Niedomknięty bilans wszechświata

Tadeusz Pabjan

Czym jest ciemna energia? Jakie obiekty lub cząstki tworzą ciemną materię? Skąd wiadomo, że wszechświat składa się głównie z ciemnej materii i jest wypełniony ciemną energią?   Z czego składa się wszechświat? Jeszcze nie tak dawno fizycy sądzili, że dobrze znają odpowiedź na to pytanie, i że potrafią dokładnie zidentyfikować wszystkie obiekty, które dają swój wkład do całkowitej masy wszechświata. Problem pojawił się wtedy, gdy obserwacje astronomiczne dostarczyły dowodów na obecność znacznych ilości dodatkowej, niewidocznej materii i na przyspieszenie ekspansji wszechświata rozpychanego tajemniczą energią, która jest równoważna masie. Po przeprowadzeniu wstępnych oszacowań okazało się, że wszystkie znane do tej pory postaci materii to tylko wierzchołek gigantycznej góry lodowej. Co znajduje się pod powierzchnią wody? Odpowiedź na to pytanie zawarta jest na kartach tej książki.  

Nie(do)rzeczy

Byung-Chul Han

Przyszło nam żyć w czasach postępującej cyfryzacji i - co za tym idzie - natłoku informacji. Byung-Chul Han wychodzi z przeświadczenia, że nie zamieszkujemy już ziemi, ale Google Earth i Cloud. Informacje wyparły rzeczy - i jest to zmiana fundamentalna. Niegdyś rzeczy ze względu na swoją stałość dawały człowiekowi oparcie, miały swoją historię i budziły wspomnienia, z kolei informacje (i inne "nie(do)rzeczy": smartfon, selfie, zdjęcie cyfrowe, chmura, sztuczna inteligencja) za sprawą swej ulotności i chwilowości zdestabilizowały ludzkie życie. W tym sensie niniejsza książka stanowi krytykę digitalizacji świata i apologię rzeczy. "Dzisiaj przedmioty konsumpcyjne tak szybko lądują w śmieciach, ponieważ już ich nie posiadamy. Posiadanie jest zinternalizowane i naładowane treścią psychiczną. Rzeczy będące w moim posiadaniu są pojemnikiem uczuć i wspomnień. Historia, którą latami obrastają rzeczy przez nas używane, sprzęga z nimi nasze serca. Jednakże tylko rzeczy dyskretne mogą zostać ożywione i stać się rzeczami bliskimi sercu dzięki intensywnemu, libidynalnemu przywiązaniu. Dzisiejsze dobra konsumpcyjne są niedyskretne, natrętne i gadatliwe. Są przeładowane uprzednio przygotowanymi wyobrażeniami i emocjami, które narzucane są konsumentowi. Nie dołączamy do nich prawie niczego z własnego życia" Fragment książki Nie(do)rzeczy Serię zapoczątkowało wydanie książki Kim jest człowiek? Abrahama J. Heschela (2014) w tłumaczeniu Katarzyny Wojtkowskiej, inicjatorki serii. Od 2017 roku ukazały się m.in.: Moje poszukiwania absolutów Paula Tillicha, Dlaczego kochamy? Harry'ego Frankfurta, Sens życia i jego znaczenie Susan Wolf, Lustereczko, powiedz przecie... Simona Blackburna, Status moralny. Obowiązki wobec osób i innych istot żywych Mary Anne Warren, Śmierć i życie po śmierci. Kiedy umrę, ludzkość będzie trwać Samuela Schefflera, Prawda i życie. Dlaczego prawda jest ważna Michaela Patricka Lyncha, Godny pożądania stan świadomości. O przyjemności jako wartości ostatecznej Katarzyny de Lazari-Radek, Zależne zwierzęta rozumne. Dlaczego ludzie potrzebują cnót Alasdaira MacIntyre'a, To, co naturalne Roberta Spaemanna. * "Seria Kim Jest Człowiek? jest płaszczyzną rozmowy, do której zapraszamy uczonych i myślicieli, przedstawicieli różnych środowisk, a także wszystkich, dla których kluczowe jest pytanie o człowieka". Katarzyna Wojtkowska

Niezauważona rewolucja. Konstruktywistyczny idealizm Richarda Burthogge\'a

Bartosz Żukowski

Książka poświęcona jest teorii poznania Richarda Burthogge'a (1638-1705), siedemnastowiecznego filozofa angielskiego, autora m.in. dzieł: Organum Vetus and Novum (1678) oraz An Essay upon Reason, and the Nature of Spirits (1694). Choć epistemologiczne idee Burthogge'a nie wywarły znaczącego wpływu na współczesną mu filozofię, a w konsekwencji nie stały się dotychczas przedmiotem głębszych analiz, w jego pismach odnaleźć można nader oryginalną koncepcję konstruktywistycznego idealizmu, która - oceniana z szerszej perspektywy historycznej - w kluczowych punktach okazuje się antycypować niemal o wiek późniejszą filozofię Kanta. Najistotniejszym elementem tego stanowiska jest odrzucenie możliwości bezpośredniego (intelektualnego bądź zmysłowego) poznania przedmiotów zewnętrznych na rzecz teorii modi concipiendi, zgodnie z którą konceptualizacja rzeczywistości pozaumysłowej dokonuje się zawsze w formie i z użyciem środków określonych przez strukturalne oraz funkcjonalne własności ludzkich zdolności poznawczych. W ten sposób, dowodząc, iż świat zewnętrzny dostępny jest umysłowi ludzkiemu jedynie poprzez "fenomeny", które sam współtworzy, Burthogge wyraźnie antycypuje Kantowskie twierdzenie o niepoznawalności rzeczywistości samej w sobie. Co najmniej od lat dwudziestych XX w. wyraża się potrzebę głębszej analizy pism wiecznie "zapomnianych" myślicieli XVII i XVIII wieku. Niniejsza monografia wychodzi naprzeciw tym oczekiwaniom. Choć jej bezpośrednim celem jest poszerzenie wiedzy o wczesnonowożytnej filozofii brytyjskiej, przywrócenie pamięci o doktrynie idealistycznej, o niemal stulecie wyprzedzającej koncepcję Kanta, w przyszłości powinno umożliwić także sformułowanie nowych konkluzji na temat wewnętrznej logiki i immanentnej dynamiki ewolucji całej myśli postkartezjańskiej.

Nim zaśnie Ziemia

Grzegorz Walczak

Powieść będąca wyrazem nastrojów apokaliptycznych przełomu tysiącleci. Rozwój technologii doprowadza do nadkontroli i zniewolenia człowieka, z czego ten oczywiście nie zdaje sobie sprawy, ciesząc się z przekraczania coraz to kolejnych ograniczeń materii. Tymczasem z przestworzy już nadciągnęła katastrofa. Obcy zstąpił na Ziemię, lecz bardzo trudno go rozpoznać. Obawa przed konfrontacją z inną cywilizacją odsłania istotne, choć nieoczywiste, cechy naszego społeczeństwa.

Notatki z lat 1882-1884

Friedrich Nietzsche

Tom 10, tak jak pozostałe tomy notatek Nietzschego, ukazuje jego intelektualny warsztat, zawiera luźny materiał przygotowawczy, stanowiący w znacznej podstawę dzieł opublikowanych (w jego przypadku przede wszystkim Zaratustry), a więc zapisywane na gorąco, często podczas spacerów, myśli, pomysły, sentencje, relacje z lektur, dłuższe fragmenty teoretyczne i poetyckie. Jednakże tom ten, i na tym polega jego szczególna wartość, wraz z tomem 9 dokumentuje proces narodzin późnej, dojrzałej filozofii Nietzschego, którą przedstawił on najpierw w poetycko-epickim obrazowaniu Zaratustry (materiał z tomu 10 dotyczy trzech jego pierwszych części), by następnie, w swych dziełach późniejszych, poddać je pracy pojęciowo-teoretycznej; tom niniejszy ukazuje jej natężone początki, zawiera zatem zaplecze teoretyczne nieodzowne dla zrozumienia Zaratustry (ukazuje też ewoluowanie kształtu tego eposu), a tym samym całej myśli Nietzschego (z podstawowych jej idei rozwijane są w nim głównie idee wiecznego powrotu i nadczłowieka). Znajdziemy tutaj również pokaźny – największy spośród dzieł opublikowanych i tomów Nachlassu – korpus maksym i sentencji ukazujących Nietzschego-moralistę i wielkiego psychologa duszy ludzkiej, jak i znakomitego stylistę, a także echo jego dramatycznej relacji z Lou-Salomé.

Nowa fizyka i nowa teologia

Michał Heller

Jaki jest bilans kilku wieków współistnienia Kościoła i nauk przyrodniczych? Dlaczego Wielkie Pytanie nie powoduje, że inne pytania są małe? W jaki sposób los człowieka jest złączony z losem Wszechświata?   Nie chciałbym stwarzać wrażenia, iż uważam, że głównym zadaniem Kościoła jest patronowanie nauce czy też penetrowanie środowisk naukowych przez odpowiednio wykształconych duchownych. Sądzę natomiast, że uczestniczenie w życiu naukowym współczesności i rozumienie jej przejawów, w stopniu większym niż obecnie, jest jednym z elementów misji Kościoła. Nawet brak wystarczającej liczby duchownych nie powinien usprawiedliwiać rezygnacji z wypełniania tej misji. Ks. Prof. Michał Heller /fragment książki/

Nowa Koncepcja Wszechświata

Walter Russell

Książka A New Concept of the Universe (tytuł oryginalny) w wyczerpujący i niebywale przystępny sposób przedstawia założenia i idee Kosmogoni Waltera Rusella oraz polemikę Autora z paradygmatami współczesnej nauki. Wysiłki nad jej udoskonalaniem Autor podejmował do końca swoich dni. Mimo to ta niezwykła pozycja mogła się ukazać w Stanach Zjednoczonych  dopiero w 1989 roku, po 26 latach od jego śmierci. Echa po jej publikacji nie milkną do dnia dzisiejszego, stając się motorem napędowym środowisk skupiających się wokół dokonań wybitnych, lecz niezwykle rzadko docenianych wynalazców XIX i XX wieku.   Do tej pory nie ukazała się w Polsce żadna książka tego znakomitego autora. Jedyna dostępna w Polsce pozycja to niewielka książka biograficzna o tytule: Człowiek, który poznał tajemnicę wszechświata. Opowieść o Walterze Russellu (2008).   FRAGMENTY: Walter Russell, Nowa Koncepcja Wszechświata, List Otwarty do Świata Nauki: http://www.hoid.pl/Nowa_Koncepcja_Wszechswiata_fragment1 Walter Russell, Nowa Koncepcja Wszechświata, Spis treści: http://www.hoid.pl/Spis_Nowa_Koncepcja_Wszechswiata   FRAGMENTY AUDIO:   https://www.youtube.com/watch?v=F1saVVpFKv0 https://www.youtube.com/watch?v=FeVPXH6puxk Walter Russell (1887-1963)  amerykański polimat, artysta, naukowiec, architekt i biznesmen. W 1921 roku stworzył i opatentował własny układ okresowy pierwiastków na którym zamieścił dwa nieznane wtedy pierwiastki: uridium i urium – oficjalnie odkryte wiele lat później i nazwane inaczej – neptun i pluton. Dzięki swoim dokonaniom zdobył szerokie uznanie i znajomości wśród najwybitniejszych ludzi swojej epoki. Przyjaźnił się z Nikolą Teslą i założycielem IBM, Thomasem Watsonem Jr. (z którym stworzył nowoczesną koncepcję etycznego biznesu). Znał się z Thomasem Edisonem, Ignacym Paderewskim i Theodorem Rooseveltem. Jego obrazy wielokrotnie prezentowano i nagradzano w Stanach Zjednoczonych i w Europie. Sformułował własną teorię kosmologiczną, którą zaprezentował oficjalnie po raz pierwszy w 1926 roku. Swoją naukę wykładał w założonym przez siebie University of Science and Philosophy w pałacu Swannanoa w stanie Virginia. W 1941 roku, w uznaniu naukowych odkryć, American Academy of Sciences  przyznała Walterowi Russellowi tytuł Doktora.

Nowy ateizm. Rekonstrukcja światopoglądu

Tomasz Sieczkowski

Być może pojęcie światopoglądu pozwala nam wyrazić to, co w nas zachowawcze. [...] Światopoglądy to nasze punkty oparcia, autoidentyfikacje pozwalające zachować poczucie stałości, sposoby naszego uczestnictwa w kulturze, ale zarazem narzędzia rekonstruowania samej kultury pod kątem naszych oczekiwań i preferencji. Owo pragnienie poczucia stałości - które wcale nie musi być tym samym, co rzeczywista stałość - jest być może kluczem do zrozumienia światopoglądu neoateistycznego, ale też sprawia, że bardziej przychylnie można spojrzeć na światopoglądy konkurencyjne wobec nowego ateizmu. Są one w pewnym sensie źródłowo filozoficznymi pamiątkami po dawnym świecie metafizycznej stabilności, jednak pamiątkami żywymi, ewoluującymi już według nowych reguł ponowoczesnych narracji, w świecie globalnego rozproszenia, wymuszonej mobilności, epistemologicznej rywalizacji. Dlatego o światopoglądach trudno pisać jako o teoretycznej abstrakcji, stają się nią bowiem dopiero wtórnie, w naszym zawsze o krok spóźnionym wobec nich opisie. Z istoty tego, co napisałem powyżej, wynika, że dużo lepiej przyjrzeć się im w ich działaniu: formowaniu i osiąganiu dojrzałości. O tym traktuje ta książka. Fragment publikacji Nowy ateizm. Rekonstrukcja światopoglądu

O antropozofii Rudolfa Steinera. Moje ścieżki między Amsterdamem, Samotraką, Chartres a Warszawą

Barbara Kowalewska

Antropozofia? Co to właściwie jest? Powiedz w kilku zdaniach, na czym to polega? Zajmujesz się tym od tylu lat i jeszcze ci się nie znudziło? – takie pytania zadają mi czasem dawno niewidziani przyjaciele, znajomi, krewni. Zwłaszcza w Polsce. W Polsce, gdzie o twórcy antropozofii, Rudolfie Steinerze (1861–1925) – jednej z najwybitniejszych indywidualności XX w., filozofie, mistyku, reformatorze kultury i życia społecznego – wie się niewiele. A to, co się wie, bardzo rzadko pochodzi z własnych doświadczeń. Wyrażane opinie są zwykle powielaniem sądów gdzieś przeczytanych lub usłyszanych, zlepkiem informacji wyrwanych z kontekstu, czasem słusznych, częściej jednak groteskowo przekręconych i zdeformowanych. […] Zawsze interesowało mnie najbardziej, jak myśli potężnych indywidualności działają w świecie: poznasz drzewo po owocach, jakie rodzi. Praktyczne owoce antropozofii były dla mnie kamieniem probierczym jej wartości i użyteczności. […] jak to jest w innych dziedzinach inspirowanych przez antropozofię: w medycynie, rolnictwie, inicjatywach gospodarczych, polityczno-społecznych, w bankowości? I wreszcie: czy zajmowanie się antropozofią zmienia ludzi? A jeżeli tak, to w jakim kierunku? Czy proponowana przez antropozofię droga rozwoju wewnętrznego rzeczywiście zawsze doskonali ludzi moralnie? A jeżeli dzieje się inaczej, to gdzie szukać przyczyn niepowodzenia? ze Wstępu   Barbara Kowalewska – ur. w 1950 r. w Warszawie, od 1975 r. mieszka w Amsterdamie; studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim, niderlandystykę na Uniwersytecie w Amsterdamie oraz pedagogikę waldorfską w Zeist (Holandia). Tłumaczka z języków niederlandzkiego i niemieckiego, autorka artykułów z zakresu pedagogiki małego dziecka.W latach 2007–2013 współpracowała jako tłumaczka, autorka oraz koordynator w realizacji siedemnastotomowej serii książek „Pedagogika Waldorfska”, wydanej przez krakowską Oficyną Wydawniczą Impuls. W ramach tej serii ukazała się książka jej autorstwa, Mam czas dla dziecka. Pedagogika waldorfska dla najmłodszych. Propozycja alternatywnej kultury wychowania w domu, przedszkolu i w żłobku (2011), która okazała się wielkim sukcesem wydawniczym. Zachęciło to autorkę do podjęcia tematu pasjonującego ją od 35 lat: antropozofii Rudolfa Steinera stosowanej w rozmaitych dziedzinach praktycznego życia. Autorka prezentuje w niej antropozofię nie jako teorię czy filozofię austriackiego reformatora kultury, lecz w formie esejów biograficznych, wychodząc z przekonania, że najlepiej odpowiada to jej stosunkowi do opisywanych zagadnień i procesów.

O czym mówią prawnicy, mówiąc o podmiotowości

red. Agnieszka Bielska-Brodziak

Publikacja wielopłaszczyznowo charakteryzuje problematykę podmiotowości, prezentując ją jednocześnie z wielu punktów widzenia. Dzięki temu książka może okazać się pomocna w rozważaniach nie tylko teoretyków prawa, ale też przedstawicieli poszczególnych nauk prawnych, jak też praktyków i studentów prawa. Ze względu na rozbudowane ujęcie tytułowej tematyki, przy uwzględnieniu jej aspektów filozoficznych, dogmatycznych,  socjologicznych, filologicznych, międzynarodowych etc., nie ma przeszkód, by odbiorcami książki byli również studenci i przedstawiciele nauk innych niż prawne. Publikacja wpisuje się w ciągle rozważany ogólny problem przełożenia natury ludzkiej na sferę prawa. Niespotykany dotychczas rozwój nauk przyrodniczych sprawia, że kategoria podmiotowości osoby fizycznej z nową siłą zostaje poddana wyzwaniom tak w obszarze początku życia, jak i w obszarze identyfikacji płciowej. To także wyzwania, jakie przed prawem stawia eksperymentalna możliwość tworzenia hybryd, chimer ludzko-zwierzęcych, zmuszająca do rewizji myślenia. Stąd już tylko mały krok do innego zagadnienia, które wraz z rozwojem współczesnych technologii staje się sprawdzianem dla dyskursu prawnego – problematyki podmiotowości prawnej sztucznej inteligencji. Zauważalne jest też, że z coraz większym trudem udaje się utrzymać całkowicie niejasny status prawny zwierząt. Rozwój cywilizacyjny stawia również nowe wyzwania przed drugą formą podmiotowości – osobami prawnymi. Ich złożoność, dynamika rozwoju oraz wymuszone globalizacją i informatyzacją świata przeobrażenia, wymagają od prawników dostarczania efektywnych propozycji normatywnych, opartych na szerokim, dynamicznym widzeniu świata. Książka jest wyrazem integracji teorii prawa z dogmatykami prawniczymi, jak również uzewnętrznieniem wymykających się schematom sposobów myślenia o podmiotowości. Tak szerokie, niestandardowe spojrzenie na tę tematykę stało się możliwe dzięki temu, że tytuł jest zbiorem tekstów przedstawiających różne perspektywy naukowe, a zaprezentowane punkty widzenia – choć odnoszą się do tego samego terminu – pochodzą z odległych sobie dyscyplin prawnych.

O duchu praw

Monteskiusz

O duchu praw to najważniejsze dzieło Monteskiusza, wybitnego myśliciela i pisarza doby oświecenia. Składa się ono z trzydziestu jeden ksiąg, w których autor dokonał analizy znanych ówcześnie form ustrojowych, wydzielając monarchię, despotię i republikę. Wiele miejsca konieczności podziału władzy, popularyzując w ten sposób trójpodział władzy na władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.

O duchu praw

Montesquieu (Monteskiusz)

Są trzy rodzaje rządów: REPUBLIKAŃSKI, MONARCHICZNY i DESPOTYCZNY. Dla poznania ich natury, wystarczy pojęcie, jakie mają o nich bodaj najprostsi ludzie. Przypuszczam trzy określenia, a raczej trzy fakty; jeden, że rząd republikański jest ten, w którym cały naród, lub tylko część narodu, posiada najwyższą władzę; monarchiczny, gdzie włada jeden, ale na podstawie praw stałych i wiadomych; natomiast w rządzie despotycznym, jeden człowiek, bez zobowiązań i bez prawideł, poddaje wszystko swojej woli i zachceniu. (Fragment)

O duszy

Christian Wolff

Christian Wolff nie należy dziś do filozofów popularnych, chętnie czytanych i powszechnie docenianych. W porównaniu do sławy i siły oddziaływania, jaką miał za życia, jest myślicielem zgoła zapomnianym. Samo zapomnienie, rzecz jasna, nie stanowi racji dostatecznej wydobywania zeń różnorakich autorów, nawet jeśli niegdyś cieszyli się zasłużoną estymą. Wszak na historię filozofii składają się prawie wyłącznie studia nad pracami filozofów wybitnych i oryginalnych. Czy Wolff był filozofem wybitnym i oryginalnym? Wybitnym – z pewnością, oryginalnym – w zakresie określonym zasięgiem i intensywnością inspiracji dorobkiem poprzedników. Dlaczego więc warto wracać do prac tego myśliciela? Nie tylko z tego powodu, iż zaznajomienie się z jego filozofią, zwłaszcza z rozwijaną przezeń metafizyką, znacząco ułatwia zrozumienie wielu aspektów krytycznej filozofii Kanta. Ponadto nie tylko dlatego, że jako ten, który – jak to ujął Hegel – „myśl w formie myśli uczynił w Niemczech powszechną własnością”, jest kluczem do osiemnastowiecznej filozofii powstającej w tym obszarze językowym. Rozwijane przez Wolffa koncepcje niewątpliwie posiadają taki czysto historyczny i instrumentalny walor. Jego doktryna odznacza się również pewną wartością samoistną – paradoksalnie, to właśnie on uwypuklił, na przykład rolę doświadczenia w dziedzinie „psychologii”. Ukazaniu jego wkładu w rozwój metafizycznej nauki o duszy służy prezentowany tom, na który składa się przekład dwu rozdziałów jego głównej niemieckojęzycznej rozprawy metafizycznej.

O ład w historii

Feliks Koneczny

Książka O ład w historii, ukończona 8 miesięcy przed śmiercią autora stanowi ostatnią pracę w dorobku Feliksa Konecznego. Pozycja ta jest niejako syntezą i ostatecznym zreasumowaniem jego poglądów na zagadnienie wielości cywilizacji. Koneczny przedstawia w niej podstawowe koncepcje swoich rozważań historiozoficznych, wynikające z nich wnioski, charakterystykę poszczególnych cywilizacji oraz różnice zachodzące pomiędzy nimi.

O naturze ludzkiej

Roger Scruton

Obrona wyjątkowości człowieka pióra uznanego filozofa Rogera Scrutona W książce O naturze ludzkiej ceniony pisarz i filozof Roger Scruton przedstawia oryginalną i radykalną obronę ludzkiej wyjątkowości. Mierząc się z poglądami psychologów ewolucyjnych, moralnych utylitarystów i filozofów materialistycznych takich jak Richard Dawkins i Daniel Dennett, Scruton przekonuje, że ludzi nie można rozumieć jako bytów czysto biologicznych. Jesteśmy czymś więcej niż ludzkimi zwierzętami: jesteśmy również osobami, ze swej istoty wchodzącymi w relacje z innymi osobami oraz połączonymi z nimi siecią zobowiązań i uprawnień. Nasz świat jest wspólnym światem, w którym przejawia się wolność, wartości i odpowiedzialność. Aby zrozumieć ten świat, musimy zwracać się do innych ludzi twarzą w twarz, ja wobec ja. Scruton przedstawia i broni swojej koncepcji ludzkiej natury, posiłkując się osiągnięciami z całej historii idei, od Platona i Awerroesa po Darwina i Wittgensteina. Książka zaczyna się od sugestii Kanta, że wyróżnia nas zdolność do powiedzenia ja nasze poczucie siebie jako ośrodka samoświadomej refleksji. Fakt ten przejawia się w naszych uczuciach, zainteresowaniach i relacjach, jest fundamentem zmysłu moralnego, a także koncepcji estetycznych i religijnych, za których pomocą kształtujemy świat ludzki i nadajemy mu znaczenie. Fakt ten nie mieści się w obszarze rozważań współczesnej filozofii materialistycznej, mimo że ma charakter naturalny, a nie nadprzyrodzony. Scruton proponuje nowy sposób rozumienia wpływu samoświadomości na kwestię, jak powinniśmy żyć. W rezultacie otrzymujemy wszechstronne spojrzenie na ludzką naturę, które podważa część spośród najmodniejszych dzisiaj poglądów na nasz gatunek. Podziwiam postawę Rogera Scrutona i jego pisarstwo. W tej krótkiej książce Scruton omawia najważniejsze kwestie świata ludzkiego. Simon Blackburn, autor Think: A Compelling Introduction Ta brawurowa książka przedstawia oryginalny i ważny pogląd na ludzką naturę. Anthony OHear, University of Buckingham

O okrucieństwie

Marian Zdziechowski

Okrucieństwo polega na umyślnym i rozmyślnym sprawianiu cierpienia istocie żywej, czującej. Okrucieństwo jest dla okrutnika rozkoszą najobrzydliwszą, jaka się da wyobrazić, a to dlatego, że rozkosz ta jest w istocie swej podłością; pastwić się bowiem możemy tylko nad istotą słabszą, bezbronną lew w klatce na łasce jest u dziecka. Nie dość tego, w okrucieństwie mamy najbardziej odrażającą formę podłości. Można tłumaczyć czyn podły, spełniony ze strachu, albo dla interesu, ale podłość dla rozkoszy pastwienia się nad tym, kto się bronić nie jest w stanie, nie może nie budzić pogardy najgłębszej w każdym, kto ma w sobie choćby podobieństwo jakieś tego, co się sumieniem nazywa. Okrucieństwo wprowadza w szał, w stan bliski obłędu, i wyraz pijany krwią znają wszystkie języki, że zaś tych pijanych krwią, albo do pijaństwa takiego wzdychających, albo przynajmniej z natury do niego usposobionych jest w każdym społeczeństwie wielu, bardzo wielu, więc pomysły, kaprysy, fantazje tych pół-wariatów są rzeczą groźną, dezorganizują organizm społeczny, są trucizną, paraliżującą wysiłki wszystkich ludzi dobrej woli, skierowane ku umniejszeniu cierpienia na ziemi. Na wysiłki te okrutnik odpowiada obelżywym śmiechem. Co tamtych oburza i przeraża, to go pociąga i cieszy; on się zacina i zatwardza w namiętności swojej, a okropnym tego następstwem jest to, że dla umysłów słabych okrutnik staje się zgubnym przykładem, fatalnym inicjatorem najpotworniejszej rozkoszy...

O pochodzeniu. Ujęcie filozoficzne

pod redakcją Grzegorza Malca ze wstępem Kazimierza Jodkowskiego. Autorzy tekstów: Steve Clarke, William A. Dembski, Taner Edis, Jeffrey Koperski, ...

Problem pochodzenia, „skąd się to wzięło?”, to - obok pytania o istotę i cel - jeden z trzech zasadniczych typów problemów filozoficznych dotyczących rzeczywistości przyrodniczej. Obecnie najciekawsze dyskusje w tym obszarze dotyczą teorii inteligentnego projektu i jej związkom z teorią ewolucji lub szerzej – z naturalizmem. „O pochodzeniu. Ujęcie filozoficzne” pod redakcją Grzegorza Malca i ze wstępem Kazimierza Jodkowskiego to zbiór artykułów uznanych specjalistów (Steve Clarke, William A. Dembski, Taner Edis, Jeffrey Koperski, Robert A. Larmer, Stephen C. Meyer, Del Ratzsch)  po raz pierwszy opublikowanych w języku polskim. Oferują refleksję nad tym, jak nauka może pomóc nam lepiej zrozumieć świat przyrody. Jakie standardy powinna spełniać dobra teoria naukowa? Czy naturalizm metodologiczny jest koniecznym warunkiem naukowości? Czy teoria inteligentnego projektu jest tylko formą teologii naturalnej? Czy teoria ta może zwiastować koniec nauki? Odpowiedzi na te i inne pytania można znaleźć w tym tomie. Stanowi on początek serii wydawniczej, która ma składać się z trzech publikacji. Spośród wybranych tekstów jedne są dla teorii inteligentnego projektu (ID) przychylne, a inne wręcz przeciwnie – krytyczne. W ten sposób czytelnik uzyskuje większą możliwość wypracowania na ten temat obiektywnej oceny.   Ta ważna książka porusza filozoficzne aspekty teorii inteligentnego projektu. Obejmuje przekłady z języka angielskiego siedmiu znakomitych artykułów lub rozdziałów monografii, których autorami są wybitni filozofowie. Udany dobór prac i ich autorów pozwala czytelnikowi z niesłabnącym zainteresowaniem śledzić debatę wokół problematyki pochodzenia, zwłaszcza pochodzenia informacji biologicznej. Uwzględnione są ważne kwestie z zakresu filozofii nauki i filozofii przyrody jak również implikacje światopoglądowe i społeczne. Debata jest przedstawiona w sposób syntetyczny i nadzwyczaj przystępny, również dla laików. Książka wpisuje się nurt nowej rewolucji naukowej odrzucającej naturalizm ewolucjonistyczny. - prof. dr hab. Marian Wnuk   „O pochodzeniu” jest szczególną i wartą polecenia publikacją. Siedmiu znanych filozofów podejmuje w niej coraz częściej dyskutowany problem dopuszczalności w nauce wyjaśnień odwołujących się do przyczyn innych niż naturalne. A robią to w sposób niestandardowy – bez ulegania powszechnie przyjętemu poglądowi, zgodnie z którym w nauce dopuszczalne są jedynie wyjaśnienia odwołujące się do przyczyn naturalnych. Pytają zatem o to, czy za pomocą kategorii przypadku i konieczności da się wyjaśnić zachodzenie wszystkich zjawisk w przyrodzie. Lektura nie tylko dla naukowców! - dr hab. Krzysztof J. Kilian, prof. UZ   Seria „O pochodzeniu” Historia myśli ludzkiej obfituje w rozmaite próby zrozumienia otaczającego nas świata przyrody. Zagadnienia, które wzbudzają w tym obszarze zapewne najwięcej kontrowersji, dotyczą pochodzenia Wszechświata, życia i człowieka. „O pochodzeniu” to trzy tomy zebranych artykułów pod redakcją Grzegorza Malca, omawiające zagadkę pochodzenia w ujęciu filozoficznym (tom 1), historycznym (tom 2) i naukowym (tom 3). Cechą charakterystyczną całej serii jest podejście polemiczne, które pozwala czytelnikowi poznać różnorodne opinie i argumenty wybitnych uczonych prezentujących odmienne stanowiska w sprawach m.in. naturalizmu, teorii inteligentnego projektu i teorii ewolucji, a także tło historyczne toczących się debat. Na wszystkie trzy tomy składa się staranny wybór artykułów przybliżających polskiemu czytelnikowi kontrowersje dotyczące problematyki pochodzenia, która nieustannie wzbudza ogromne zainteresowanie.

O (podstawowym) znaczeniu Ingardenowskiej kategorii konkretyzacji estetycznej

Beata Garlej

Czy o Ingardenowskiej konkretyzacji estetycznej można powiedzieć coś jeszcze, skoro tylu badaczy w minionych dekadach czyniło ją przedmiotem swojego zainteresowania? Szkopuł w tym, co przez to „coś” należałoby rozumieć. […] „Łatka” bycia dopełnioną, rozwiniętą wersją dzieła sztuki to przecież formuła, jaką obdarza się konkretyzację estetyczną najczęściej i nikogo ona nie dziwi. Wręcz przeciwnie – tak bardzo do niej przylgnęła, że za zastanawiającą uznaje się sytuację, w której można byłoby określać ją inaczej. A przecież jak każda Ingardenowska kategoria czy koncepcja, również (zwłaszcza!) ta ma swoją bogatą przeszłość, skądś się w rozważaniach polskiego fenomenologa wzięła, nad wyraz udobitniając niezmiernie frapujące, gdyż podlegające rozmaitym inspiracyjnym wpływom, twórcze oblicze samego Ingardena. […] Niniejsza rozprawa jest próbą […] znaczeniowego wyzwolenia kategorii konkretyzacji estetycznej, która jednak nie tylko eliminacji wspomnianej „łatki” służy. Usiłujemy przede wszystkim dowieść, już wbrew Ingardenowi, że znaczenie kategorialne konkretyzacji estetycznej podporządkowane jest w pierwszym rzędzie jednemu: ewokowaniu jakości metafizycznych. A zatem wbrew Ingardenowi, ale i dla Ingardena, dla „ocalenia” rangi innej, bodaj najistotniejszej koncepcji na gruncie jego filozofii sztuki – koncepcji jakości metafizycznych. Ze Wstępu   Beata Garlej (z domu Romanowska) – adiunkt w Zakładzie Teorii Literatury na Wydziale Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i jednocześnie pracownik Zakładu Aksjologii i Estetyki Literackiej tej uczelni. Autorka monografii Warstwowość dzieła literackiego w ujęciu Romana Ingardena. Koncepcja, rozwinięcie, recepcja (Kraków 2015) oraz Ingardenowskie jakości metafizyczne – między otwartością a ścisłością pojęcia (Warszawa 2016). Współredaktorka dwóch zeszytów serii naukowej „Zeszyty Zakładu Aksjologii i Estetyki Literackiej. Wydział Nauk Humanistycznych UKSW” (nr 2 z 2015 roku: Estetyka literacka – Arcydzieło – Ingarden wraz z Bernadettą Kuczerą-Chachulską; nr 3 z 2018 roku: Estetyka Romana Ingardena a praktyka interpretacyjna wespół z Bernadettą Kuczerą-Chachulską i Andrzejem Tyszczykiem). Publikowała artykuły na łamach czasopism „Studia Poetica”, „Estetyka i Krytyka”, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria”, „Studia Wschodniosłowiańskie”. Autorka licznych rozdziałów prac monograficznych. Obszary badawcze: teoria literatury, poetyka dzieła literackiego, wybrane problemy z zakresu aksjologii i estetyki literackiej. Szczególnie zainteresowana filozofią fenomenologiczną.

O sztuce dobrego i mądrego życia. Przewodnik filozoficzny

Kazimierz Kondrat

Czy zamiast powierzać los wyłącznie przypadkowi, nie lepiej byłoby przejąć nad nim kontrolę? Jak nauczyć się wpływać na swoje życie, aby czerpać radość z codzienności? Dlaczego tak ważna jest umiejętność dostrzegania drobiazgów oraz ich wzajemnego oddziaływania? O sztuce dobrego i mądrego życia to książka dla wszystkich, którzy pragną zmian, lecz nie wierzą w swoją wewnętrzną moc. Autor zaprasza na wędrówkę w kierunku świadomego i poddanego refleksji istnienia, pozbawionego napięcia, którym przeciążony jest współczesny świat. Droga ku lepszemu wymaga wytrwałości i siły woli, lecz jest to najbardziej wartościowa podróż, w jaką możemy wyruszyć. Dlaczego więc nie postawić pierwszego kroku w kierunku szczęścia? Nie mamy przecież nic do stracenia Kazimierz Kondrat filozof, religioznawca, autor monografii naukowych: Bogactwo światopoglądów religijnych (Białystok 1999),Racjonalność i konflikt wierzeń religijnych (Wrocław 2002),Problemy pluralizmu religijnego (Kraków 2022) oraz zbioru tekstów poetyckich Cień Wajdeloty (Białystok 2011).

O sztuce miłości

Erich Fromm

Miłość jest sztuką, której można się nauczyć. O SZTUCE MIŁOŚCI nie prezentuje ani teorii osobowości ani teorii popędów. Książka ta ma być przede wszystkim doradcą pomocnym w rozważaniach kwestii jak żyć. Miłość, jak ją rozumie Fromm, to nie tyle uczucie, ile sposób zaangażowania wobec społeczeństwa w dialogu, jakim jest działania publiczne, praca oraz twórczość. Związek erotyczny, miłość dziecka, miłość braterska czy rodzicielska, przyjaźń - byłyby to w tym rozumieniu przypadki o szczególnych barwach i znacznej intensywności uczuciowej, przypadki owego nieustającego porywu. Tak rozumiejąc miłość, Fromm zapewnia, że jest ona sztuką, której można się nauczyć.

O sztuce rządzenia według Mozi, Mengzi, Xunzi, Han Feizi

Mozi, Mengzi, Xunzi, Han Feizi

Mozi ( V/IV w. p.n.e. ) – „pierwszy rywal Konfucjusza” i założyciel wpływowej szkoły moistów. Przekonywał o konieczności dopasowania się do woli Nieba (Tianzhi) i propagował potrzebę powszechnej, nieróżnicującej miłości  jako podstawę dobrego funkcjonowania społeczeństwa.  Mengzi, Mencjusz (IV /III w. p.n.e.) -  w tradycyjnych Chinach uznawany za najwybitniejszego myśliciela po Konfucjuszu. Przekonany, że człowiek z natury jest dobry, uważał, że najlepsze rządy to realizacja „Drogi królewskiej” - według której władca, otoczony mądrymi doradcami, stworzy swojemu ludowi warunki umożliwiające życie w zgodzie z wrodzonym dobrem własnej natury. Xunzi (IV/III w. p.n.e.)- wybitny przedstawiciel wczesnego konfucjanizmu. Uważał, że ludzka natura jest zła i powinno ją ujarzmić właściwe wykształcenie. Zgadzał się z Mencjuszem , że dobro państwa zależy ostatecznie od moralnej postawy władcy, lecz większy nacisk kładł na drobiazgowe przestrzegane zasad hierarchii i dyscyplinę społeczną. Han Feizi (III w. p.n.e.) - najwybitniejszy przedstawiciel szkoły „legistów”.  Podzielał przekonanie Xunzi o wrodzonym złu ludzkiej natury i uważał, że najlepszą metodą rządzenia jest wprowadzenie i bezwzględne stosowanie przepisów i procedur, które najskuteczniej uniemożliwią ludziom czynienie zła.

O wielości cywilizacji

Feliks Koneczny

O wielości cywilizacji jest najważniejszym dziełem w dorobku naukowym Feliksa Konecznego. Opublikowana po raz pierwszy w 1935 roku książka stanowi ukoronowanie badań na temat cywilizacji Konecznego. Autor wyznacza zasady jakimi charakteryzują się cywilizacje i wskazuje różnice pomiędzy poszczególnymi systemami cywilizacyjnymi. Analizuje pojęcie cywilizacji jako specyficznej metody ustroju życia zbiorowego z punktu widzenia rozwoju kultury materialnej i duchowej w poszczególnych cywilizacjach, z uwzględnieniem takich cech jak . rasa, religia, język i stosunki prawne.

O wolności ludzkiej woli

Artur Schopenhauer

Obie niniejsze rozprawy, pomimo że powstały niezależnie od siebie, pod wpływem czynników zewnętrznych, uzupełniają się wzajemnie, tworząc system zasadniczych prawd etyki, w którym zapewne nikt nie zapozna postępu tej nauki, spoczywającej od pół wieku w zastoju. Jednakowoż żadna z nich nie mogła się powoływać na drugą, ani też na moje poprzednie pisma, gdyż każdą napisałem dla innej Akademii, przy czym ścisłe incognito jest jak wiadomo warunkiem. Z tego też powodu nie mogłem uniknąć poruszenia niektórych punktów w obu rozprawach, gdyż, nie mogąc uczynić żadnych założeń, musiałem wszędzie zaczynać ab ovo. Rozprawy te zawierają właściwie szczegółowe wyprowadzenie dwóch twierdzeń, znajdujących się w zarysie w czwartej księdze mojego dzieła: Świat jako wola i przedstawienie. (Fragment)

O zmartwychwstaniu Jezusa

Gary R. Habermas, Michael R. Licona

Książka stanowi dogłębną i wszechstronną analizę fundamentalnej kwestii dla wszystkich chrześcijan – zmartwychwstania Jezusa z Nazaretu. Habermas i Licona opisują i rozwijają zasadę „minimum faktów”, zgodnie z którą zmartwychwstanie można potwierdzić, bazując jedynie na kilku faktach, co do których panuje powszechna zgoda wśród badaczy, w tym sceptyków. Ten sposób prezentacji dowodów na zmartwychwstanie pozwala dotrzeć do szerokiego grona osób o różnorodnych poglądach, bez poruszania tematów nieistotnych w dyskusji o odkupieniu. Autorzy omawiają ponadto inne proponowane wersje tego, co stało się po śmierci Jezusa, mierząc się m.in. z teoriami zbiorowej halucynacji, pozornej śmierci, oszustwa i legendy. Rezultat argumentacji autorów jest jednoznaczny i nie pozostawia żadnych wątpliwości: Bóg istnieje i naprawdę objawił się nam w Jezusie Chrystusie, by następnie dać się ukrzyżować, aby odkupić nasze winy, a potem, zgodnie ze swoimi zapowiedziami, zmartwychwstał. Z tego powodu książka „O zmartwychwstaniu Jezusa” jest potężnym źródłem wiedzy dla każdego chrześcijanina, który otrzymuje za jej pośrednictwem wspaniałe narzędzie do argumentowania i wzmacniania swojej wiary.   Historyczne zmartwychwstanie Jezusa to zaiste fundament wiary chrześcijańskiej. Mike i Gary stworzyli fenomenalny zbiór wiedzy – przyjazny dla użytkownika, a zarazem aktualny, pozwalający przygotować wierzących do obrony tej kluczowej kwestii i do odniesienia jej do własnego życia. Gorąco polecam tę pracę zarówno uczonym, jak i osobom świeckim. Josh McDowell, autor książki „Przewodnik apologetyczny” Ta fascynująca książka jest najbardziej wszechstronną obroną zmartwychwstania Jezusa, jaką znam. Nie znajdziemy gruntowniejszego omówienia teorii naturalistycznych. Nawet tylko dla samych wyczerpujących przypisów warto kupić tę książkę! Jeżeli chciałbyś poznać dowody na zmartwychwstanie, którymi mógłbyś podzielić się z innymi, musisz ją przeczytać! Lee Strobel, autor książki „Sprawa Chrystusa”   Prawdopodobnie jest to najbardziej precyzyjna obrona historyczności zmartwychwstania. J.P. Moreland, profesor filozofii, autor książki „Scjentyzm i sekularyzm”   Autorzy tej książki to czołowi eksperci w zakresie przedstawiania dowodów dotyczących tego ważnego wydarzenia. Dennis J. Kennedy   Dr Gary R. Habermas – amerykański filozof, teolog i apologeta chrześcijański, przewodniczący Wydziału Filozofii na Liberty University. Jest autorem, współautorem lub redaktorem 39 książek i ponad 65 artykułów w różnych wydawnictwach zbiorowych. Chociaż jego głównym obszarem badań są kwestie związane ze zmartwychwstaniem Jezusa, często porusza w swoich publikacjach takie kwestie, jak życie pozagrobowe, doświadczenia śmierci, a także problem cierpienia i wątpliwości religijnych. Swoje prezentacje i publikacje udostępnia na stronie www.GaryHabermas.com. Mieszka z rodziną w mieście Lynchburg w Wirginii.   Dr Michael Licona – amerykański teolog specjalizujący się w Nowym Testamencie i w kwestii zmartwychwstania Jezusa. Uzyskał doktorat z zakresu studiów nad Nowym Testamentem na University of Pretoria. Wykłada na Houston Baptist University oraz pełni funkcję dyrektora Risen Jesus Inc. Jest autorem, współautorem i redaktorem wielu książek oraz artykułów na temat Nowego Testamentu i zmartwychwstania. Członek Instytutu Badań Biblijnych, Stowarzyszenia Literatury Biblijnej oraz prestiżowego Studiorum Novi Testamenti Societas. Uczestniczył w licznych konferencjach, uniwersyteckich dyskusjach oraz programach telewizyjnych i radiowych dotyczących kwestii religijnych.   Seria Apologetyka Objawienie jest niezmienne, ponieważ odsłania wieczne prawdy dotyczące natury Wszechświata, ludzi, a nade wszystko Boga. Zmienia się jednak kontekst intelektualny, społeczny i kulturowy, w którym rozbrzmiewa słowo Boga. Dlatego, by prawda chrześcijańska mogła być rozumiana, trzeba wyrażać ją i głosić wciąż na nowo. W niniejszej serii ukazują się książki prezentujące właściwe rozumienie i uzasadnienie wiary. Powstaje ona z myślą o każdym, kto chce poznać racjonalnie uzasadnione argumenty za prawdziwością objawienia. SERIĘ OPRACOWUJĄ: Wydawnictwo W drodze, które od 1973 roku publikuje treści pomagające łączyć wiarę z codziennością. Fundacja Prodoteo, której misją jest propagowanie stylu życia opartego na wartościach chrześcijańskich, m.in. poprzez popularyzację wiedzy z zakresu apologetyki chrześcijańskiej i znajomości Pisma Świętego.