Joseph Langer (1865-1918). Życie i twórczość wrocławskiego artysty

Adam Organisty

Spis treści   Wprowadzenie   I.  Wiadomości biograficzne   II.Działalność artystyczna Josepha Langera do 1896 roku. Prace szkolne i pierwsze realizacje malarskie Obrazy olejne o tematyce religijnej, historycznej, mitologicznej Portrety Itinerarium artysty Krajobrazy śląskie i pejzaże z wędrówek po Niemczech Studia malarskie z Włoch  Afryki W słońcu Taorminy Martwe natury. Studia kwiatów i roślin Dekoracje malarskie wykonane we wnętrzach sakralnych, budynkach użyteczności publicznej oraz willach i pałacach na Dolnym Śląsku Projekty i realizacje dekoracji malarskich oraz wyposażenia we wnętrzach sakralnych Projekty i realizacje dekoracji malarskich w budynkach użyteczności publicznej, prywatnych willach i domach Prace teatralne Projekty i realizacje z zakresu rzemiosła artystycznego: wyposażenia wnętrz, meble, reklamy, oprawy i dekoracje albumów, druki okolicznościowe itp. W kręgu sztuki Hansa Makarta – okres studiów Langera a środowisko artystyczne Wrocławia w latach 80. i 90. XIX wieku. Wpływ malarstwa śląskiego i europejskiego na młodzieńcza twórczość artysty Podsumowanie twórczości artystycznej Josepha Langera do 1896 roku    III.Dojrzały okres twórczości artysty (1896-1918) Monumentalne malarstwo religijne i historyczne Prace konserwatorskie Josepha Langera Prace konserwatorskie a monumentalna twórczość malarska Josepha Langera. Recepcja śląskiego malarstwa gotyckiego i barokowego w twórczości artysty Legnica. Mauzoleum Piastów, 1900-1908 Uniwersytet Wrocławski: Oratorium Marianum, Aula Leopoldyna, Gabinet Rektora, 1900-1911 Niegosławice, kościół parafialny, 1903-1904 Szprotawa, kościół farny, 1904 Siecieborzyce, dawny kościół ewangelicki, 1904-1905 Nysa, dawne kolegium jezuitów, 1904-1906 Krzyżowniki, kościół parafialny, 1904-1905 Lubnów, kościół parafialny, 1907 Lubiąż, klasztor pocysterski, biblioteka, 1906-1908 Głogówek, kościół farny, 1906-1908 Świdnica, kościół farny, 1907-1909 Wrocław, Wyższy Sąd Krajowy (dawny klasztor norbertanów), 1911 Żórawina, dawny klasztor parafialny, 1911 Maciowakrze, kościół parafialny, 1912 Kępnica, kościół parafialny, 1912 Skoroszyce, kościół parafialny, 1911-1913 Woskowice Małe, kościół parafialny, 1914 Michalice, kościół parafialny, 1914 Wrocław, kaplica bł. Czesława, 1915-1917 Monumentalne malarstwo dekoracyjne we wnętrzach sakralnych niezwiązane z działalnością konserwatorską artysty Artyści współpracujący z Langerem przy realizacji prac renowacyjnych i nowych polichromii Działalność konserwatorska i monumentalna twórczość malarska Josepha Langera na tle ówczesnej praktyki konserwatorskiej i twórczości innych artystów na Śląsku Wiosna baroku. Znaczenie regionalnej sztuki śląskiej w twórczości Langera Obrazy sztalugowe o tematyce religijnej i historycznej Obrazy religijne Obrazy o tematyce historycznej Portrety Akty Sceny rodzajowe Pejzaże Martwe natury Projekty i realizacje z zakresu rzemiosła artystycznego Wrocławskie Święto Wiosny. Realizacje kostiumów na bal artystów w 1900 roku Praca na uczelni w latach 1894-1903. Uczniowie i uczennice Josepha Langera we wrocławskiej szkole Organizacja warsztatu pracy malarza   IV. Podsumowanie   V. Katalog dzieł Josepha Langera   VI. Katalog prac uczniów Josepha Langera Wykaz skrótów bibliograficznych Zusammenfassung Spis ilustracji Indeks nazwisk

Józef Chełmoński. Romantyk polskiego pejzażu

Luba Ristujczina

Józef Chełmoński (1849-1914) - i jako człowiek, i jako artysta - lubił się wyróżniać, chadzał własnymi drogami, był wierny tylko sobie, stąd sprzeczne opinie na jego temat. Naturalizm i bezkompromisowość młodzieńczych płócien i odrzucenie utartych kanonów piękna czyniły jego wizję świata trudną do zaakceptowania przez ukształtowanych wedle akademickich norm krytyków. Rozgoryczony i niezrozumiany w warszawskim środowisku, udał się do Paryża, gdzie zdobył uznanie i sławę. Po powrocie do kraju stopniowo odsuwał się od świata, przyjaciół i bliskich, skupiając się całkowicie na swojej twórczości. W dziejach polskiego malarstwa zapisał się przede wszystkim jako twórca niezrównanych, nastrojowych pejzaży.

Józef Mehoffer. Geniusz polskiej secesji

Luba Ristujczina

Autorka wydanego ze smakiem albumu w pełnej pasji opowieści prezentuje drogę twórczą Józefa Mehoffera. Książka pozwala prześledzić ewolucję stylu artysty i docenić jego oryginalny wkład w rozwój polskiej sztuki. Zajmującej narracji towarzyszą reprodukcje mniej i bardziej znanych dzieł Józefa Mehoffera, a także współczesnych mu twórców.

Kalający własne gniazdo. Artyści i obrachunek z przeszłością

Karol Franczak

Wizja odrzucenia przez grupę to jeden z silniejszych lęków od zawsze towarzyszący życiu człowieka. Sprzeciw wobec ogółu, wyjście z cienia konformizmu i zrobienie tego, co publicznie niedopuszczalne, jest natomiast jedną z większych ludzkich pokus. Zazwyczaj pozostaje ona niezrealizowana, może jedynie liczyć na zastępczą sublimację w formie podziwu dla nonkonformistycznych artystów lub bohaterów ze świata sztuki i kultury popularnej. Publiczne łamanie porządku narzuconego przez większość to przypadek jeszcze rzadszy, zarezerwowany dla najbardziej wytrwałych jednostek, które ze społecznego odtrącenia tworzą często „profesję” skandalisty. Tematem książki jest próba opisania takich właśnie osób i zrozumienia fenomenu figury „kalającego własne gniazdo” (niem. Nestbeschmutzer) – postawy rezygnującej z nakazu grupowej lojalności na rzecz brutalnej krytyki własnego społeczeństwa. „Kalanie gniazda” analizowane jest na przykładzie dyskursu publicznego w Austrii i sporów o jej narodowosocjalistyczną przeszłość, które prowokowali niepokorni artyści, m.in. Thomas Bernhard, Elfriede Jelinek, Peter Turrini, Robert Menasse i Martin Pollack.    Karol Franczak – socjolog i kulturoznawca, adiunkt w Instytucie Socjologii UŁ. Zajmuje się problematyką sfery publicznej, pamięci zbiorowej oraz analizą działalności współczesnych elit symbolicznych. Autor licznych tekstów z obszaru literatury austriackiej, m.in. posłowia do powieści Thomasa Bernharda Kalkwerk (2010).  

Kat kłania się i zabija. Wächter-Heydrich-Menten

Magdalena Ogórek

Dlaczego obraz Gustava Klimta Złota Dama nie był w latach 30. eksponowany w Wiedniu pod prawdziwym tytułem? Co watykański dygnitarz, abp Alois Hudal, miał wspólnego ze "ścieżką szczurów" którą przemycano hitlerowskich zbrodniarzy do Ameryki Południowej? Czy profesorowie Uniwersytetu Lwowskiego musieli zginąć, bo posiadali kolekcje obrazów o wielkiej wartości artystycznej? Jak to możliwe, ze zabójca Polaków i złodziej ich kolekcji po II wojnie światowej funkcjonował bezpiecznie jako 6. najbogatszy człowiek w Holandii? Czy naprawdę istnieje ODESSA, organizacja niegdyś pomagająca w ucieczce zbrodniarzy do Ameryki Południowej, a teraz handlująca dziełami sztuki zrabowanymi ofiarom hitlerowskiego terroru? Reinhard Heydrich, Pieter Nicolaas Menten, Otto Gustav Wächter - czy pasja kolekcjonerska i osobisty udział w zbrodniach wojennych to jedyne wspólne mianowniki biografii nazistowskich oficerów? Kontynuacja bestsellera Magdaleny Ogórek "Lista Wächtera. Generał SS, który ograbił Kraków".

Kategorie antropologiczne i tożsamość narracyjna. Szkice z pogranicza neurosemiotyki i historii kultury

Jan Kordys

Książka jest rezultatem interdysplinarnych dociekań, od filozofii języka po psychoanalizę. Opowiada o przygodach umysłu, jego aktywności ujawniającej się w codziennych zachowaniach, w obserwacjach oraz eksperymentach neuropsychologów, w czynach bohaterów Homera czy dziele Prousta. Jako prezentacja nurtów w humanistyce - wskazuje również na istotne tematy rozpoczynającego się stulecia w innych dziedzinach, które nie pozostaną bez wpływu na tę pierwszą. Wydaje się bowiem, że umysł będzie dla biologii XXI wieku tym, czym w minionym był dla niej gen (Erik Kandel). Natomiast w refleksji nad umysłem dominantą stanie się pamięć (François Jacob). Druga połowa XX wieku przyniosła znaczącą zmianę w podejściu do relacji między umysłem a mózgiem. Nieinwazyjne techniki badawcze ukazują ‘biologię świadomości’, a zarazem - wymiar społeczny aktywności mózgu. Na styku neuroscience, cognitive science, antropologii kulturowej, lingwistyki powstaje obraz człowieka jako bytu mózgowego i cielesnego, a zarazem istoty społecznej posługującej się językiem oraz innymi systemami znaków. Ponadto, rozumienie - chociażby cząstkowe - mechanizmów mózgu jest niezbędne, abyśmy mogli szukać odpowiedzi na pytania: na ile czynniki warunkujące akty, emocje, myśli są podporządkowane prawom neurofizjologii? a więc również: czy jesteśmy czymś więcej niż nasze mózgi, żyjąc w dwóch splecionych ze sobą światach: jednym rządzonym przez biologię, drugim - przez porządek symboliczny? Stopniowo rodzi się także dialog między psychiatrią, neurobiologą, psychoanalizą. Jego źródeł można szukać w pracach neurologów z przełomu XIX i XX wieku (tradycji kontynuowanej przez Aleksandra Łurię czy Olivera Sacksa), którzy łączyli subtelną analizę kliniczną z głębokim rozumieniem pacjentów.

Kenosis. Simone Weil i Kaija Saariaho

Katarzyna Kucia-Kuśmierska

Książka stanowi próbę interpretacji wymiaru kenotycznego w refleksji Simone Weil oraz „audioportretu” filozofki – oratorium La Passion de Simone Kaiji Saariaho (2006). Utwór muzyczny fińskiej kompozytorki w całości odnosi się do sylwetki oraz myśli Weil, a jego ukształtowanie formalne jest wzorowane na nabożeństwie Drogi Krzyżowej. W centrum uwagi znajduje się problem kenozy, rozpatrywany w kontekstach filozoficzno-teologicznych, estetycznych, hermeneutycznych oraz etycznych – zarówno w odniesieniu do pisarstwa Weil, jak i muzyki Saariaho. Myśl francuskiej filozofki została ujęta w perspektywie postsekularnej avant la lettre, a szczególną uwagę autorka poświęca motywom kenozy, (nie)obecności Boga, kenotycznej uważności, bliskiej postsekularnemu pojęciu adoracji w kontakcie z drugim człowiekiem, oraz etycznej postawy miłosierdzia wobec anonimowego bliźniego. Otwiera tym samym na nowo dyskusję na temat doniosłości myśli Weil w dzisiejszym momencie historycznym. Książka p. Katarzyny Kuci-Kuśmierskiej jest dziełem samodzielnej refleksji i to refleksji niełatwej, bowiem dotyczącej tyleż literatury, co teologii i muzyki. (...) Zachowując szacunek dla kon-strukcji dzieła muzycznego fińskiej kompozytorki, Autorka nie poprowadziła nas drogą ściśle muzykologiczną, ale hermeneutyczną (...) – to znaczy starała się przeplatać nić kompozytorską z literacką i filozoficzną tak, aby powstało coś, co pozwala na powołanie do życia struktury myśli Weil (…). Specjalnie posługuję się słowem struktura, bowiem jego przestrzenny charakter spra-wia, że opuszczamy książkę (…) z obrazem życia (…). Ta myśl wcielona, mówi Autorka, jest nieodzownie „paradoksalna” (…). Jednym z największych jej paradoksów jest to, że zawdzięcza zwycięstwo klęsce, nasycenie głodowi, obecność nieobecności, sprawiedliwość powstrzymaniu się od bezwzględnego dochodzenia swych racji. Wszystko to doświadczenia obce dzisiejszemu światu, ale niezbędne, by go próbować ratować. Prof. dr hab. Tadeusz Sławek, Uniwersytet Śląski Dr Katarzyna Kucia-Kuśmierska jest literaturoznawczynią i śpiewaczką. Ukończyła studia komparatystyczne na Wydziale Polonistyki UJ oraz śpiew solowy w Akademii Muzycznej w Krakowie. Współpracuje z zespołami muzyki dawnej oraz z kameralnym zespołem wokalnym Cracow Singers . Pracuje na stanowisku asystenta w Katedrze Teorii Literatury Wydziału Polonistyki UJ. Interesuje się problematyką szeroko rozumianych związków muzyki z literaturą.

Kicz w języku i komunikacji

Barbara Kudra, Katarzyna Szkudlarek-Śmiechowicz

Kicz to zjawisko trudne do zdefiniowania, nieostre i przede wszystkim – monosubiektywne. Jest więc czysto intuicyjną normą estetyczną (efektem estetyzacji) czy szerzej − aksjologiczną. Jeszcze w XIX w. pojęcie to dotyczyło malarstwa, obecnie zostało rozszerzone na wszelkie sfery życia. Kicz nabrał charakteru zjawiska ponadstylowego. Co więcej – stał się jednym z kanałów komunikowania, ukierunkowuje indywidualne i zbiorowe aksjologie, emocje, postawy, zachowania. Transformacja zjawiska w różnych dziedzinach ludzkiej działalności spowodowała, że dzisiaj istotą kiczu stała się nie tylko dewaluacja, ale przede wszystkim dezintegracja i dehieratyzacja wartości estetycznych, etycznych, poznawczych. Kicz to nie tylko „piękny efekt”, przesada, tandeta, „proste przeżycia duchowe”, by nie powiedzieć prymitywne, to nie tylko popkultura, stereotypowość, szablonowość, seryjność, sentymentalizm itp., lecz kicz to także „terapia kompleksów” – indywidualnych i zbiorowych. Terapia potrzebna, a niekiedy wręcz konieczna dla emocjonalnego zdrowia, samopoczucia, także znalezienia równowagi w zrelatywizowanej rzeczywistości (nie realności!). Rzeczywistości zazwyczaj brzydkiej i złej. Kicz to realizacja tęsknoty za rzeczywistością taką, jaką chcielibyśmy, by była.