Ofiary

Ajschylos

Ofiary to utwór Ajschylosa, jednego z najwybitniejszych, obok Sofoklesa i Eurypidesa, tragików ateńskich. Powszechnie uważany za rzeczywistego twórcę tragedii greckiej.   Ofiary, znane również pod nazwą Ofiarnice, to druga część Oresteji, czyli trylogii starogreckich tragedii autorstwa Ajschylosa. Orestes, syn Agamemnona, powraca do Argos z zamiarem zemszczenia się na Klitajmestrze, za zabójstwo jego ojca. Rozkaz taki dostał od Apolla.   

Orestes

Eurypides

Orestes to dramat Eurypidesa, największego obok Ajschylosa i Sofoklesa tragika starożytnej Grecji.   Słynny dramat Eurypidesa, opowiadający o wydarzeniach Orestesa po tym, jak zamordował swoją matkę.  

Otello

William Shakespeare

”Otello” to tragedia Williama Shakespeare’a napisana prawdopodobnie ok. 1602-1604 r. Tytułowym bohaterem sztuki jest Maur, który żeni się z córką weneckiego senatora, Desdemoną. Choć żona pozostaje mu wierna, Otello, za sprawą intryg, zaczyna podejrzewać ją o cudzołóstwo i daje się ogarnąć obsesyjnej zazdrości.

Peace

Aristophanes

An elderly wine grower Trigay, tired of the war and strife between the Greek cities, on a giant dung beetle goes to heaven to talk with Zeus. Arriving there, Trigay learns from Hermes that Zeus and the other gods are away, and instead of them, Polemos settled in the house of the gods. Polemos threw the goddess of peace Eiren into the cave and stoned him; together with the Horror that is serving him, he is going to powder the Greek cities in a huge mortar depicting a war.

Peer Gynt

Henryk Ibsen

„Peer Gynt” to dzieło Henryka Ibsena, norweskiego dramatopisarza, uważanego za czołowego twórcę dramatu modernistycznego. „Peer Gynt” jest nadzwyczajnym dramatem, gdyż jest w całości napisany wierszem. Sztuka ta została uznana za arcydzieło literatury skandynawskiej, łącząca wątki baśni z rzeczywistością oraz zacierająca granice między fantastyką a realizmem. Ten ciekawy poemat dramatyczny niesie w sobie również filozoficzne przesłanie przekazane w formie krytyki postaw Norwegów, w stosunku do samouwielbienia oraz egoizmu. Jest to piękny utwór, który przedstawia bohatera dorastającego i przechodzącego przemianę dzięki odbytej podróży i odnalezieniu sensu swojego życia, w tym też siły prawdziwej miłości.

Persowie

Ajschylos

Persowie to utwór Ajschylosa, jednego z najwybitniejszych, obok Sofoklesa i Eurypidesa, tragików ateńskich. Powszechnie uważany za rzeczywistego twórcę tragedii greckiej.   "Persowie" są apoteozą potęgi Aten i całej cywilizacji greckiej. Ajschylos żałuje Persów, ale pokazuje, że sami byli winni straszliwej porażki, gdyż odważyli się na wojnę z Grekami. Ukazuje też wyższość demokracji nad tyranią, snując piękny obraz wolnych Ateńczyków z własnej woli stających do walki w obronie swoich praw.  

Plutus

Aristophanes

This is a comedy of the ancient Greek comedian Aristophanes. First introduced in 408 BC e., was later redesigned and put on the scene in 388 BC. e. in a contest with four more poets. Competition results are unknown. Put on stage for the second time, in a complete rework. This was the last play staged on the stage by Aristophanes himself.

Pocieszne wykwintnisie

Molier

“Pocieszne wykwintnisie” to sztuka autorstwa Moliera, wybitnego francuskiego komediopisarza, uznawanego za jednego z najważniejszych daramtopisarzy w dziejach.   Jest to jednoaktowa satyra Moliera traktująca o paryskich „wykwintnisiach” – młodych dziewczętach lubujących się w romantycznych historiach, konwersacjach na tematy kultury i sztuki (o których tak naprawdę nie mają większego pojęcia), ceniących wszystko, co modne i „wykwintne”.  

Podpory społeczeństwa

Henryk Ibsen

„Podpory społeczeństwa” to dzieło Henryka Ibsena, norweskiego dramatopisarza, uważanego za czołowego twórcę dramatu modernistycznego.   „Podpory społeczeństwa” przedstawiają drogę głównego bohatera, Bernicka, w odnalezieniu sensu moralności. Dramat jest uznawany za przełomowe dzieło w karierze Ibsena, gdyż był pierwszą sztuką autora, która zasłynęła w wielu krajach Europy.

Poeta jakich wielu

Józef Ignacy Kraszewski

“Poeta jakich wielu” to książka Józefa Ignacego Kraszewskiego, polskiego pisarza i publicysty oraz autora największej liczby wydanych książek w historii literatury polskiej i siódmego autora na świecie pod tym względem.  “Poeta jakich wielu” to dramat w pięciu obrazach, napisana przez jednego z najwybitniejszych polskich pisarzy XIX wieku. “ P. sędzina. Ja dawno wiedziałam że z niego będzie wielki człowiek. Wszystko to oznajmywało. —  P. sędzia. Czyta zeszyt i poklaskuje rękami: wyborne i wyborne wiersze! klassyczne! Ale cyt! Nie trzeba go w oczy chwalić, aby się chłopiec nie popsuł. (spogląda ukradkiem,) słuchaj no Munciu! zkąd te wiersze wziąłeś? —  Sędzic niewstając z kanapy. A jużciż z głowy! P. sędzia. Ej? mów no prawdę tylko. —  Sędzic. Toż prawdę mówiłem. —  P. sędzia. Zkąd u licha te myśli! zkąd ta znajomość ludzi, świata! tfu! ten błazen! to niedouwierzenia, (głośniéj) to wcale nie źle! weź się waść, a możesz wyjść na człowieka; masz zdatności chwała Bogu!” Fragment.

Poetyka

Arystoteles

Poetyka to utwór Arystotelesa, filozofa, jednego z trzech – obok Sokratesa i Platona – najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji.   Dzieło Arystotelesa przedstawia teorię struktury i odbioru dzieła literackiego. Jest to pierwszy w historii podręcznik poetyki opisowej i poetyki normatywnej.  Poetyka jest powszechnie uznawana za “Bibilię” scenarzystów filmowych.  

Polskie życie teatralne w Kijowie w latach 1905-1918

Piotr Horbatowski

Kijów lat 1905 1918 to jeden z najaktywniejszych centrów polskiego życia kulturalnego na emigracji. Po kilkudziesięciu latach zastoju, społeczność polska z ogromną energią przystąpiła tam do zakładania kolejnych stowarzyszeń, towarzystw, bibliotek, drukarni i teatrów. W tętniącej życiem i dynamicznie rozwijającej się aglomeracji polskie instytucje znaleźć można było niemal wszędzie, także w najbardziej reprezentatywnych częściach miasta. Niniejsza praca koncentruje się na opisaniu przemian polskiego życia teatralnego. Głównym bohaterem jest tu teatr prowincjonalny, choć początkowo pozbawiony wielkich nazwisk i wybitnych przedstawień, jednak jakże barwny w swym heroicznym zmaganiu z codzienną rzeczywistością. Dzięki uporowi i konsekwencji kilkudziesięciu pasjonatów, po roku 1914 doczekał się on chwil sławy i zasłużonego miana pierwszej sceny emigracyjnej, na której występowali czołowi twórcy polskiego teatru. Książka pokazuje możliwie najszersze spektrum aktywności teatralnej Polaków, zwracając uwagę na działalność zespołów zawodowych i amatorskich, organizację spektakli okolicznościowych, jak i występów gościnnych. Celem nie jest jednak wyłącznie dokumentacja, ale przede wszystkim oddanie różnorodności, barwności i wieloaspektowości zachodzących zjawisk. Wpływ na działalność polskich teatrów miała tam bowiem zarówno wielka międzynarodowa polityka, światowe kryzysy i wojny, jak i małe, prowincjonalne sprawy, lokalne sympatie i antagonizmy, zakulisowe relacje.

Ponad śnieg bielszym się stanę

Stefan Żeromski

“Ponad śnieg bielszym się stanę” to dramat Stefana Żeromskiego, polskiego prozaika, publicysty i dramaturga. Żeromski był czterokrotnie nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury.   „Ponad śnieg bielszym się stanę” to dramat w trzech aktach. Jego akcja rozgrywa się na Kresach. Główny bohater, Wincenty – z miłości do kuzynki – staje się winny ludzkiej śmierci i zrywa z matką.  

Poskromienie złośnicy

William Shakespeare

”Poskromienie złośnicy” to komedia Williama Shakespeare’a napisana około 1592. Jest to jedno z pierwszych dzieł Shakespeare’a.  Bogaty mieszczanin z Padwy, Baptista Minola, ma dwie córki - starszą, pełną złości i humorów, nieznośną Katarzynę oraz jej młodszą siostrę, Biankę, piękną i dobrze ułożoną. Bianka ma licznych wielbicieli, którzy pragną pojąć ją za żonę. Stary Minola stawia jednak warunek - wyda za mąż młodszą córkę dopiero wtedy, gdy męża znajdzie starsza.

Powrót posła

Julian Ursyn Niemcewicz

"Powrót posła" to dramat Juliana Ursyna Niemcewicza, pisarza, historyka i działacza społecznego, a także uczestnika insurekcji kościuszkowskiej. "Powrót posła" to komedia polityczna w trzech aktach napisana przez Juliana Ursyna Niemcewicza w 1790, która była reakcją na zewnętrzną i wewnętrzną sytuację polityczną Polski. Powstanie utworu miało ścisły związek z obradami Sejmu Czteroletniego.

Powtórzenia i powroty. O dramaturgii Janusza Głowackiego

Beata Popczyk-Szczęsna

Książka jest pierwszą autorską monografią twórczości dramatycznej Janusza Głowackiego, pisarza rozpoznawalnego przez czytelników dzięki sztukom scenicznym, scenariuszom i współpracy z polskimi reżyserami filmowymi. Beata Popczyk-Szczęsna analizuje utwory Głowackiego w kontekście dramaturgii europejskiej XX wieku, z uwzględnieniem tradycji literackiej i teatralnej wcześniejszych stuleci. Wszelkie tropy interpretacyjne podjęte w książce skoncentrowane są wokół powtórzenia jako kategorii definiującej poetykę pisarza i odnoszącej się zarazem do sposobu postrzegania świata przez Janusza Głowackiego. W monografii omówiona została twórczość autora, który świetnie posługuje się zastanymi konwencjami dramatyczno-teatralnymi, używa form literackich dobrze znanych teatralnej publiczności, czerpie z wzorów literatury popularnej, stosuje techniki parodystyczne nie tylko w celu ośmieszającego przedrzeźniania literackich pierwowzorów oraz adaptuje własne utwory, przekształcając je z myślą o wykorzystaniu w różnych mediach. Publikacja zawiera również interpretacje czterech pełnospektaklowych sztuk Głowackiego: Antygona w Nowym Jorku, Fortynbras się upił, Kopciuch i Czwarta siostra. Beata Popczyk-Szczęsna proponuje lekturę dramatów, wynikającą z przekonania o poetyce intertekstualnej jako swoistej epistemologii autora, który dzięki nawiązaniom do utworów z kanonu dramaturgii europejskiej precyzyjnie i ironicznie opisuje rzeczywistość sobie współczesną, portretuje tożsamości pęknięte, zranione, naznaczone poczuciem krzywdy i wyobcowania bądź konsumpcyjnym umasowieniem.  Książka stanowi opracowanie twórczości dramatycznej znanego pisarza, którego opowiadania, dramaty i scenariusze stały się podstawą licznych spektakli teatralnych i filmów.

Prawie ludzkie prawie moje. Teatr Helmuta Kajzara

Marcin Kościelniak

Helmut Kajzar (1941-1982) był twórcą płodnym, ruchliwym, poszukującym: pisał dramaty, prozę, eseje, teksty krytyczne, manifesty; tłumaczył; reżyserował w teatrze repertuarowym; prowadził warsztaty teatralne; organizował akcje uliczne, happeningi i performanse; pracował w domach kultury, na uniwersytetach, w galeriach; w Polsce, Niemczech Zachodnich, Wielkiej Brytanii, Szwecji… Złożona, nomadyczna, neoawangardowa działalność Kajzara była programowo zaangażowana i krytyczna: problematyzowała granicę dzielącą sztukę od życia, przenikała w sferę doświadczeń społecznych, chciała być instrumentem służącym pozaartystycznym zamierzeniom. Książka Prawie ludzkie, prawie moje jest pierwszą próbą monograficznego opracowania tej twórczości. Nie jest to monografia tradycyjna, która w porządku chronologicznym prezentuje cały dorobek artysty. W zamian proponuje ujęcie problemowe, które idąc w poprzek archiwum, śledzi podstawowe wątki i zbiera argumenty pozwalające zaprezentować teatr Helmuta Kajzara jako wyrazisty projekt myślenia o kulturze i tworzenia w kulturze. Celem książki jest określenie źródeł i parametrów wpisanego w twórczość Kajzara kontr-kulturowego projektu, które pozwalają mówić o jego odrębnym, marginalnym i wywrotowym charakterze.

Projekty intymnego teatru śmierci. Wyspiański Leśmian Kantor

Katarzyna Fazan

Książka Katarzyny Fazan jest bardzo interesującą propozycją innego spojrzenia na polski teatr śmierci i twórczość teatralną Wyspiańskiego, Leśmiana, Kantora. Przedmiotem wnikliwej lektury są w niej różnego rodzaju pisma artystów zarówno intymne wypowiedzi zapisane w listach, notatkach, studiach, szkicach, jak i manifesty, scenariusze, wreszcie utwory dramatyczne. Czytane jako projekty twórczości, a zarazem ślady procesu twórczych poszukiwań oraz utwory o samoistnej wartości literackiej, odkrywają formy i źródła projektów teatru intymnego związane z niezwykle silną świadomością śmierci. () Odniesienia do śmierci i dążenia tak niemożliwe, jak uzewnętrznienie w teatrze tego, co najgłębiej wewnętrzne i osobiste, przedstawienie nieprzedstawialnego (Wyspiański), powołanie do istnienia nieistniejącego (Leśmian), uobecnienie nieobecności (Kantor), stają się źródłem napięcia sił twórczych, eksplozji wyobraźni artystów, ich niebywałej innowacyjności. () Jest to proces, który Katarzyna Fazan analizuje na bardzo konkretnych przykładach dogłębnie, wielostronnie i erudycyjnie. Z recenzji prof. UJ. Dr hab. Joanny Walaszek

Prometeusz skowany

Ajschylos

Prometeusz skowany to utwór Ajschylosa, jednego z najwybitniejszych, obok Sofoklesa i Eurypidesa, tragików ateńskich. Powszechnie uważany za rzeczywistego twórcę tragedii greckiej.   Prometeusz skowany znany jest również jako Prometeusz w okowach.  Akcja tragedii rozgrywa się w momencie przykucia Prometeusza do skał Kaukazu. Prometeusz ze spokojem i dumą przyjmuje karę, jaka spotkała go za obdarowanie ludzi wykradzionym z Olimpu ogniem.  

Przestrzenie muzyczne w polskim teatrze współczesnym

Magdalena Figzał

Książka Przestrzenie muzyczne w polskim teatrze współczesnym prezentuje różnorodne sposoby funkcjonowania muzyki w polskim teatrze dramatycznym ostatniego dwudziestopięciolecia. Odnosząc się do twórczości wybranych reżyserów i współpracujących z nimi kompozytorów autorka podejmuje szereg zagadnień teoretycznych, ściśle wiążących się z obecnością muzyki w przedstawieniu teatralnym: począwszy od kwestii związanych z percepcją muzyki scenicznej, przez klasyfikację zjawisk akustycznych w teatrze oraz wpływ nowych mediów na sposób kształtowania dźwięku, aż po różnorodne ujęcia znaczenia muzycznego. Ogniwem spajającym poszczególne fragmenty monografii jest kategoria przestrzeni muzycznej, którą w najbardziej ogólnym i metaforycznym sensie rozumieć należy tu jako pewien specyficzny sposób funkcjonowania dźwiękowości w przedstawieniu teatralnym. Analizując inscenizacje takich twórców, jak Jerzy Jarocki, Jerzy Grzegorzewski, Krystian Lupa, Andrzej Dziuk, Krzysztof Warlikowski czy Jan Klata, autorka stara się nie tylko zwrócić uwagę na szczególną istotność warstwy muzycznej spektaklu teatralnego, ale przede wszystkim wskazać możliwe metody i narzędzia służące jej badaniu.

Relecturas y nuevos horizontes en los estudios hispánicos. Vol. 2: Teatro

red. Joanna Wilk-Racięska, Katarzyna Gutkowska-Ociepa, Marta Kobiela-Kwaśniewska

Prezentowany tom jest zbiorem artykułów poświęconych zagadnieniom dramatu z kręgu hiszpańskojęzycznego. Nawiązując do przewodniego motywu całości publikacji, jakim są ponowne odczytania i  reinterpretacje, badacze wnikliwie analizują utwory zarówno najbardziej znanych autorów (Lopego de Vegi, Witolda Gombrowicza, Julia Cortázara, Francisca Nievy czy Luisa Riaza), jak i tych młodszych, którzy wciąż jeszcze szukają swojej estetyki i miejsca w teatrach Hiszpanii i Ameryki Południowej (np. Flavia Gonzáleza Mello). Każdy z tekstów stanowi autonomiczną całość, a jednocześnie – w kontekście pozostałych – pozwala dostrzec gatunkowo-tematyczną ewolucję, której podlega dramat hiszpańskojęzyczny. Niewątpliwą zaletą zbioru jest różnorodność metodologicznych perspektyw – od tematologicznie ukierunkowanych badań motywiki, przez perspektywę historycznoliteracką i filozoficzną, po ujęcie komparatystyczne i antropologiczno-socjologiczne.

Rhesos

Eurypides

Rhesos to dramat Eurypidesa, największego obok Ajschylosa i Sofoklesa tragika starożytnej Grecji.   Akcja dramatu ma miejsce podczas wojny trojańskiej, w nocy, kiedy Odyseusz i Diomedes potajemnie przedostają się do obozu trojańskiego. O tym samym wydarzeniu opowiada dziesiąta księga poematu Homera, Iliada.  

Romeo i Julia

William Shakespeare

„Romeo i Julia” to dramat angielskiego pisarza Williama Szekspira napisany we wczesnym stadium jego kariery. Przedstawia historię tragicznej miłości dwojga młodych ludzi, którzy stali się wzorcami romantycznych kochanków. Historia toczy się w Weronie i Mantui.

Rosmersholm

Henryk Ibsen

„Rosmersholm” to sztuka Henryka Ibsena, norweskiego dramatopisarza, uważanego za czołowego twórcę dramatu modernistycznego. „Rosmersholm” jest uznawany za jedną z najbardziej wielowarstwowych, mistycznych i pięknych sztuk Ibsena o niejednoznacznym przesłaniu. Dramat przedstawia ponadczasowe napięcie miedzy starym a nowym, tradycyjnym a nowoczesnym. Esencja dzieła skupia się na walce o etyczność oraz na możliwości do swobodnego rozwoju jednostki. Główny bohater jest wzorem cnót oraz tradycjonalistą, jednak po poznaniu pewnej kobiety, zaczyna przechodzić przemianę i marzyć o wolności słowa, myśli i ducha człowieka w społeczeństwie.