historii ludzkości, ale nie możemy jej zrozumieć, jeśli nie zrozumiemy tego, co było wcześniej mówi Yuval Noah Harari. Historia, ostatecznie, nie jest badaniem przeszłości jest badaniem zmian. Uczy nas, co się zmienia, a co pozostaje takie samo. Moim celem jest pokazanie, że podejmując świadome wybory, nadal możemy zapobiec najgorszym skutkom. Bo jeśli nie możemy zmienić przyszłości, to po co tracić czas na jej omawianie? Harari proponuje, aby zanalizować, w jaki sposób systemy takie jak Cesarstwo Rzymskie, Kościół katolicki czy partia bolszewicka posługiwały się informacją, aby osiągnąć swoje cele. Dobre i złe. Odnosi się także do pilnych wyborów, przed którymi stoimy, ponieważ inteligencja nieludzka zagraża naszemu istnieniu.    

Nic się nie działo. Historia życia mojej babki

Tomasz S. Markiewka

To babka wprowadziła mnie w świat opowieści. Gdy brakło jej innych historii, którymi mogła pobudzać moją wyobraźnię, zaczynała mówić o czasach swojego dzieciństwa spędzonego w górskiej wiosce. Rzeczy fantastyczne, jak zjawy bez głów, mieszały się tam z przyziemnymi: pierwsza podróż pociągiem, sklecanie obłącków z bibuły, pasanie krów, wyjazd za pracą. Jak to zwykle bywa, dopiero gdy dorosłem i na dobre opuściłem swoje środowisko, czyli polską wieś, zrozumiałem, że z niego wyrastam. Zacząłem widzieć opowieści babki nie jako zbiór anegdot przyprawionych szczyptą nadprzyrodzoności, ale jako historię trochę innej Polski niż ta, której uczyłem się z podręczników. Albo może tej samej ale widzianej z odmiennej perspektywy. Postanowiłem wrócić do tych opowieści: usłyszeć je na nowo i poznać ciąg dalszy. Zrozumieć własną przeszłość. Autor

Niemcy. Zbiorowa pamięć narodu

Neil MacGregor

Jedyne w swoim rodzaju spojrzenie na dzisiejsze Niemcy Od 140 lat Niemcy są główną potęgą na kontynencie europejskim. Ćwierć wieku temu powstało jednak nowe państwo niemieckie. Na ile zatem tak naprawdę jesteśmy w stanie je zrozumieć i jak ich obywatele postrzegają dziś samych siebie? Neil MacGregor twierdzi, że w przypadku Niemiec (w przeciwieństwie do pozostałych europejskich państw) nie sposób stworzyć jednej spójnej i wspólnej wersji narodowej historii, gdyż tym w kraju uwarunkowania zarówno historyczne, jak i geograficzne były zawsze zmienne i niestabilne. Przez większą część połowy tysiąclecia, o którym traktuje niniejsza książka, Niemcy składały się z wielu odrębnych bytów politycznych, mających własną historię. Wszelkie zaś bezpieczne i wygodne wersje wspólnych dziejów swego narodu, jakie Niemcy mogli sobie opowiadać przed rokiem 1914, przepadły na dobre w wyniku wydarzeń z następnych trzydziestu lat. Choć nieodłączną cechą niemieckiej historii może istotnie być pewna fragmentaryczność, to zarazem pojawia się w niej dosyć sporo wspólnych dla większości Niemców wspomnień, odczuć i doświadczeń; niniejsza książka zaś stawia sobie za cel bliższe zbadanie niektórych spośród nich. Poczynając od wynalezienia druku przez Gutenberga w XV wieku, MacGregor wybiera takie przedmioty i idee, miejsca czy postaci, które wciąż budzą żywy oddźwięk jak drezdeńska porcelana i fragmenty ruin tegoż miasta, projekty Bauhausu i niemieckie kiełbaski, korona Karola Wielkiego i bramy obozu w Buchenwaldzie aby pokazać nam co nieco z ich zbiorowej pamięci i wyobraźni. Nikt dotąd nie napisał podobnej książki na temat Niemiec.

O mułach i ludziach. Dzieciństwo w Georgii

Harry Crews

Georgia lat trzydziestych i czterdziestych, której prowincjonalna codzienność niewiele różni się od tej w XIX wieku. Brak bieżącej wody, lekarstw, powszechna bieda, często głód pomimo wykańczającej pracy na tytoniowych polach. Szczególna farmerska obyczajowość, miejscowe wierzenia i zabobony. I wszechobecna przemoc, która naznacza życie każdej rodziny. Crews jako dziecko dwukrotnie znalazł się na granicy życia i śmierci. Doświadczenia te odmieniły go na zawsze, być może sprawiły, że został pisarzem. Zawsze zdawał sobie sprawę, jak wielu jego rówieśników z okolic nie miało tyle szczęścia, by dożyć dorosłości. Tym, którzy przeżyli, przygląda się wnikliwie. Bezkompromisowo opisuje surowe warunki dorastania na głębokiej prowincji, pieczołowicie odtwarza surowe okruchy piękna radość na widok ciężarówek z darmową żywnością, obietnice lepszego świata ożywiane katalogami domów towarowych. W każdym bohaterze odnajduje ślady dobroci, docenia gesty wzajemnego wsparcia, o jakie w tych okolicznościach nie było łatwo. Jego książka to ballada o ludziach niepotrzebnych i odrzuconych, którzy robili, co musieli, żeby przetrwać. Crews to wyjątkowy gawędziarz z Południa. Łatwo jest gardzić biedotą. O mułach i ludziach sprawia, że staje się to trudniejsze. Nadaje tym ludziom, zdającym się należeć do innego stulecia, niemal heroiczną postać. O mułach i ludziach to nie rzecz o Ameryce zapomnianej, tylko o tej części Ameryki, którą tak naprawdę odsłania się z rzadka, właśnie w książkach takich jak ta. New York Times Book Review O mułach i ludziach to najlepsze wprowadzenie do dorobku Crewsa w znacznym stopniu objaśnia, skąd brała się jego podlana krwią proza. Te wspomnienia stoją jedną nogą w innym świecie, w dziwacznej Ameryce czasów wielkiego kryzysu. Crews z uczuciem i merytorycznie opisuje mnóstwo tematów, od pracy na roli do roboty w fabryce [], od jedzenia po seks. To książka dla wszystkich żwawa, szczera, skonstruowana tak, jakby miała przetrwać wieki. Podobnie jak jej autor jest krzepka i z gruntu amerykańska. Dwight Garner, New York Times Crews znajduje wyjątkowy głos, umie z dojrzałą refleksją pisarską oddać świat i światopogląd pięciolatka, który pewnego dnia zapada na chorobę Heinego-Medina, a później zostaje poparzony podczas świniobicia. Richard Gilbert Wielkim darem Crewsa jest zdolność pokazania nam, jak totalne przekleństwo na nas ciąży i jak totalnie piękni jesteśmy. Crews puszcza z dymem łatwe sposoby na ogląd nas samych, do których lubimy się uciekać, i zostawia po sobie coś lepszego, coś przetopionego w oczyszczającym ogniu. New York Newsday

Oblicza leninizmu

Konrad Ruzik

U schyłku Wielkiej Wojny zdawano sobie sprawę, że powojenny świat będzie wyglądał zupełnie inaczej. W osłabionej Rosji wzniecono wówczas iskrę rewolucji, która trafiła na podatny grunt społecznego niezadowolenia. Komunizm w praktyce nie miał wiele wspólnego z rzeczywistymi dążeniami robotników. Nie okazał się wybawieniem od bolączek dotykających ubogie społeczeństwo. Konrad Ruzik zabiera czytelników w centrum rosyjskich wydarzeń, gdzie nieudolne rządy despotycznych monarchów zmieniły się w tyranię bezwzględnie zwalczającą przeciwników politycznych – tych prawdziwych oraz tych wydumanych. Rosja spłynęła krwią milionów ludzi. W jaki sposób demokratyczne tendencje w imperium carów przerodziły się w systematyczne ludobójstwo kierowane przez bolszewików? Czemu służyła walka z prawosławiem, do którego mieszkańcy Wschodu byli przywiązani od pokoleń? I dlaczego Nowa Polityka Ekonomiczna miała jedynie tymczasowy charakter? „Oblicza leninizmu” to opowieść o niszczeniu dawnego porządku pod płaszczykiem obietnicy budowy świata opartego na sprawiedliwości. Obietnicy, która nigdy nie miała zostać spełniona... Konrad Ruzik (ur. 1988) – absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Interesuje się historią Polski oraz historią powszechną wieków XIX i XX. Miłośnik twórczości Williama Szekspira, poezji śpiewanej oraz filmów historycznych.