Hedda Gabler

Henryk Ibsen

„Hedda Gabler” to utwór Henryka Ibsena, norweskiego dramatopisarza, uważanego za czołowego twórcę dramatu modernistycznego. „Hedda Gabler” jest jedną z najbardziej cenionych sztuk Ibsen’a. Główna bohaterka jest opisywana jako damska wersja Hamleta – jest nią rozczarowana swoim życiem kobieta o wielkich ambicjach, która ma problem w odnalezieniu swojego miejsca. Tytułowa Hedda zgadza się na odgrywanie roli żony, jednak cały czas dąży do osiągnięcia czegoś większego i bardziej wartościowego w swoim życiu. Dramat ten jest również niesamowitym dziełem o wpływie ambicji, naiwności, lęku, kłamstw i sekretów w drodze do odnalezienia swojej roli w staromodnym społeczeństwie.

Hekabe

Eurypides

Hekabe to dramat Eurypidesa, największego obok Ajschylosa i Sofoklesa tragika starożytnej Grecji.   Jest to tragedia napisana przez Eurypidesa ok. 424 pne. Akcja rozgrywa się po wojnie trojańskiej, ale zanim jeszcze Grecy opuścili Troję. Centralną postacią jest Hekabe, żona króla Priama, dawniej królowej upadłego miasta.  

Helena

Eurypides

Helena to dramat Eurypidesa, największego obok Ajschylosa i Sofoklesa tragika starożytnej Grecji.   Helen otrzymuje straszną wiadomość że jej mąż, Menelaos nigdy nie powróci do Grecji z Troi gdyż nie żyje. Ta informacja stawia Helenę w niebezpiecznej sytuacji. Może zostać ona zmuszona do małżeństwa z Theoklymenosem, królem Egiptu.  

Herakles szalejący

Eurypides

Herakles szalejący to dramat Eurypidesa, największego obok Ajschylosa i Sofoklesa tragika starożytnej Grecji.   Podczas gdy Herakles przebywa w podziemiu, porywając Cerbera w ramach jednej ze swoich dwunastu prac, jego ojciec Amphitryon, żona Megara i dzieci są skazani na śmierć w Tebach przez Lycusa.  

Heraklidzi

Eurypides

Heraklidzi to dramat Eurypidesa, największego obok Ajschylosa i Sofoklesa tragika starożytnej Grecji.   Po śmierci Heraklesa jego dzieci i ich matka są prześladowani przez Eurystheusa. Są zmuszeni do ucieczki i błąkania się po Helladzie. Aby uniemożliwić dzieciom Heraklesa zemstę na nim, Eurystheus starał się je zabić.  

Hippolytos uwieńczony

Eurypides

Hippolytos uwieńczony to dramat Eurypidesa, największego obok Ajschylosa i Sofoklesa tragika starożytnej Grecji.   Tragedia opowiada historię miłości Fedry do jej pasierba Hipolita, oraz o okrutnej zemście jaką zgotowała Fedra, gdy jej uczucie zostało upublicznione.  

Ibsen w Polsce 1879-2006

Katarzyna Maćkała

Książka stanowi próbę poszerzenia wiedzy na temat obecności dramatu ibsenowskiego na polskich scenach. Problematyka poruszona w pracy obejmuje okres od XIX wieku, kiedy dzieła Henrika Ibsena podbijały europejskie teatry, przez dwudziestolecie międzywojenne, czasy PRL-u, aż po transformację. Cezurę czasową prezentacji wyznacza 2006 rok – setna rocznica śmierci norweskiego pisarza. Autorka dokumentuje premiery, śledzi koleje losu „polskiego Ibsena” i stara się dokonać zapisu ocen, jakim poddawano jego utwory. Przedstawia także wysiłki ludzi teatru popularyzujących sztuki Ibsena, zarówno znanych, jak Leon Schiller czy Karol Adwentowicz, jak i entuzjastów, których trud nie został zapamiętany. Wnioski nasuwające się podczas lektury są ciekawe i niekiedy zaskakujące, przede wszystkim jednak portretują polską widownię i krytykę teatralną, ukazują, jak kwestie ibsenowskie wpisują się w zawiłe zagadnienia rodzimej kultury, odsłaniając jej mocne i słabe strony. „Rozległa dokumentacja przemawia językiem epoki, ukazuje skalę wartości estetycznych krytyki teatralnej, a także odsłania relacje twórców przedstawień do inscenizowanego tekstu. Pewne aspekty recepcji Ibsena miały już swoich badaczy, ale autorka nie idzie niewolniczo śladem wcześniejszych badań, lecz konsekwentnie buduje własną narrację”. Z recenzji dr hab. Małgorzaty Leyko, prof. UŁ „Pracochłonna wielokierunkowa kwerenda pozwoliła autorce dotrzeć do rozmaitych dokumentów recepcji. Zebrane informacje rzucają nowe światło na mechanizmy przyswajania Ibsena polskiej kulturze”. Z recenzji dr hab. Ewy Partygi, prof. IS PAN „Narracja, którą prowadzi autorka, nie zainteresuje tylko skandynawistów. Toczy się ona bowiem na tle historii polskiej sceny, uwikłanej w narodowe dysputy i polityczne zawirowania”. Z recenzji dr hab. Marii Sibińskiej, prof. UG Dr Katarzyna Maćkała studiowała filologię norweską, filmoznawstwo i teatrologię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytecie w Oslo i w Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Publikowała w czasopismach naukowych i literackich w Polsce i za granicą, pisząc głównie o skandynawskiej literaturze i kulturze, o jej polskich kontekstach czy o sztuce tłumaczenia. Jako pracownik akademicki współpracowała z kilkoma uczelniami, obecnie z Uniwersytetem Gdańskim i WSB we Wrocławiu.  

Idea bardzo konsekwentna. Happening i Teatr Happeningowy Tadeusza Kantora

Justyna Michalik

Ruch happeningowy, od swoich początków datujących się na przełom lat 50. i 60. XX w. przetrwał zaledwie dekadę. Pomimo to, wpływu happeningu na współczesną kulturę i sztukę nie da się przecenić. Twórczość Tadeusza Kantora zajmuje w tym ogólnoświatowym ruchu pozycję szczególną. Artysta, działając w pewnym oddaleniu od głównych ośrodków – oddzielony dodatkowo „żelazną kurtyną” – tworząc swoje realizacje nie poddawał się teoretycznie sformułowanym ograniczeniom „gatunku”, i być może dzięki temu jego happening jawi się nam z dzisiejszej perspektywy jako ważny krok w kierunkach obranych nieco później przez wielu innych twórców, został też doceniony przez współczesnych sobie. Książka pozwala spojrzeć na zjawisko happeningu w wydaniu Tadeusza Kantora całościowo. Nie tylko opisuje kolejne realizacje, ale także przybliża idee, inspiracje i źródła pomysłów pozwalających artyście powoli przesuwać ciężar jakościowy ze ślepej fascynacji ideami, które niedługo później miały zostać zarzucone, ku świadomemu wykorzystaniu formuły happeningowej do eksperymentów z nowymi środkami artystycznego wyrazu. Książka może stanowić istotne źródło wiedzy dla czytelników zainteresowanych sztuką Tadeusza Kantora, a także dla badaczy teatru i sztuk wizualnych XX i XXI wieku. (Z recenzji wydawniczej dr hab. Katarzyny Fazan, prof. PWST im. L. Solskiego w Krakowie) Happeningi Tadeusza Kantora są z pozoru dobrze znane, wiemy ile ich było, jaki miały przebieg. Jednak przy głębszym namyśle okazuje się, że jest to wiedza dość powierzchowna, oparta o informacje niepewne i schematyczne myślenie. Kantor, będąc bardzo silną indywidualnością, narzucił szereg interpretacji, które z jego punktu widzenia były właściwe, ale dziś, dla naszych potrzeb naukowych, niewystarczające. (…) Dogłębne przygotowanie pozwoliło stworzyć autorce książkę doskonale umocowaną źródłowo, opatrzoną bogatymi przypisami, przemyślaną metodologicznie a jednocześnie napisaną w sposób przystępny. (Z recenzji wydawniczej dr hab. Joanny M. Sosnowskiej, prof. Instytutu Sztuki PAN)   Justyna Michalik (ur. 1983), absolwentka wiedzy o teatrze i podyplomowych studiów z dziedziny zarządzania w kulturze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Współredaktorka licznych pozycji książkowych i katalogów wystaw organizowanych przez Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka w Krakowie, w tym serii kalendariów kolejnych etapów życia i twórczości artysty. Uczestniczyła w przygotowaniu wystaw Kantora w Polsce i za granicą. Obecnie doktorantka Instytutu Sztuki PAN w Warszawie, gdzie przygotowuje rozprawę poświęconą strategiom happeningowym w Teatrze Śmierci Tadeusza Kantora. W 2013 roku otrzymała stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie teatru, w ramach którego powstała niniejsza książka.