Legitymizacja władzy sądowniczej

Anna Machnikowska

Zmiany w funkcjonowaniu modelu wymiaru sprawiedliwości oraz społeczny, często negatywny odbiór sądów powodują, że ponownie znaczenia nabiera konotacja, jaką terminom: niezależność i niezawisłość nadaje legitymizacja władzy sądowniczej. Ta ostatnia również doświadcza przekształceń, którym towarzyszą dyskusje, a wraz z nimi spory polityczno-prawne, czego przykładem jest obecny status Trybunału Konstytucyjnego. Z tego względu w niniejszej publikacji uwagę poświecono właśnie legitymizacji władzy sądowniczej na jej trzech płaszczyznach: instytucjonalnej, etycznej i społecznej. W tym celu przedstawiono dziesięć analiz autorstwa badaczy prawa z kilku ośrodków akademickich w Polsce – poza Uniwersytetem Gdańskim, na którym realizowano projekt badawczy Narodowego Centrum Nauki pt „Trzecia władza sądów i sędziów w Polsce z perspektywy teorii i filozofii prawa", reprezentowany jest też Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Łódzki oraz Uniwersytet Marli Curie-Skłodowsklej. Teksty te mogą stać się przedmiotem polemiki, bowiem cześć z nich odnosi się też do krajowej rzeczywistości, nacechowanej coraz większym napięciem miedzy władzą sądowniczą a władzami ustawodawczą i wykonawczą.

O prawie własności i jego współczesnych funkcjach

Walerian Pańko, oprac. Teresa Kurowska

Prace polskiego agrarysty i cywilisty Profesora Waleriana Pańki zachowują do dziś swoją aktualność i cieszą się nieustanym zainteresowaniem doktryny prawa rolnego i prawa cywilnego. Do fundamentalnych dzieł naukowych należą monografie: Własność gruntowa w planowej gospodarce przestrzennej. Studium prawne (1974) oraz O prawie własności i jego współczesnych funkcjach (1984). W prezentowanej publikacji przedrukowano tę ostatnią pozycję, którą wzbogacono o wstęp, wykaz publikacji Profesora oraz jego tekst: Ład przestrzenny i ekologiczny wsi i rolnictwa (tezy) (1993), a także komentarz tego tekstu autorstwa Teresy Kurowskiej. „Monografia O prawie własności i jego współczesnych funkcjach jest owocem badań prawno-porównawczych, które umożliwił pobyt stypendialny w Instituto di Diritto Agrario we Florencji oraz pobyty w charakterze visiting profesor na uniwersytetach w Rzymie, Padwie, Mediolanie, Ferrarze. […] Profesor przedstawił w niej syntetyczne opracowanie teorii własności nawiązującej do realiów współczesności, co doprowadziło do przewartościowania wielu obiegowych pojęć w nauce prawa. […] Profesor Walerian Pańko podkreślał, że w prawie właściciela tkwi niezwykle ważny element, jakim jest monopol w zakresie władztwa nad konkretną rzeczą (konkretnym mieniem) zapewniający możliwość efektywnego gospodarowania, ale widział jednocześnie wiele ograniczeń wynikających z obowiązków właściciela wobec społeczeństwa. Wyrazem jego przemyśleń jest oryginalna koncepcja »domniemania generalnej kompetencji« (właściciela) jako istoty prawa własności”.

Ochrona prawa do wizerunku

Piotr Ślęzak

Publikacja poświęcona jest niektórym aspektom wykonywania oraz ochrony prawa do wizerunku. Do zajęcia się tą problematyką skłoniły autora dwie okoliczności. Po pierwsze, ochronie prawa do wizerunku służą w systemie prawa cywilnego dwie grupy norm zawartych w dwóch różnych aktach prawnych: kodeksie cywilnym i prawie autorskim - stąd wątpliwość, czy podmiot, przedmiot i treść regulacji są zbieżne, czy też zostały one różnie ukształtowane. Po drugie, warto się zastanowić nad majątkowym wymiarem prawa do wizerunku. Ochrona prawa do wizerunku jest zagadnieniem o dużej wadze społecznej, ponieważ jest istotna dla osób, które dochodzą ochrony, ale także podmiotów wykorzystujących wizerunki. Praca niniejsza może okazać się cennym źródłem informacji dla osób sporządzających i wykorzystujących wizerunki w codziennej pracy: fotografów, filmowców i pracowników stacji telewizyjnych; może także stanowić istotną pomoc dydaktyczną dla studentów szkół filmowych.

Odrębności podporządkowania pracownika w nietypowych umownych stosunkach pracy

Anna Piszczek

W książce przedstawiono problematykę podporządkowania pracownika, co stanowi podstawową cechę stosunku pracy. Cecha ta ewoluuje i coraz bardziej oddala się od tradycyjnie rozumianej podległości pracownika podmiotowi zatrudniającemu. Najdalej idące odmienności podporządkowania pracownika kierownictwu pracodawcy obserwuje się w nietypowych formach zatrudnienia. Autorka analizuje problematykę podporządkowania pracowników tymczasowych, telepracowników, kadry kierowniczej najwyższego szczebla, pracowników wykonujących wolne zawody oraz pracowników twórców. Jest to pierwsze na polskim rynku wydawniczym opracowanie o charakterze monograficznym poświęcone tej tematyce. W publikacji uwzględniono najnowsze zmiany legislacyjne, w tym nowelizację kodeksu pracy z 25 czerwca 2015 r. dotyczącą terminowych umów o pracę, która weszła w życie 22 lutego 2016 r. Książka adresowana jest do teoretyków prawa, stanowi użyteczną pozycję dla wszystkich, którzy w praktyce zawodowej zajmują się stosowaniem przepisów prawa pracy, może być również przydatna w procesie dydaktycznym. 

Ograniczenie praw rzeczowych w drodze wywłaszczenia

Łukasz Strzępek

Przedmiotem niniejszego opracowania jest próba kompleksowej analizy wywłasz­czenia polegającego na zajęciu nieruchomości na cele publiczne. W mojej ocenie, jako najistotniejsze, jawią się kwestie związane z wpływem wywłaszczenia na treść i sposób wykonywania praw rzeczowych. Ze względu na to, że prawo własności daje największe uprawnienia względem rzeczy, jego ograniczenie w drodze wywłaszczenia zostało po­traktowane jako sytuacja modelowa. Stanowi ona zarazem punkt wyjścia do omówienia wspomnianej problematyki, z uwzględnieniem odmienności wynikających z konstrukcji pozostałych praw rzeczowych. Nie ulega żadnej wątpliwości, że wywłaszczenie polegające na ograniczeniu prawa rzeczowego do nieruchomości nie pozostaje również obojętne dla bytu prawnego stosunków zobowiązaniowych, których przedmiotem jest wykonywanie określonych uprawnień względem nieruchomości. Jest to powód, dla którego w sposób zwięzły zasygnalizowane zostaną również kwestie związane z oddziaływaniem wywłasz­czenia na więzi obligacyjne i płynące z tego konsekwencje prawne. Celem pracy jest próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, w jakim zakresie i w jaki sposób wywłaszczenie wpływa na treść i sposób wykonywania praw rzeczowych. Cho­dzi więc przede wszystkim o następstwa przymusowego ograniczenia praw rzeczowych, przy czym pod uwagę należy brać nie tylko sytuację prawną podmiotu poddanego wy­właszczeniu, lecz również tego, kto uzyskał możliwość ingerowania w prawo do nierucho­mości. Mając to na uwadze, najlepszym sposobem jej uzyskania wydaje się prowadzenie rozważań na trzech płaszczyznach. Po pierwsze, konieczne wydaje się omówienie samej konstrukcji normatywnej wywłaszczenia częściowego, po wtóre, jego relacji względem wywłaszczenia całkowitego, a po trzecie, usytuowania tej instytucji w systemie prawa, z uwzględnieniem podobieństw i różnic w stosunku do innych regulacji prawnych prze­widujących zbliżone uprawnienia do ingerencji w prawo do nieruchomości. Z tego też powodu, mając na uwadze istnienie przepisów zarówno o charakterze cywilnoprawnym, jak i administracyjnoprawnym, które pozwalają na przymusowe ograniczenie czyjegoś prawa do nieruchomości, uzasadnione wydaje się dokonanie ich zwięzłej analizy i porów­nania do wywłaszczenia częściowego. Konsekwencją przyjęcia wspomnianego założenia będzie próba umiejscowienia instytucji wywłaszczenia w systemie prawa i ustalenia jego wpływu na prawo własności, przy uwzględnieniu konstytucyjnych gwarancji ochrony praw podmiotu poddanego wywłaszczeniu. Tym samym niezbędne wydaje się zwięzłe przybliżenie ustawowej regulacji odnoszącej się zarówno do wywłaszczenia całkowitego, jak i częściowego, celem wskazania podobieństw i różnic.

Polski korpus służby cywilnej i jego zmiany. Prace studialne Warszawskiego Seminarium Aksjologii Adminnistracjiistracji

Zbigniew Cieślak (red. nauk.), Wojciech Drobny (red. nauk.)

Książka zawiera prace studialne Warszawskiego Seminarium Aksjologii Administracji, które poruszają zagadnienia związane z różnymi aspektami działania służby cywilnej. Można je podzielić na trzy bloki tematyczne, którym poświęcone były dyskusje panelowe na konferencji: - korpus służby cywilnej i jego zmiany, - miejsce członka korpusu służby cywilnej w procesach administrowania - oraz prakseologiczny wymiar zachowań członków korpusu służby cywilnej. Autorzy artykułów to uznani naukowcy od lat badający problemy administracji publicznej, bądź też praktycy administracji – byli lub nadal czynni urzędnicy, zajmujący wysokie, odpowiedzialne stanowiska. Lektura ich tekstów może skłonić Czytelników do pogłębionej refleksji na temat kondycji polskiej służby cywilnej, która przecież jest jednym z filarów naszego państwa.

Poradnik prawny dla influencerów i digital marketerów

Piotr Kantorowski i Paweł Głąb

Wkraczacie właśnie do świata, gdzie treść jest królem, a zasięg to waluta. Ten poradnik jest jak mapa, prowadząca Was przez labirynt strategii, trendów i narzędzi, które uczynią Waszą markę niezapomnianą. Niezależnie od tego, czy jesteście influencerami, marketerami czy po prostu pasjonatami mediów społecznościowych, tutaj znajdziecie kluczowe wskazówki, które pomogą Wam osiągnąć cele i zbudować trwałą społeczność online. Gotowi na podróż do świata sukcesu cyfrowego?

Pośrednie nabycie akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych

Anna Lichosik

W pracy przedstawiono wyniki kilkuletnich badań prowadzonych na gruncie prawnej regulacji rynku kapitałowego. Przedmiotem monografii jest problematyka pośredniego nabycia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych jako jednego z instrumentów prawnych stworzonych w celu ochrony szczególnych wartości rynku kapitałowego. Podstawowym obszarem zainteresowania autorki są: pojęcie pośredniego nabycia akcji, zgłoszenie zamiaru nabycia znacznego pakietu akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych, elementy konstruktywne nabycia akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych oraz prawne instrumenty oddziaływania na pośredniego (potencjalnie pośredniego) nabywcę akcji towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Prawa człowieka. Uniwersalizm a partykularyzm godności

Daria Bieńkowska, Ryszard Kozłowski

Prezentowane przez autorów analizy zwracają uwagę na wiele szczegółowych kwestii prawnych, etycznych i filozoficznych, a przyjęta perspektywa namysłu i proponowanych rozwiązań opiera się na godności osoby ludzkiej. Skoncentrowani na jej istocie mniejszym zainteresowaniem darzymy tzw. koncepcje godności, dyskusję wokół jej źródeł (immanentnych czy transcendentnych), konteksty, w których występuję, obszary nauki i kultury, które do niej nawiązują, czyniąc zeń niekiedy boskie principium myślenia i działania. Nie fascynują nas także przeświadczenia o zobowiązującej sile godności, jakoby miała być źródłem powinności moralnych człowieka. O wiele bardziej przekonuje nas osobiste poczucie własnej i cudzej wartości, płynącej z uchwycenia sensu spotkania z Innym, otwarcia się na drugiego człowieka, na jego i własne człowieczeństwo.

Prawo interpretacyjne

Paulina Konca

Choć interpretacja przepisów prawa ma bezpośrednie przełożenie na treść orzeczeń sądowych,  prawo interpretacyjne nie było do tej pory przedmiotem monograficznego opracowania w polskiej teorii prawa. Autorka opisuje status dyrektyw interpretacyjnych w różnych kulturach prawnych (m.in. Polsce, Hiszpanii, Australii, USA, Wielkiej Brytanii, Irlandii i Ameryce Łacińskiej) i analizuje problemy, jakie rodzi ujęcie dyrektyw wykładni w formę przepisów. Wysuwa propozycje w zakresie stanowienia prawa interpretacyjnego oraz poddaje analizie charakter dyrektyw interpretacyjnych. Ważną zaletą pracy jest odwołanie do bogatego materiału literatury i orzecznictwa pochodzących z wielu jurysdykcji.

Prawo w diagramach. Proces Cywilny

Mariusz Syrusz, Maciej Mulinski

Prawo w diagramach to innowacyjna seria charakteryzująca się przejrzystą formą i zwięzłym przedstawieniem wszystkich potrzebnych informacji. Doświadczony zespół autorów i zastosowana formuła sprawią, że przygotowania do egzaminu będą szybsze i skuteczniejsze, i to nie tylko dla osób o pamięci wzrokowej. Aktualny stan prawny i liczne odwołania do konkretnych wyroków i postanowień sprawiają, że w oparciu o książkę można dowolnie pogłębiać swoją wiedzę. Na końcu rozdziałów zamieszczono także wykaz literatury przedmiotowej.

Prawo wobec erotyki w sztuce oraz pornografii

red. Andrzej Jakubowski, Mat. Bieczyński

 Poszczególne rozdziały niniejszej książki wprowadzają czytelnika w skomplikowane i wieloaspektowe zagadnienie prawnej oceny dzieła sztuki, które swą tematyką dotyka ludzkiej cielesności i seksualności i które, ze względu na charakter wykorzystanych w nim środków wyrazu, zbliża się do przekazu o charakterze pornografi cznym, dzieląc z nim ten sam rodzaj wizualnej „bezpośredniości”. Wyraźnie wskazano na istnienie głębokiej zależności pomiędzy zakresem wolności sztuki a restrykcyjnością publicznej moralności charakteryzującej grupę społeczną, w której ramach dokonywane jest prawne wartościowanie twórczości artystycznej. W tym kontekście konkretne rozstrzygnięcia jawią się jako wypadkowa obowiązujących norm prawnych, sposobów ich interpretacji oraz aktualnej polityki stosowania prawa, a czasami również konsekwencja indywidualnych zapatrywań decydentów. Skupiając w jednym miejscu różnorodne punkty widzenia, książka ta prezentuje zatem zmienność i iluzoryczność wielu pozornie ugruntowanych pojęć odnoszących się do sfery ludzkiej seksualności oraz ukazuje kulturowe uwarunkowania ich interpretacji i oceny w praktyce tworzenia i stosowania prawa.

Problemy odpowiedzialności cywilnej we Francji i w Polsce

Zbigniew Hajn, Dagmara Skupień

W książce, zbiorowym dziele specjalistów polskich i francuskich, ukazano różnorodne problemy odpowiedzialności cywilnej w szerokim obszarze stosunków stricte cywilno-prawnych, stosunków prawa gospodarczego i handlowego oraz prawa pracy. Czytelnik znajdzie w niej ogólne zagadnienia reformy prawa cywilnego i bardziej szczegółowe, lecz węzłowe, kwestie winy nieubezpieczalnej we francuskim i w polskim prawie ubezpieczeń gospodarczych, odpowiedzialności spółek kapitałowych, w tym odpowiedzialności spółki dominującej za spółkę zależną, odpowiedzialności spółki akcyjnej wobec akcjonariuszy mniejszościowych czy też wpływu prawa francuskiego na polską regulację odpowiedzialności cywilnej wspólników spółek handlowych. W monografii zostały też poruszone problemy polskiego i francuskiego prawa pracy, takie jak odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez pracownika osobie trzeciej, cywilna odpowiedzialność uzupełniająca pracodawcy za szkodę wyrządzoną wskutek wypadku przy pracy czy też odpowiedzialność cywilna pracodawcy za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę. Dobór autorów i przedstawionych w książce zagadnień stwarza przedstawicielom nauki i praktyki prawa szczególną okazję do lepszego zrozumienia i porównania najnowszych tendencji w zakresie odpowiedzialności cywilnej w Polsce i we Francji. 

Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego. T. 15

red. Maksymilian Pazdan

W piętnastym tomie Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego znalazło się opracowanie dotyczące formy rozrządzeń na wypadek śmierci po wejściu w życie rozporządzenia spadkowego nr 650/12 z 4 lipca 2012 r. Poza tym czytelnik znajdzie artykuły omawiające problematykę przepisów wymuszających swoje zastosowanie jako instrumentu służącego ochronie strony słabszej w przypadku umów ubezpieczenia, jak i prawa właściwego dla przeniesienia akcji w obrocie zorganizowanym. Godne polecenia jest także teoretycznoprawne opracowanie poświęcone metodzie analizy funkcjonalnej w prawie prywatnym międzynarodowym. Piętnasty tom czasopisma zamyka opinia prawna dotycząca dziedziczenia po obywatelu Wenezueli zamieszkałym w Polsce.

Prywatnoprawne instrumenty oddziaływania Skarbu Państwa na przedsiębiorców

red. Rafał Blicharz, Michał Kania

Przedmiotem niniejszej pracy zbiorowej są relacje sektora publicznego z sektorem prywatnym, oparte na niepublicznych formach oddziaływania Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego na przedsiębiorców. Przykładem takich form są przede wszystkim umowy, mediacja, regulaminy czy tzw. złoty sprzeciw Skarbu Państwa. Praca zawiera także informacje o szczególnych prywatnoprawnych uprawnieniach organów kontrolnych i nadzorczych wobec podmiotów funkcjonujących na rynku finansowym. Na wybranych przykładach (zwłaszcza w zakresie: prawa zamówień publicznych, prawa partnerstwa publicznoprywatnego, prawa energetycznego, prawa rynku finansowego, prawa autorskiego, prawa pomocy publicznej, prawa przekształceń własnościowych Skarbu Państwa) zaprezentowano specyfikę tego typu relacji, analizując poszczególne rozwiązania, w tym zwłaszcza dotyczące procedur oraz zasad odpowiedzialności.

Psychologiczne i interdyscyplinarne problemy w opiniodawstwie sądowym w sprawach cywilnych

red. Jan M. Stanik

Praca poświęcona jest rozległej i złożonej naukowo problematyce z dziedziny psychologii sądowej dotyczącej teoretycznych, metodologicznych i warsztatowych zagadnień mieszczących się w szeroko pojętym obszarze stosowania prawa cywilnego. W ramach wypracowywanej w Polsce ogólnej koncepcji (teorii) psychologii sądowej opracowanie to ujmuje zawarte w nim problemy z różnych perspektyw – „oglądu” rzeczywistości prawnej, w obrębie której występują zarówno zagadnienia ogólne (z zakresu psychologii prawa, społecznej psychologii prawa), jak i problemy konkretne: ekspertalne (wymagające korzystania z wiadomości i umiejętności specjalnych), dotyczące poszczególnych stanów faktycznych w procesie stosowania prawa cywilnego, a więc psychologii sądowej sensu stricto. Opracowanie zostało podzielone na trzy części: Społeczne i etyczne aspekty opiniodawstwa sądowego; Psychologiczna i pograniczna problematyka w opiniodawstwie sądowym w wybranych obszarach cywilno-procesowych; Varia.