Notatki starego aktora. Przewodnik po teatrze warszawskim XIX wieku

Władysław Krogulski

Władysław Krogulski pracował na scenie warszawskiej przez ponad sześćdziesiąt lat (1863-1930). Nie był gwiazdą. Był skromnym aktorem, występującym w małych rolach i kompozytorem teatralnych melodii. Przez całe życie gromadził materiały i źródła do dziejów sceny narodowej. Był także kolekcjonerem anegdot aktorskich i mistrzowskim podglądaczem sztuki scenicznej. Jego zapiski, świadectwo żywej tradycji teatralnej, tworzą niezwykle barwny przewodnik po teatrze warszawskim XIX wieku. Notatki starego aktora po blisko stu latach doczekały się publikacji. Fascynująca lektura, skreślona z wewnątrz teatru, spoza kulis, co nieczęsto się zdarza. Sporządzona w dodatku przez profesjonalnego aktora, który starał się, co warto podkreślić,    w równym stopniu stworzyć wizerunek artysty, jak osobowości człowieka. (z recenzji prof. dr hab. Jana Michalika) Nie byłbym „człowiekiem teatru” i nie byłbym entuzjastą tradycji, gdybym nie rozkoszował się tymi pełnymi prostoty, a tak plastycznymi wspomnieniami. Adam Grzymała-Siedlecki Dla takich jak on nie ma właściwie rubryki w dziejach sceny. Nazwałem go artystą użytecznym, gdy powinienem nazwać go – d u s z ą   s c e n y. Wincenty Rapacki Nie masz sumienniejszego człowieka teatru nad starego Krogułę. Na pół godziny przed przedstawieniem zjawia się czerstwy staruszek za kulisami. (…) Boże! Ileż to burz natury, przyrody, teatralnych, życiowych i zakulisowych przetrwało jego krzepkie ciało. Ile ofiar pochłonęło życie i teatr za jego pamięci. Ilu ludzi w kostiumach przewinęło się przed jego oczami, ile gwiazd błyszczało i zgasło, ilu młodzieńców i dziewcząt zmieniało się w jego oczach w mężczyzn i w kobiety, w starców i staruszki – ilu ich brak – on trwa spokojny… Juliusz Osterwa

"Nowa Biblioteka. New Library. Usługi, technologie informacyjne i media" 2016, nr 1 (20): Międzynarodowe aspekty bibliotekarstwa

red. Anna Seweryn

Recenzowany kwartalnik naukowy „Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media”, publikowany przez Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, zawiera artykuły, komunikaty, materiały, sprawozdania oraz recenzje i omówienia publikacji z zakresu szeroko pojętej bibliologii i informatologii. Od 2013 roku periodyk uwzględniany jest w części B wykazu czasopism punktowanych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego – za publikację przyznawane są 4 punkty. Każdy z tomów czasopisma ma charakter monograficzny.   Prezentowany numer 1/2016, pod redakcją Anny Seweryn, opatrzony jest tytułem „Międzynarodowe aspekty bibliotekarstwa”. Teksty opublikowane w tym tomie można przyporządkować zasadniczo do dwóch grup tematycznych. Pierwszą stanowią artykuły, w których poruszane są wybrane zagadnienia związane ze współpracą bibliotek na płaszczyźnie międzynarodowej. Do tej kategorii można zaliczyć artykuł Anny Matysek, poświęcony działalności międzynarodowych organizacji standaryzacyjnych i normalizacyjnych w zakresie bibliotekarstwa (w ujęciu historycznym i współcześnie); pracę Katarzyny Janczulewicz, dotyczącą transgranicznej współpracy bibliotek i innych instytucji kultury, realizowanej w ramach euroregionów (na przykładzie projektów podjętych przez placówki z województwa śląskiego); oraz tekst Ewy Pali, prezentujący doświadczenia polskich bibliotekarzy, którzy – jako beneficjenci Programu Rozwoju Bibliotek – uczestniczyli w Międzynarodowej Akademii Młodych Bibliotekarzy (International Young Librarians Academy), zorganizowanej w 2012 roku na Łotwie. Odmienny charakter mają teksty Sergiusza Czarzastego i Natalii Wilczek – autorzy ci podjęli problematykę specyfiki działalności bibliotecznej w kontekście międzynarodowych konfliktów zbrojnych, skupiając się na doświadczeniach związanych z odbudową książnic zniszczonych w wyniku działań wojennych w Afganistanie i w Kosowie.

"Nowa Biblioteka. New Library. Usługi, Technologie Informacyjne i Media" 2017, nr 1 (24): Dziedzictwo materialne - biblioteki, muzea, stowarzyszenia

red. Karol Makles

Praca stanowi dwudziesty czwarty numer ukazującego się od 1998 roku czasopisma „Nowa Biblioteka. Zeszyty Monograficzne Koła Naukowego Bibliotekoznawców Uniwersytetu Śląskiego” (aktualny tytuł: „Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media”). Periodyk to recenzowany kwartalnik naukowy, o którego wysokim poziomie i znaczeniu dla środowiska bibliologów i informatologów, świadczy jego pozycja w wykazie czasopism punktowanych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego – Część B.   Publikowany numer czasopisma „Nowa Biblioteka” poświęcony jest problematyce ochrony dziedzictwa kulturowego. Z dziedzictwem kulturowym stykamy się w każdym prawie elemencie życia, gdyż stanowi ono spuściznę materialną i duchową poprzednich pokoleń, jak również dorobek naszych czasów, oznaczając wartości określające kulturę i tożsamość Polaków w kraju i za granicą. Problematyka dziedzictwa, mając wyjątkowo szeroki zakres znaczeniowy, staje się powszechnie obiektem badań humanistycznych. Przygotowany numer periodyku naukowego poświęcony został wybranym aspektom związanym z dziedzictwem materialnym (zabytkami, muzeami czy bibliotekami) oraz niematerialnym (tradycjami czy przekazami ustnymi).  W przygotowanym tomie autorzy podejmują próbę refleksji nad różnymi aspektami funkcjonowania instytucji – bibliotek, muzeów i stowarzyszeń – mającymi w swej optyce dbałość dziedzictwo materialne. Pośród omawianych jednostek znalazły się: Biblioteka Teologiczna Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (artykuł Marty Gawlik i Anny Gawinek); Górnołużycka Biblioteka Naukowa w Görlitz (artykuł Michała Żytomirskiego); Stowarzyszenie im. Jana Karskiego w Kielcach (artykuł Szymona Króla). Wymienione teksty ukazują, jak ważną częścią misji instytucji jest ochrona i dbałość o dziedzictwo narodowe. Na ten istotny aspekt zwróciła także uwagę Agnieszka Kotwica. Omówiła wybrane muzea książki oraz podjęła rozważania na temat wyzwań, z którymi mierzyć muszą się instytucje muzealne w Polsce. Książka jest bowiem jednym z podstawowych nośników dziedzictwa kulturowego. Ta część materialnego dziedzictwa zainteresowała Irenę Moreino. Autorka przygotowała studium poświęcone mało znanemu w Polsce dziełu – Terra Mariana. Stanowi ono świadectwo wspólnego dziedzictwa kulturowego Polski i Łotwy. Podobnie – na spuściźnie wielonarodowej Rzeczypospolitej – skupiła się w swym tekście Izabela Zlot, przypominając zasłużoną dla Polaków, Litwinów i Białorusinów, znamienitą szlachecką rodzinę Pusłowskich. Autorka ukazała – przez pryzmat znajdującego się dziś w rękach trzech krajów dziedzictwa Pusłowskich – jak istotnym aspektem jest kultywowanie wspólnej historii Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Bardzo ważny, współczesny aspekt działań związanych z zachowaniem dorobku kulturalnego stanowią prace omawiające prawne aspekty ochrony dziedzictwa. Problemy te zgłębiła w swym artykule Magdalena Gomułka. Dotyczy on funkcjonowania Narodowego Zasobu Bibliotecznego w świetle nowelizowanego ustawodawstwa.  W numerze opublikowana została także kolejna część obszernego materiału, opracowanego przez Katarzynę Janczulewicz, zatytułowana Polska bibliologia i informatologia w polonikach zagranicznych wydanych w latach 2001–2014 w krajach sąsiadujących z Polską. Materiały do bibliografii. Cz. 3: Litwa i Rosja.  Każde z wydań „Nowej Biblioteki” zamyka przegląd recenzyjny i sprawozdania. W numerze 1/2017 opublikowanych zostało dziesięć sprawozdań  oraz jedna recenzja.

Nowa przestrzeń mieszkaniowa. Lofty i rezydencje w Łodzi

Jerzy Dzieciuchowicz

W okresie transformacji systemowej w miastach polskich środowisko mieszkaniowe podlegało ciągłym, różnokierunkowym zmianom. Doszło wówczas do powstania licznych enklaw nowych przestrzeni mieszkaniowych, skupiających nowoczesne budownictwo mieszkaniowe, które wyróżnia nowa forma, wyposażenie i wysoki standard mieszkania. W książce poddano analizie nowe przestrzenie mieszkaniowe na przykładzie loftów „U Scheiblera” i nowych rezydencji oddanych do użytku w Łodzi po 1989 r. Opisano w niej współczesne formy budownictwa mieszkaniowego w Łodzi (takie jak lofty, rezydencje). Budownictwo to, zwłaszcza lofty, ma swoją ciekawą historię, powstało w obiektach sprzed blisko 200 lat, które pełniły dawniej inne funkcje (przemysłowe), a obecnie zostały zaadaptowane na mieszkania z tzw. „górnej półki”. Tego rodzaju budownictwo, na taką skalę, spotkać można tylko w Łodzi, a niewiele jest podobnych miast w Europie. Dokonując analizy tych form budownictwa, przedstawiono zarówno ich uwarunkowania historyczne, jak i społeczno-ekonomiczne. Cel pracy, którym było ustalenie cech wyróżniających nową przestrzeń mieszkaniową i ocena jej atrakcyjności, został osiągnięty. Zebrano obszerny materiał statystyczny, kartograficzny, fotograficzny, który uzupełnia część empiryczną opracowania. Z uwagi na wysoki poziom i rzadkość tego typu prac w literaturze naukowej (głównie geograficznej) praca zainteresuję osoby zajmujące się tą problematyką zarówno od strony naukowej, jak i praktycznej. 

O Czystej Formie

Stanisław Ignacy Witkiewicz

„O Czystej Formie” to dzieło Stanisława Ignacego Witkiewicza, powszechnie znanego jako Witkacy, który był wszechstronnie uzdolnionym pisarzem, malarzem, dramaturgiem oraz filozofem. „O Czystej Formie” przedstawia koncepcje artystyczną stworzą przez Witkacego. Według tej teorii pierwotną i podstawową rolą sztuki jest wywołanie u odbiorcy poczucia wyjątkowości odrębnego istnienia jednostki wobec całego świata. Teoria ta również przypisuje sztuce obowiązek nadania sensu ludzkiemu życiu.

O dobrym władcy, mędrcach i naturze ludzkiej

Mencjusz, Xunzi

Niniejszy zbiorek nie pretenduje do pełnego przedstawienia myśli dwóch spośród najważniejszych filozofów konfucjańskich. Jest tylko wyborem niektórych ich twierdzeń, spostrzeżeń czy w kilku wypadkach odrobinę dłuższych fragmentów wypowiedzi dotyczących spraw dla konfucjanistów najważniejszych: państwa, rodziny, obowiązków człowieka szlachetnego, wykształcenia, a wreszcie natury ludzkiej.

O literaturze i kulturze (nie tylko) popularnej. Prace ofiarowane Profesorowi Jakubowi Z. Lichańskiemu

Anna Gemry, Adam Mazurkiewicz

Tematyka tomu koncentruje się wokół zagadnień literatury i kultury popularnej. Autorzy rozwijają wątki badawcze podejmowane przez Profesora Jakuba Z. Lichańskiego, Jubilata, któremu tom jest ofiarowany. Ten dialog dotyczy także metodologii oraz badawczego światopoglądu, dzięki czemu Czytelnik ma okazję zetknąć się z próbą całościowego oglądu dorobku naukowego w tej dziedzinie. Wśród publikacji poświęconych literaturze/kulturze popularnej książka wyróżnia się zamierzoną, jak sądzę, rozległością tematyczną i metodologiczną prowadzonych oraz postulowanych w danym obszarze badań. Wskazuje ich kierunki i możliwości rozwoju, daje także podstawy źródłowe oraz inicjuje i inspiruje kolejne badawcze kroki [...]. Z recenzji prof. dr hab. Izoldy Kiec

O małżeństwie, kupcach i dobrym wychowaniu. Wybór hadisów

Mahomet

Mahomet, właściwie Muhammad Ibn Abd Allah (570-632), prorok islamu, zostawił swoim wiernym objawiony Koran i hadisy - kanoniczne teksty islamu zawierające wypowiedzi, opinie, sprawozdania z różnych wydarzeń z życia Mahometa. Stanowią one kodeks prawa i regulują wszystkie aspekty życia doczesnego muzułmanów, przygotowując ich do życia wiecznego. W niniejszym zbiorze znalazło się kilkaset najcelniejszych hadisów proroka, wybranych spośród wielu tysięcy.